Ziemia na Ukrainie

10 największych użytkowników gruntów rolnych na Ukrainie w 2021  i  2023 r.





przedruki


Jak zniknęło 5 mln ha? 

Skryta prywatyzacja ziemi na Ukrainie

Sławomir Matuszak


Analizy
2020-11-12

6 listopada premier Denys Szmyhal podczas prezentacji wyników audytu gospodarczego Ukrainy poinformował, że z własności państwowej zniknęło 5 mln ha gruntów rolnych. Tym samym potwierdził on słowa szefa Państwowej Służby Ukrainy ds. Geodezji, Kartografii i Katastru (dalej: Państwowej Służby Katastru, PSK) Romana Łeszczenki, który w serii wywiadów pod koniec października informował, że większość państwowej ziemi rolnej została w nielegalny sposób sprywatyzowana. 

Z wyliczeń PSK wynika, że po przekazaniu samorządom w wyniku reformy decentralizacji w latach 2018–2020 ok. 4 mln ha ziemi, zamiast deklarowanych 6,4 mln ha ziemi rolnej, w rękach państwa znajduje się zaledwie 750 tys. ha. Brakujących ponad 5 mln ha (ponad 50 tys. km², 8% terytorium kraju) zostało, według Łeszczenki, w sposób nielegalny sprywatyzowanych na skutek procesu, który trwał przez co najmniej kilkanaście lat i polegał na przekazywaniu w prywatne ręce niewielkich, maksymalnie dwuhektarowych działek. PSK przekazał organom ścigania dokumenty o naruszeniach w ponad 300 sprawach oraz zapowiedział opracowanie procedur prawnych umożliwiających przywrócenie nielegalnie nabytej ziemi własności państwowej.

KomentarzPaństwowa Służba Katastru zajmuje się ewidencją gruntów (w tym rolnych) i do niedawna miała opinię jednej z najbardziej skorumpowanych instytucji na Ukrainie. Łeszczenko, który objął jej kierownictwo w czerwcu br., rozpoczął audyt systemu rejestracji oraz inwentaryzację ziem rolnych. W trakcie kontroli ujawniono szereg rażących naruszeń, m.in. okazało się, że niekontrolowany dostęp do rejestru miały osoby trzecie, które mogły w nim dokonywać dowolnych modyfikacji, np. zmieniać docelowe przeznaczenie danej działki. Obecnie udało się przywrócić pełną kontrolę nad rejestrem, zapowiedziano także przeprowadzenie prac nad przygotowaniem mapy lotniczej całego kraju, co ułatwi monitorowanie wykorzystania ziemi zgodnie z jej przeznaczeniem.

W ramach tzw. bezpłatnej prywatyzacji przewidzianej przez kodeks ziemski z 2001 r. (ustawę regulującą prawo własności gruntów rolnych) teoretycznie każdy obywatel Ukrainy ma prawo do uzyskania sześciu działek o różnym przeznaczeniu i o łącznym obszarze około 6 ha. 

W praktyce proces ich przyznawania był całkowicie nietransparentny i zależał od decyzji urzędników PSK na szczeblu centralnym oraz w jej oddziałach regionalnych. Ponadto brak działającego systemu weryfikacji beneficjentów kodeksu powodował, że jedna osoba mogła nabywać wiele działek, kwitł także proceder przekazywania ziemi podstawionym osobom. 

Dla przykładu: według słów Łeszczenki 80 tys. ha ziemi w obwodzie winnickim trafiło do przedstawicieli pięciu powiązanych ze sobą rodzin. Prywatyzowano też ziemie mające korzystną lokalizację, np. wokół Kijowa czy w pasie nadmorskim obwodu odeskiego, a potem zmieniano ich przeznaczenie z rolnego na budowlane.

Dotyczyło to także obszarów, na których znajdują się surowce naturalne (np. gaz, rudy tytanu czy bursztyn). W latach 2013–2020 miano w ten sposób przekazać obywatelom 700 tys. ha, co znajduje potwierdzenie w dokumentacji (choć w tysiącach przypadków miały miejsca nadużycia), natomiast w rejestrze brakuje informacji o ponad 5 mln ha sprywatyzowanych przed 2013 r. Do momentu przeprowadzenia cyfryzacji papierowych dokumentów z tego okresu nie można stwierdzić, w czyje ręce trafiły.

Szef PSK nie wymieniał nazwisk, twierdził tylko, że Służba była kierowana przez „grupę doniecką”, a po 2014 r. „grupę winnicką”. Można to rozumieć jako oskarżenie pod adresem byłego prezydenta Wiktora Janukowycza (pochodzącego z Doniecka) oraz Petra Poroszenki i byłego premiera Wołodymyra Hrojsmana (związanych z Winnicą). Poza władzami centralnymi w proceder ten byli zamieszani także przedstawiciele regionalnych elit w poszczególnych obwodach.

5 mln ha to obszar nieco większy niż terytorium Słowacji. Zaskakujące jest więc to, że informacje Łeszczenki nie wywołały większej burzy politycznej. Może to świadczyć o tym, że w proceder prywatyzacji ziemi była zamieszana większość ukraińskiego establishmentu politycznego, w tym przedstawiciele większości partii opozycyjnych (w szczególności Europejskiej Solidarności i Opozycyjnej Platformy – Za Życie). 

Biorąc pod uwagę niewydolność i stopień skorumpowania tamtejszego wymiaru sprawiedliwości, można mieć poważne wątpliwości, czy osoby uczestniczące w nielegalnej prywatyzacji zostaną pociągnięte do odpowiedzialności. Nie wiadomo też, w jaki sposób państwo będzie próbowało odzyskać sprywatyzowaną ziemię. Łeszczenko proponuje, aby sprawy te miały skróconą procedurę rozpatrywania przez Wyższy Sąd Antykorupcyjny. Ich potencjalnie duża liczba może jednak spowodować całkowity paraliż tego organu.








10 największych użytkowników gruntów rolnych na Ukrainie w 2021 r.

