Cud gospodarczy w III Rzeszy to kłamstwo. Hitler doprowadził Niemcy do bankructwa
Autor: Rafał Kuzak | 17 maja 2015 | 48,162 odsłon
Przejmując w 1933 roku władzę,
Hitler zastał zrujnowaną gospodarkę i w zaledwie kilka lat
sprawił, że Niemcy stały się krainą mlekiem i miodem płynącą.
Tyle mit. Prawda wyglądała zupełnie inaczej. W rzeczywistości
nazistowski wódz zadłużył państwo do tego stopnia, że Trzecia
Rzesza już w 1938 roku stanęła na progu bankructwa.
Na pierwszy rzut oka faktycznie może się wydawać, że narodowi socjaliści znaleźli receptę na wielki kryzys, trapiący Niemcy od 1929 roku. Najbardziej widoczną tego oznakę stanowił wyraźny spadek liczby bezrobotnych.
Wielka iluzja sukcesu
W 1932 r. było ich jeszcze ok. sześciu milionów. Trzy lata później – jak podaje w swojej książce „Państwo Hitlera” Götz Aly – Urząd ds. Zatrudnienia informował o 2,5 milionie bezrobotnych, natomiast rok później bez pracy pozostawało już tylko około 1 610 000 osób.
Hjalmar Schacht, to on jako prezes Reichsbanku i minister
gospodarki (1934-1937), był głównym architektem niemieckiego
„cudu” gospodarczego (źródło: Bundesarchiv; lic. CC ASA 3.0).
Nie ma się zresztą czemu dziwić. Niemcy w tym czasie stały się największym placem budowy w Europie. W szybkim tempie powstawały tysiące kilometrów nowych dróg, z betonowymi autostradami na czele. Na potęgę wznoszono nowe fabryki i monumentalne budynki urzędowe. Przemysł pracował pełną parą, aby sprostać zamówieniom, odradzających się niczym feniks z popiołów, sił zbrojnych. A kontrakty były naprawdę ogromne.
Wystarczy wspomnieć, że od 1933 do połowy 1939 r. III Rzesza wydała 45 miliardów marek (równowartość ok. 450 miliardów euro!) na zbrojenia. Jak podkreśla w „Państwie Hitlera” Götz Aly: Ta jak na owe czasy astronomiczna kwota, przekraczała trzykrotnie wpływy do budżetu z 1937 roku.
Długi, długi i jeszcze raz długi
Aby pokryć tak olbrzymie wydatki naziści od samego początku zaczęli zadłużać państwo na potęgę. Tylko w pierwszych dwóch latach przekroczyli limit wydatków o 300%. Publiczne zadłużenie wzrosło zaś o 10 miliardów marek.Jednym z kół zamachowym gospodarki III Rzeszy miał być zakrojony na szeroką skalę plan budowy sieci autostrad (źródło: domena publiczna).
Należało jak najszybciej zdobyć pieniądze. Najłatwiej rzecz jasna było je ściągnąć z obywateli. Jednakże nie wszystkich. Zgodnie z rasistowskimi teoriami przyświecającymi narodowym socjalistom, obiektem szykan stali się w głównej mierze Żydzi.
Jak możemy przeczytać w „Państwie Hitlera”, już w 1935 r. minister Schwerin von Krosigk zorganizował dla swych urzędników konkurs na najlepszym pomysł na dodatkowy wyzysk Żydów. Zaowocowało to wprowadzeniem przepisów zwiększających znacznie obciążenia jakie musieli ponosić starozakonni.
Trzy lata później sytuacja się powtórzyła. Tym razem jednak znacznie głębiej sięgnięto do ich kieszeni. Po wydarzeniach „nocy kryształowej” nałożono na niemieckich i austriackich Żydów tzw. Sühneleistung, czyli „karę” w wysokości miliarda marek!
Hitler znajduje rozwiązanie
Nawet ten zastrzyk gotówki nie mógł wiele zdziałać. W styczniu 1939 r. zarząd Reichsbanku skierował do Hitlera dramatyczny list, w którym pisano:
Nieograniczony wzrost
wydatków państwowych uniemożliwia każdy wysiłek mający na celu
uporządkowanie budżetu, co doprowadzi stan finansów
państwa […] na skraj przepaści, a tym samym zrujnuje
bank emisyjny i zepsuje pieniądz. Jak na razie nie istnieje żadna
genialna i rozsądna recepta […], aby przeciwdziałać
niszczycielskim wpływom polityki gospodarczej, którą cechują
nieograniczone wydatki socjalne.
Szukając sposobów załatania dziury budżetowej minister skarbu Lutz Schwerin von Krosigk (na zdjęciu w ciemnym mundurze) już w 1935 r. rozpisał wśród urzędników swojego resortu konkurs na najlepszym pomysł na dodatkowy wyzysk Żydów (źródło: Bundesarchiv; lic. CC ASA 3.0).
Hitler widział tylko jedno rozwiązanie tego palącego problemu – kolejne aneksje terytorialne. Nawet gdyby miało to oznaczać wojnę totalną. Na pewno nie była to ani genialna, ani tym bardziej rozsądna recepta, ale dla niego nie miało to najmniejszego znaczenia. Nie mógł pozwolić, aby przestano go utożsamiać ze zbawicielem Niemiec.
Źródło:
- Götz Aly, Państwo
Hitlera, Finna 2015.
- Rafał
Kuzak - Magister historii, fan muzyki rockowej i dobrej
książki. Współautor "Wielkiej
Księgi Armii Krajowej". Autor ponad stu artykułów
poświęconych głównie przedwojennej Polsce i II wojnie światowej.
Obecny zastępca redaktora naczelnego „Ciekawostek historycznych”.
Więcej
informacji o autorze.