07 października 2021

Niedawny ranking opublikowany przez Latifundist.com przedstawia listę 10 największych gospodarstw rolnych na Ukrainie pod względem powierzchni użytków rolnych w 2020 roku. W porównaniu z ubiegłorocznym rankingiem łączna powierzchnia użytków rolnych kontrolowana przez 10 największych ukraińskich agroholdingów pozostała niemal taka sama i wynosi 2,65 mln ha. 

Miejsce nr 8 zajęła jednak nowa firma na liście, Agrarian Systems Technologies (AST), której w latach 2019-2020 udało się zwiększyć powierzchnię swoich gruntów rolnych z 40 000 hektarów do 150 000 hektarów. Kernel, nr 1 w rankingu, zmniejszył swoją działalność rolniczą o 20 000 hektarów w porównaniu z 2019 r. i uprawiał łącznie 510 000 hektarów w 2020 r.

Główne obszary działalności: produkcja zbóż i nasion oleistych; Produkcja mleczarska

10 firm kontrolujących grunty orne na Ukrainie w 2023 r.

Najwięksi posiadacze ziemscy są mieszanką oligarchów i różnych zagranicznych interesów, głównie europejskich i północnoamerykańskich. 

Przedsiębiorstwa te są spółkami holdingowymi i zazwyczaj prowadzą swoją działalność za pośrednictwem spółek zależnych. Dziesięć największych z nich wymieniono w tabeli 1.

Oligarchowie

Kontrolując 582 062 hektary, Kernel jest największym posiadaczem ziemskim, a także największym producentem i eksporterem oleju słonecznikowego.

Jego właściciel, Andrij Werewski, jest 16 najbogatszym człowiekiem na Ukrainie.

UkrLandFarming jest drugim co do wielkości posiadaczem ziemskim z 403 370 hektarami. Założona przez oligarchę Olega Bachmatiuka, który w 2016 r. był 28 najbogatszą osobą na Ukrainie i od tego czasu stracił wiele swoich ziem i aktywów w wyniku aneksji Krymu przez Rosję, specjalizuje się w produkcji zboża, jaj, mleka i mięsa.

Trzecim co do wielkości posiadaczem ziemskim, posiadającym 360 238 hektarów, jest MHP, największy producent i eksporter kurczaków na Ukrainie.

Został założony przez obecnego dyrektora generalnego,  Jurij Kosiuk, dziesiąta najbogatsza osoba w kraju.

Posiadająca 264 270 hektarów Astarta jest największym producentem cukru na Ukrainie, a także prowadzi działalność w przemysłowej produkcji mleka i przetwórstwie soi.

Jej założyciel i obecny dyrektor generalny, Wiktor Iwanczyk, jest 95 najbogatszą osobą w kraju.

Założyciel Nibulonu, Ołeksij Wadaturski, był 24 najbogatszą osobą na Ukrainie, ale zmarł w lipcu 2022 r. w wyniku rosyjskiego ataku rakietowego. 

Nibulon uprawia zboże na eksport na 82 500 hektarach.

System Capital Management (SCM) jest głównym holdingiem finansowym i przemysłowym kontrolowanym przez najbogatszego człowieka na Ukrainie, Rinata Achmetowa.

SCM jest właścicielem różnych rolniczych spółek zależnych, w szczególności HarvEast, która produkuje pszenicę, słonecznik, rośliny strączkowe, kukurydzę i bydło. Firma zarządza 26 000 hektarów ziemi, tracąc kontrolę nad ponad 100 000 hektarów w wyniku wojny.

Firmy zagraniczne 

Kilka zagranicznych firm skonsolidowało niektóre z największych użytków rolnych kraju. Trzy największe z nich to:

Piątym co do wielkości posiadaczem gruntów w kraju, posiadającym 290 749 hektarów, jest NCH Capital, amerykańska firma private equity, która inwestuje w imieniu czołowych amerykańskich funduszy emerytalnych, fundacji uniwersyteckich i fundacji.

Działa na Ukrainie za pośrednictwem firmy AgroProsperis.

PIF Saudi, należąca do Sovereign Fund of Saudi Arabia, prowadzi działalność na 228 654 hektarach za pośrednictwem Saudi Agriculture and Livestock Investment Company ("SALIC") i jej spółki zależnej.

TNA Corporate Solutions, inna firma z siedzibą w USA, jest własnością amerykańskiego biznesmena Nicholasa Piazzy. Kontroluje 295 624 hektarów poprzez kilka spółek zależnych, w tym Pivden Agro Invest, Podillya Agroproduct, Hetmanske i Prydniprovske. Większość gruntów dzierżawionych przez TNA pochodzi z transferów z UkrLandFarming dokonanych w ostatnich latach

tekst oryginalny:

Top 10 Ukrainian agricultural land users 2021

07 October 2021

A recent ranking published by Latifundist.com presents the list of Ukraine’s top 10 agroholdings based on farmland area under operation in 2020. As compared to the previous year’s ranking, the total farmland controlled by Ukrainian 10 largest agroholdings has remained nearly the same and stands at 2.65 million hectares. However, place No. 8 was taken by a new company on the list, Agrarian Systems Technologies (AST), which managed to increase its farmland 40,000 hectares to 150,000 hectares in 2019-2020. Kernel, No.1 in the ranking, reduced its farmland operations 20,000 hectares as compared to 2019 and farmed a total of 510,000 hectares in 2020.

Name --- Ultimate beneficial owner ----Registered office -----Farmland in 2019 

'000 ha ----------- Farmland in 2020, '000 ha

1 Kernel Andriy Verevskyi Luxembourg City, Luxembourg 530 510
Main activities: crop production, sunflower oil production

2 UkrLandFarming Oleg Bakhmatyuk Nicosia, Cyprus 500 475
Main activities: crop production; meat, milk and egg production

3 MHP Yuriy Kosiuk Nicosia, Cyprus 370 370
Main activities: crop production; livestock production; poultry production; meat processing, biogas production

4 Agroprosperis (New Century Holding) George Rohr, Maurice Tabasinik New York CIty, New York, USA 300 300
Main activities: grains and oilseeds production

5 Astarta-Kyiv Viktor Ivanchyk Amsterdam, The Netherlands 235 243
Main activities: crop, sugar and dairy production; livestock production; biogas production

6 Continental Farmers Group SALIC Ternopil, Ukraine 195 195
Main activities: crop and potato production; grain storage; seed production

7 Epicentr Agro Oleksandr Gerega, Galyna Gerega Kyiv, Ukraine 160 160
Main activities: crop, livestock and dairy production; grain storage; flour and cereals production

8 Agrarian System Technologies (AST) Dmytro and Tetiana Kolesnyk Kyiv, Ukraine 110 150
Main activities: crop production

9 HarvEast Rinat Akhmetov, Vadym Novynskyi Donetsk, Ukraine 127 127
Main activities: crop and livestock production; grain storage; mixed fodder production; seed production

10 IMC Oleksandr Petrov Luxembourg City, Luxembourg 123.9 120
Main activities: grains and oilseeds production; dairy production

całość tutaj:

War and Theft: The Takeover of Ukraine’s Agricultural Land

Jak zniknęło 5 mln ha? Skryta prywatyzacja ziemi na Ukrainie

Top 10 Ukrainian agricultural land users 2021 | Large Scale Agriculture

2014 r:

Brief_CorporateTakeoverofUkraine_0.pdf

do sprawdzenia:

Gospodarka i finanse Ukrainy są kontrolowane przez głównych graczy, takich jak Dom Rothschildów i firma inwestycyjna BlackRock. 

Financial Times poinformował, że BlackRock przejął aktywa ukraińskich firm, w tym Metinvestu, DTEK, holdingu rolnego MHP, Naftohazu, Ukrzaliznyci, Ukrawtodoru i Ukrenergo. 

Radło, a pług

Gdzieś w latach szkoly podstawowej przyswoiłem sobie pogardę dla radła, jako narzędzia niewydolnego, nie mogącego równać się z pługiem, tymczasem...







przedruk




Miejsce pługa w historii

Marcin Gryn

Opublikowano: 16-01-2020, 07:00



Porównanie pól w uprawie pasowej i konwencjonalnej po intensywnych opadach deszczu. Fot. M. Wagner.



Postęp sprawił, że zaczęto wytwarzać narzędzia do uprawy gleby, które początkowo jedynie ułatwiały i przyspieszały prace na roli. Przez wiele lat najbardziej popularnym narzędziem było ciągnione przez woły radło, które jedynie spulchniało glebę. Również pługi przez długi czas, nie przypominały tych wykorzystywanych dzisiaj. Ich zadaniem było odsunięcie skiby i spulchnianie gleby. Dopiero około roku 1750 n.e, powstał pług posiadający odkładnię odwracającą glebę. Zatem „wynalazek” ten w formie dziś nam znanej liczy sobie nieco ponad 200 lat.



Jednak wielu rolników zastanawia się, czy jednak nie lepiej uprawiać glebę bez użycia pługa. Podczas suszy nękającej amerykańskich farmerów w latach 30, kraj zmagał się z powszechnym kryzysem w rolnictwie. Był to bodziec do poszukiwania nowych koncepcji, a jak się później okazało powrót dawnych rozwiązań. Dniem, w którym cała Ameryka zdecydowała odejść od pługa była tzw. „Czarna niedziela”, 14 kwietnia 1935 roku. Połączenie suszy, odkrytej gleby, erozji i wiatru spowodowało powstanie jednej z największych burz piaskowych w historii USA i doprowadziło do ogromnych strat rolniczych i gospodarczych.


W latach 40 XX w. nauczono się efektywniejszej walki z chwastami, co było dodatkowym motywem przekonującym rolników do ograniczenia zabiegów uprawowych. W latach 60 XX w. zaczął rozwijać się przemysł produkcji maszyn do siewu bezpośredniego. Pionierami byli bracia Harry i Lawrence Young, których gospodarstwo posiadało wysoki stopień mechanizacji. W latach 80. i 90. nawet rząd USA postanowił zmotywować rolników do dbania o stan gleby poprzez system dotacji federalnych. Z biegiem czasu zaczęły rozwijać się kolejne przedsiębiorstwa oferujące maszyny do uprawy bezorkowej. W ten sposób powierzchnia gruntów w systemie no-till, wzrosła z 6% na początku lat 90, do 35% wszystkich gruntów w roku 2016. Znaczna część pozostałej powierzchni pól jest również uprawiana bez użycia pługa.


Na tym przykładzie można wnioskować, że nie trzeba poszukiwać nowych, kosmicznych technologii, gdyż te, które były jak się wydaje najprostsze ale zarazem najdłużej stosowane w historii rolnictwa, będą przynosić największe korzyści dla ludzi i środowiska. 

Ciągły postęp oraz rozwój nauki prowadzą do udoskonalania technologii wykorzystywanych w rolnictwie, jednak najważniejsza jest dbałość o stan gleby. Gleba w złej kondycji oraz niekorzystne warunki środowiska, nie wróżą nic dobrego …

Źródło: No till Agriculture.

Korzyści z uprawy bezorkowej, Korzyści z sadzenia bezorkowego

Miejsce pługa w historii

Nazwa Gdańska, a niemieckie "dożynki"...

 

Poniżej przedruk z niemieckiej strony o tradycji dożynek u Niemców na przykładzie Pomorza.

Pommerscher Greif e. V. – niemieckie stowarzyszenie o profilu historycznym i genealogicznym.

celem stowarzyszenia jest badanie, utrwalanie oraz upowszechnianie lokalnych i rodzinnych historii dawnej prowincji pomorskiej w oparciu o metodykę naukową i dokumenty źródłowe. Prowadzi również badania nad heraldyką, sfragistyką i pochodzeniem nazwisk, a także udziela wsparcia naukowego oraz publikuje prace historyczne.

Biblioteka i archiwum stowarzyszenia znajdują się od 2015 w Züssow, gdzie zbiorami opiekują się wolontariusze. Do tego czasu mieściły się w Centrum Pomorskim w Travemünde. Po jego zamknięciu Pommerscher Greif przejął także zbiory mieszczącej się tam biblioteki Pomorskiego Stowarzyszenia Centralnego.

Stowarzyszenie organizuje coroczne seminaria naukowe i wspólne wyjazdy badawcze. Na swojej stronie internetowej udostępnia bibliotekę cyfrową, bazę danych pomorskiego spisu kopyt* z lat 1717–1719 oraz publikację lustracji duńskiej na Pomorzu Szwedzkim z 1717.

Stowarzyszenie liczy ponad 450 członków (z końcem 2013 roku było ich 471) także z krajów, do których po wojnie wyemigrowali mieszkańcy Pomorza.

* tak jest napisane - "kopyt" - to jest polskojęzyczna wikipedia

Dla mnie tekst jest mocno dwuznaczny, odnośniki do Jana i napaści na niego, są wg mnie bardzo czytelne, one się po prostu powtarzają w różnych historiach, jak chociażby tej o Hiramie.... 

W podanej piosence pada zresztą określenie - "Stary" i imię "Hans", czyli Jan.

Święto plonów tradycji niemieckiej jawi się jak święto z okazji czyjejś śmierci - tryumf trzech pasterzy...

Niemcy udawali chrześcijan (udawali, że wyznają podobne wartości co Słowianie), kiedy przyszli do nas w dawnych wiekach i podobnie udają dożynki, a tak naprawdę obchodzą inne święto... to się często powtarza, to jest immanentna cecha niemieckiej polityki.

Na przykład teraz niemiecki kanclerz Olaf Scholz udaje, że nie umie rządzić, a naprawdę chodzi o ponowne wyniesienie faszystów do władzy, na - "skrupulatnie" wypracowanej fali niezadowolenia Niemców z obecnych rządów i polityki migracyjnej państwa.

W Niemczech, jak donoszą media, dominuje kryzys migracyjny i gospodarczy - co na to ci wszyscy mądrale od "Niemce som bardzo skrupulatne" i tym podobnych dyrdymałów??

Tak samo zaplanowana jest "nowa" twarz niemieckiej polityki - Sara Wagenknecht*

wagen - wózek, pojazd
knecht - sługa

pamiętamy - Kopacz = kopacz (grabarz)

służąca za listek figowy dla faszystów i jako ich transport - dosłownie wózek, na którym mają wjechać do władzy.

Sam fakt, że tak długo w postfaszystowskich Niemczech "tolerowano" faszystowską partię, aż urosła do znacznej siły,  powinien dać wszystkim do myślenia.

"To som mondre ludzie, te niemce, wie pan...?"

Zwracam uwagę na:

- myszy - może chodzi o przydomek lub wzrost, drobną posturę jednego z nich, tego, który głupio zginął ( myszom śmierć! a nam złoto) albo, że był pod wpływem myszy (coś drobnego) tj. był opętany

- taniec

- użycie cudzysłowia - w jakim celu?

- tekst oryginalny jest przedrukiem z lat 50-tych XX wieku, ale niewykluczone, że to tekst o wiele starszy, może z czasów zaborów, w tekście nie ma odniesienia do miejscowości, jedynie ilustracje odnoszą się do takich miejscowości jak Żabin w pow. drawskim, wymienia się wyspę Rugia - obecnie w Niemczech, ponadto autor poleca linki do opisów dożynek w powiecie gryfickim i słupskim

- w komentarzu nie tłumaczę wszystkiego, co tu jest, a notatka jest powiązana z innymi notatkami z bloga

przedruk

tłumaczenie automatyczne za pomocą strony deepl.com, 

google tłumacz słabo tłumaczył niemiecki i w ogóle nie poradził sobie z dolnoniemieckim w przypadku tekstu piosenki

Święto Dziękczynienia na Pomorzu



6 października, 2014 

Ze żniwami, najważniejszym wydarzeniem roku na wsi, zawsze wiąże się wiele zwyczajów i tradycji, zwłaszcza w naszej pomorskiej ojczyźnie, która była spichlerzem Niemiec. Tak jak prawie każda wieś na Pomorzu miała swoje językowe osobliwości i idiosynkrazje, tak zwyczaje żniwne zawsze nieco się od siebie różniły. Ogólnie jednak wyłania się jednolity obraz.

"która była spichlerzem Niemiec" - przypuszczam, że autorowi chodzi tu o tajny "spichlerz", bo przecież ziemia pomorska to tereny polodowcowe - mamy tu piaski, a ziemie uprawne generalnie są średnie. To powodowało odpływ niemieckich "kolonistów", którzy cały czas byli na siłę instalowani na Pomorzu, nawet przed wojną "troską" Hitlera było podnoszenie żywiołu niemieckiego na tym terenie - "zwyczajni" Niemcy nie chcieli tu mieszkać - MS

Pommerscher Erntezug, 1863

Otto von Reinsberg-Düringsfeld: Das festliche Jahr in Sitten, Gebräuchen und Feste der germanischen Völker. Mit gegen 130 in den Text gedruckten Illustrationen, vielen Tonbilder, etc. Spamer, Leipzig 1863. 390 W; http://www.mdz-nbn-resolving.de/urn/resolver.pl?urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10016939-6


Odzież była wszędzie taka sama, wykonana z dobrego, tkanego w domu białego lnu. Czasami używano również białej tkaniny pokrzywowej, ale zwykle preferowano chłodzący len. Kobiety i dziewczęta nosiły swoją białą „zewnętrzną sukienkę” (weißes „Austkleid”), prosty, domowy krój, z dużą, białą chustą, którą można było zawiązać szeroko na czole, aby zapewnić wystarczający cień. Mężczyźni również nosili białe spodnie i koszule oraz tradycyjne słomkowe kapelusze. Jednak w ostatnich czasach wiele młodych dziewcząt poszło w ślady mężczyzn, wybierając również długie spodnie i słomkowe kapelusze jako część swojej odzieży żniwnej. Wynikało to jednak wyłącznie z praktyczności i bezpieczeństwa przed palącymi promieniami słońca.

Śniadania, obiady i kolacje jadano w domu, ale pomiędzy tymi posiłkami duży kosz z wybranymi rzeczami był „przenoszony” na pole, a jego zawartość szczęśliwie konsumowana w cieniu przysiadów, na poboczu drogi lub na pobliskim skraju lasu. Co jedzono? To również różniło się w każdej wiosce. W jednej wiosce było ciasto lub maślane babeczki, w innej naleśniki i soczewica. We wcześniejszych czasach ryż i śliwki były uważane za „dobre jedzenie” w porze obiadowej, później za najlepszy posiłek uważano pieczoną wieprzowinę lub młode kurczaki.

[duży kosz z wybranymi rzeczami był „przenoszony” na pole -  słowo "nachgetragen" w oryginale ujęto w cudzysłów, może więc tu być jakieś rebus zrozumiały dla tych, co wiedzą o co chodzi; słowo "nachgetragen" tłumaczone jest jako: dodany, w dodatku - MS]

Ale nie było różnic, jeśli chodzi o picie. Tylko piwo warzone w domu było wszędzie uważane za właściwy napój. Austbier był przygotowywany i warzony co roku przed żniwami, rozlewany do dużych dzbanów i nie tylko smakował wyśmienicie, ale także gasił największe pragnienie. Dopóki to piwo nie zostało wypite, żaden rolnik ani parobek nie dotykał kosy do koszenia. Kiedy żyto było dojrzałe, zawsze mówili do mistrza:

„Gdzie jest Austbeir!”.

Ale kiedy pierwszy łyk był gotowy, zaczynały się żniwa. Żona rolnika była chwalona i radowała się, gdy cała drużyna szła śpiewająco w pole. Termin zbioru żyta przypadał około 25 lipca. Stąd stare farmerskie powiedzenie:

„Święty Jakub przynosi chleb albo głód!”.

Pochód żniwny w Gross Sabin, powiat Dramburg
z: Pommersches Heimatbuch 1954

Dzień św. Bartłomieja 24 sierpnia był ostatnim dniem zbiorów owsa, a także początkiem zbiorów owoców. Rolnik zwykle wykonywał pierwsze cięcie kosą na polu żyta, odmawiając „Boże dopomóż” lub cichą Modlitwę Pańską. Przywoływało to Boże błogosławieństwo dla dobrych i obfitych zbiorów. W niektórych miejscach na początku żniw bito nawet w dzwony. Zwyczaj ten był nawet mocno zakorzeniony w starszych obrzędach kościelnych. W niektórych regionach pierwsze kłosy kukurydzy były również kładzione na ziemi jako krzyż z pokory i wdzięczności. Jednak gdy tylko koszenie dobiegało końca, praca rozpoczynała się jak opętana. Pierwszy snop wiązano i odkładano na bok, ponieważ w niektórych gospodarstwach wyrzucano go później za drzwi stodoły z powiedzeniem „Myszko, oto twój, zostaw mi mój!”, aby wykupić się od plagi myszy.

Pierwszy przywieziony wóz miał dokładnie takie samo znaczenie jak pierwszy pokos czy pierwszy snop. Podczas załadunku i jazdy wozem nie wolno było rozmawiać. Dopiero po trzykrotnym trzaśnięciu biczem drzwi stodoły były otwierane w ciszy przez żonę rolnika. Następnie zadawała rytualne pytanie:

 Co wieziesz?

 Chleb dla nas - śmierć dla myszy!

 [Was bringst Du?

 Für uns das Brot — für die Mäuse den Tod!]

Gospodarz odpowiedział więc i wjechał pierwszym wozem do stodoły. Z drugiej strony ostatni ładunek był zawsze trochę zabawny. Na przykład, w środku zostawiano dziurę, aby człowiek, który stał w stodole, prześlizgnął się na spód deski wozu. Albo ostatni ładunek był pakowany poprzecznie do siebie z czystego entuzjazmu, aby snopy nie mogły zostać rozerwane podczas rozładunku.

alternatywnie:

"Z drugiej strony, ostatni załadunek był zawsze trochę zabawny. Na przykład nie było „pakowania” w środku, tak że człowiek, który utknął w stodole, prześlizgnął się na spód deski wozu."

"Starzec" zostaje przekazany panu dworu Z: Pommersches Heimatbuch 1954 z podziękowaniami dla Irecka Litzbarskiego* za odniesienie do źródła



Najbardziej znanym zwyczajem na Pomorzu była postać „Starca” ("Alten") lub „de Oll” w języku dolnoniemieckim. Ta słomiana kukła została wykonana z ostatniego snopa zboża. Na polach ludzie tańczyli wokół słomianego człowieka z radości z powodu szczęśliwego zakończenia zbiorów zboża. Następnie niesiono go śpiewając do wioski lub przywiązywano do najpiękniejszego konia. Procesja zatrzymywała się przed dworem lub gospodarstwem, młoda dziewczyna wychodziła naprzód i wypowiadała powiedzenie:

[język dolnoniemiecki - MS]

Goden Dag, tosaomen in dat Huus, wi bringe den Ollen von’t Feld no Huus. wi hewwe mit em üm de Wett bunne, de Oll, de hett de Sieg gewunne. Wi fünge us mit em an to striden, de Oll, de wull in’n Feld nich bliwen. Wi hewwe moal bunne rund un bunt, wi hewwe moal bunne öwer Barg un dörch den Grund. Wi hewwe moal bunne dörch Distel un Doorn, doaför gäw de leiv Gott us immer schier Koorn. Wie hewwe moal bunne, dat de Sand so stöwt, un anftert Johr will wi binne, dat de Steel sik bögt. De Oll, dat wie ein lustig Hans, hei bitt sik nu ut Musik un Danz. Un wenn hei dat würd nich kriege, denn ward ji annert Johr up’n Rügge liege. Wat doahn wi nu mit diesem Olle? Wille Sei em hewwe oder schaele wi em biholle?

Dzień dobry, tosaomen in dat Huus, Sprowadzamy staruszka z pola do domu. Graliśmy z nim w zawodach, Starzec wygrał zwycięstwo. Zaczynamy z nim kroczyć, Oll, który nie chciał zostać na polu. Zawsze byliśmy kolorowi i okrągli, Mieliśmy czasem kolorowe przez poprzeczkę i przez ziemię. Mieliśmy czasem kolorowe przez osty i ciernie, ale Bóg zawsze dawał nam tyle radości. Zawsze mieliśmy kolorowe, że piasek tak przeszkadza, i co roku chcemy, żeby stal się wygięła. Stary człowiek, jak wesoły Hans, teraz prosi o muzykę i taniec. A jeśli tego nie dostanie, to będziesz leżał na plecach przez resztę roku. Co zrobimy z tym starcem? Chcemy go zatrzymać czy pochować?

Otóż "starca" nigdy nie odprawiano, ale chętnie zabierano go do domu i wykupywano za muzykę i taniec, jedzenie i picie.

Po żniwach wbito do stodoły ostatnią beczkę, ziemniaki zapiwniczono i przyniesiono na hałdy, przystąpiono do przygotowań do dożynek. Uroczystość tę obchodzono również według starych, tradycyjnych zwyczajów. Klaus Granzow relacjonuje to:

Pomiędzy Zesłaniem Ducha Świętego, „pięknym świętem” na wiosnę, a Bożym Narodzeniem, "świętym świętem" zimą, obchodzimy piękne i wspaniałe święto wdzięczności jesienią: dożynki. Jest to dzień, o którym chłopiec z leśnego gospodarstwa Peter Rosegger mówi, że jest to "małe okno, przez które można spojrzeć na szeroki świat, a nawet trochę w wieczność".

Na Pomorzu święto plonów (Erntefest) obchodzone były zazwyczaj w ostatnią niedzielę września, a tydzień później w październiku dożynki (Erntedankfes).

[Erntefest - Erntedankfest - zakończenie żniw i podziękowanie za plony? - MS]

Tak śpiewali chłopcy i dziewczęta, kiedy zebrali się na wiejskim placu w tę niedzielę. Wszyscy, którzy brali udział w żniwach, pojawili się w odświętnych strojach. Na ten festiwal założono stare, piękne stroje lub najnowsze ubrania. Mężczyźni mieli swoje narzędzia — kosy i widelce — owinięte kolorową krepą lub bibułą, a na czapkach bukiety kwiatów lub zboża, a dziewczęta równie pięknie ozdobiły swoje grabie czerwonymi, niebieskimi, zielonymi i białymi wstążkami.

[tradycyjne rokoszowe akcesoria... - MS]

Najpiękniej wyposażony był jednak wóz żniwny, który co roku przywoził inny rolnik (zawsze jechał na zmianę). Nie tylko zdobiły go kiście wszelkiego rodzaju zbóż i kolorowe kwiaty, ale ciężkie girlandy z liści dębu przewinęły się przez szprychy kół i słupy drabiny po bokach. Konie i woźnica byli również udekorowani liśćmi dębu i kłosami zboża. Za tym wozem, na którym zazwyczaj siedziały tylko dzieci danego rolnika, przez wieś przechodził kondukt żniwny. Przed nimi szedł młody mężczyzna z koszem do zasiewu, który miał nam teraz przypominać o trudnym początku przygotowania pola na szczęśliwym końcu żniw. Następnie dwie młode dziewczyny włożyły koronę, a za nimi kapela wiejska i cała wesoła gromadka chłopców i dziewcząt z całej wioski.

W niektórych regionach Pomorza wieniec dożynkowy nadal nazywany był „wieńcem austriackim”. („Aust-Kranz” - a może chodzi o "wschodni"? podobnie: "Austbeir" - MS).  Wieniec zawsze symbolizował zamykający się krąg roku. Wieniec ewoluował następnie w koronę łukową, która była wykonana z drewna wierzbowego ze specjalnym kunsztem. Zadaniem dziewcząt z wioski było jak najpiękniejsze udekorowanie korony. Zabrały się do pracy z wielką starannością, miłością i wyobraźnią i ukończyły trudną pracę. Należało wykorzystać wszystkie rodzaje zbóż: żyto, pszenicę, jęczmień i owies, a także kwiaty polne: chaber, rzodkiewkę i mak. W niektórych regionach w koronę wplatano również jabłka i gruszki, owoce zbiorów owoców.

Ta wspaniała korona była następnie wręczana panu przez jego służących i pokojówki w wioskach dworskich. W wioskach rolniczych co roku inne gospodarstwo otrzymywało koronę. Gospodarz lub pan dworu stał z rodziną przy drzwiach wejściowych, gdy korowód dożynkowy maszerował do gospodarstwa śpiewając. Radośni żniwiarze tworzyli półokrąg wokół domu, a dwie dziewczynki wychodziły z koroną i śpiewały pieśń:


[język niemiecki ? - MS]

Guten Tag, ihr Herren insgemein, ich bitt’, ein Weilchen still zu sein. Wir bringen dar den Erntekranz für Essen, Trinken, Spiel und Tanz. Er ist nicht von Distel und Dorn. sondern von reinem, gewachsenem Korn. Ich will nun wünschen, daß die Pferde gut gehn, und daß die Schweine gut gedeihn, daß die Frau kann nach dem Rechten sehn und alle Kinder reich sich verfrei’n. Dafür bitten wir Bier und Wein und wollen dabei recht lustig sein! Musikanten,   spielt auf, ohne Rast und Verschnauf!”

Dzień dobry, panowie w ogóle, Proszę o chwilę ciszy. Przynosimy wieniec dożynkowy na jedzenie, picie, gry i tańce. Nie jest on z ostu i ciernia. lecz z czystego, wyrośniętego zboża. Życzę teraz, by konie miały się dobrze, i by świnie dobrze się rozwijały, by żona dbała o swoje prawa i aby wszystkie dzieci były bogate. W zamian prosimy o piwo i wino i zabawmy się! Muzycy, grajcie, bez odpoczynku i wytchnienia!”

Następnie przekazano koronę żniwną i wniesiono ją do domu. Zabrzmiała muzyka, a gospodarz podziękował gościom napojem dożynkowym. Mówca wiersza otrzymywał prezent, a wszyscy goście dostawali mały bukiecik do przypięcia na stole.

W posiadłościach stół był teraz zastawiony dla wszystkich służących, a pan i "pani" usługiwali sami. Stary właściciel ziemski mawiał:

"Mam już dość tego całego roku, (w) ten dzień zamierzam powiedzieć, że cię (ciebie) uszczęśliwię!"

[„Dat ganz Johr moakt ji mi satt, dissen Dag heww ick nu, dat ick juch satt moake doh!”]

Na wyspie Rugia korona żniwna była „odtańczona”: najpierw pan tańczy ze swoją żoną, potem z panną z wieńcem, z majstrem i tak dalej aż do małej pokojówki, następnie gospodyni tańczy z majstrem aż do najmłodszego stajennego. Każda para trzyma koronę między sobą, dopóki nic z niej nie zostanie. W innych regionach stara korona jest wypełniana jabłkami i słodyczami przez pana dworu i rzucana między dzieci, które następnie rozrywają koronę.

Nowa korona jest jednak umieszczana w honorowym miejscu, zwykle z przodu w korytarzu, natychmiast widocznym dla każdego gościa. Na czas dożynek jest ona jednak przenoszona do sali, gdzie rozpoczyna się taniec dożynkowy. Bawiono się tu i pito do wczesnych godzin porannych. Często pan dworu lub „koronowany” rolnik płacił cały rachunek sam, ale w przeciwnym razie tworzono wspólny fundusz, aby wszyscy mogli przyłączyć się do świętowania.

Ostatni taniec pod koroną był zarezerwowany dla młodych dziewcząt i kobiet, ponieważ panowało w nim starożytne zaklęcie płodności. Ogólnie rzecz biorąc, czas żniw był również czasem wesel. W ubiegłym stuleciu wesela i dożynki były obchodzone razem w wielu wioskach. A następna Niedziela Dziękczynienia była również nabożeństwem dziękczynnym dla młodej pary. Ołtarz był świątecznie udekorowany. Wszystkie owoce z pola i ogrodu zostały ułożone na schodach jako znak dziękczynienia. Duża, ciężka korona żniwna wisiała zamiast żyrandola.

Teksty z „Pommersche Saat” (Pomorskie Ziarno), miesięcznika organizującego wieczory ojczyźniane, Pommersche Landsmannschaft 1949-1962.

Film przedstawiający pomorskie życie wiejskie w Lupow, powiat Stolp - w tym materiał z dożynek - można obejrzeć na Lupowfilmie nr I

Piękny opis dożynek w Stölitz, powiat Greifenberg, można również znaleźć w:

 "Ein Rittergut im Wandel der Zeit: Erinnerungen an das pommersche Dorfleben und an die Zeit bis 1957" Gerharda Kastena, Norderstedt, 2009

*Kolekcja zdjęć Irecka Litzbarskiego na Flickr

tłumaczenie słowa "Oll" ("Starzec") - stary, zużyty

Fragment mojego tekstu "Poszukiwania najstarszego Gdańska"

 

22 czerwca 2022 r.

W XIX wieku słynny gdański historyk Gotthilf Löschin zaproponował, że Hagel pierwotnie był Jagelem, a skutkiem tego było pojawienie się wśród niektórych polskich opracowań terminu Góra Jagiełłowa, Jagłowa czy Jagielna.

Według tych legend, na szczycie Góry Gradowej w drewnianej warowni mieszkał Hagel, który jednak nie był wzorem dobrego władcy. Okoliczna ludność żyła w strachu przed jego terrorem, bowiem za pomocą siły wymuszał coraz to większe daniny.

W jednej z wersji Hagel miał pasierbicę Raję, która zakochała się z wzajemnością w młodym rybaku Danie. Okrutnik z Góry Gradowej dowiedział się o tym zakazanym uczuciu i postanowił zabić młodzieńca, któremu jednak udało się pokonać Hagela. 

Ciemiężca poniósł śmierć, drewniana warownia została zburzona, a mieszkańcy uczcili upadek dawnego pana tańcem. Z kolei dzielny rybak ze swoją ukochaną założyli miasto, z którego w przyszłości wyrośnie Gdańsk. Imię Dana było jednocześnie ludową etymologią pochodzenia nazwy Danzig.

W 1862 roku Ryszard Berwiński w swojej książce "Studia o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych" w jednym z przypisów zapisał jeszcze jeden ciekawy przekaz o Górze Gradowej:

(...) Gaspar Schutz powiada, że ów rycerz, którzy zachęcając poddanych swej wioski "Wieke" do tańca, miał mówić do nich "Danz Wiekie", z czego później, gdy go zamordowano, a miasto tu powstało, utworzył się: Danzwig, Danzig; 

że tedy ten rycerz nazywał się Jagel, lub "Hagel", że mieszkał na drewnianym zamczysku na górze, którą dla tego Hagelsberg nazywano i do dziś dnia nazywają. Jakoś istotnie prawda, że Niemcy tameczni tak nazywają tę górę. Ale zapytany o nią poczciwy okoliczny Kaszub, opowiada zawsze, że to "grodowa góra", jakoby grodzka od gród, grad, hrad, który na tej zapewne stał górze w czasach dawnych i dał początek tej nazwie. 

Ale Niemcy języka naszego nieświadomi, i radzi go umyślnie wykrzywiać, a ślady jego zacierać, przetłumaczywszy "hrad" (Burg) na "Hagel" (grad), utworzyli z tego "Hagelsberg" i całą bajkę o poddanych ze wsi Wieke, o ich tańcach i księciu Jagiel wymyślili, chcąc nazwę miasta z języka niemieckiego wydedukować. Takiej wsi Wieke nie masz dziś śladu w okolicach Gdańska (...).

Kto wie, być może te legendy i przekazy rzeczywiście były dalekim echem opowieści o najstarszym Gdańsku, a współczesna historia zwraca nam wielowiekową tradycję.

Berwiński ma rację - podobne fałszerstwa niemcy stosowali w całej Polsce, na całej Słowiańszczyźnie. Zwracałem na to uwagę przy okazji omówienia wiki miasta Gniew, Skarszewy czy Junkrowy - także Sopot.

A w słowach pierwszej "dożynkowej" piosenki mamy:


De Oll, dat wie ein lustig Hans,
hei bitt sik nu ut Musik un Danz.

Czyli w języku dolnoniemieckim słowo "taniec" zapisywało się nie "Tanz", tylko - "Danz".

Ja wiem, są całe opracowania bardzo dobrych polskich językoznawców na temat genezy nazwy "Gdańsk", np. w:

"Nazwy miast Pomorza Gdańskiego" pod redakcją H. Górnowicza i Z. Brockiego z udziałem E. Brezy i J. Tredera, Wydawnictwo UG 1999 r.

i oni tam szczegółowo opisują z czego wynika zamiana   Kdanzc   na   Danzk....  

z tego, że Niemcy nie umieli mówić...

ja jednak podejrzewam, że z tymi tańcami to mogło tak być i że niemiecka nazwa Gdańska - Danzig - właśnie od tego tańca pochodzi.....

Najstarszy znany nam zapis nazwy Gdańska brzmiał:

Gyddanyzc

co czytało się

Gъdańъskъ

Gъdaniesk    albo    Gъdańsk

gdzie jer twardy "ъ" czyta się podobnie do "u"

Jery w języku prasłowiańskim powstały głównie w wyniku przemian praindoeuropejskich krótkich samogłosek   ŭ   i   ĭ

Samogłoska ь odpowiada na ogół dawnemu ĭ, a

 ъ odpowiada ŭ.


Przykładowo:

pie. *gʰostĭs > psł. *gostь > pol. gość;
pie. *sūnŭs > psł. *synъ > pol. syn;
pie. *mŭsom > psł. *mъxъ > pol. mech

Do "tradycji" nazywania Gdańska miastem tańców zdaje się nawiązują włodarze miasta nad Motławą...

2019 r:

"Radosny pochód" i "tańce" - taki opis Marszu Życia, który odbędzie się w dniu obchodów wybuchu II wojny światowej pojawił się we wtorek na oficjalnej stronie Gdańska.

oraz szefowstwo Europejskiego Centrum Solidarności (ECS) w 2024 r:

Szokująca potańcówka

Czesław Nowak odnosi się również do samego programu obchodów, w tym potańcówki.

A w tegorocznym programie na przykład taka atrakcja:

wieczorna „Potańcówka pod gwiazdami” przy Bramie nr 2. 

W pobliżu miejsca, gdzie w Grudniu 1970 lała się krew!? 

Szokujące. Ja nawet myślę, że ktoś z Państwa, młodszych zapewne, pracowników chciał dobrze – radośnie uczcić dzień zwycięstwa, jakim był przecież 31 sierpnia 1980 roku. Tylko, na Boga, nie w tym miejscu tańce! Czy w obowiązujące u Was atmosferze „uśmiechniętej Polski” nikt już poważniej nie potrafi myśleć?

Celem działalności Centrum jest „upowszechnienie dziedzictwa „Solidarności” w Polsce i innych krajach oraz czynne uczestnictwo w budowie tożsamości europejskiej”.

Zadziwiająca koincydencja..

może oni coś wiedzą?

--------------

źródła:

www.pommerscher-greif.de/erntedank/

pl.wikipedia.org/wiki/Pommerscher_Greif

www.pommerscher-greif.de

deepl.com

Prawym Okiem: Poszukiwania najstarszego Gdańska (maciejsynak.blogspot.com)

https://tvn24.pl/polska/gdansk-spor-o-tresc-komunikatu-na-stronie-miasta-ws-obchodow-wybuchu-wojny-ra957312-2306099

https://m.trojmiasto.pl/historia/Gora-Gradowa-Gdansk-Hagelsberg-Historia-n142788.html

Jer (głoska) – Wikipedia, wolna encyklopedia

pl.wikipedia.org/wiki/Europejskie_Centrum_Solidarności

myszy:

Prawym Okiem: mała mysz, czyli musculus... (maciejsynak.blogspot.com)

Prawym Okiem: Jak działa Phersu? (maciejsynak.blogspot.com)

Prawym Okiem: Od Zbrucza do Włoch (maciejsynak.blogspot.com)

Prawym Okiem: Znowu myszy - i Frygia (maciejsynak.blogspot.com)

Rolnictwo w woj. pomorskim



Czynnikami wpływającymi na rodzaje zasiewów w województwie pomorskim są warunki klimatyczne i glebowe. Te pierwsze należą do łagodnych, sprzyjających produkcji roślinnej, warunki glebowe są zaś ściśle pochodną geologicznej przeszłości Pomorza. 

Cechuje je: duże zróżnicowanie, występowanie obszarów o zmiennych cechach i warunkach gospodarowania, od pasa morza, poprzez moreny do równin sandrowych. Układ ten zaburza żyzna równina Żuław oraz szeroka Dolina Dolnej Wisły. 

Walory przestrzeni rolniczej na obszarze województwa zmieniają się od doskonałych w delcie Żuław do wybitnie niekorzystnych na wysoczyźnie morenowej pojezierzy i na piaszczystych terenach Borów Tucholskich. 

Odzwierciedleniem średniej przydatności gleb w regionie dla upraw rolnych jest udział użytków rolnych w klasach bonitacyjnych lub kompleksach glebowo-rolniczych, w których występują wszystkie klasy bonitacyjne gleb – od I do VI, z wyraźną przewagą klas od III do V. 

Około 5% gleb zaliczanych jest do najlepszych i bardzo dobrych (kl. I i II), 

61% do gleb dobrych i średnich (kl. III i IV), a 

33% do gleb słabych i bardzo słabych (kl. V i VI). 

Gleby są silnie zróżnicowane pod względem kwasowości i równie silnie pod względem zasobności w podstawowe składniki mineralne (fosfor, potas i magnez). 

Na obszarze województwa występują gminy, w których ponad połowę rolniczej przestrzeni produkcyjnej stanowią gleby bardzo słabe.

Intensyfikacja produkcji rolnej jest tu nieopłacalna, a może być szkodliwa, gdyż prowadzi do nasilenia procesów degradacji biologicznej i fizycznej gleby oraz jej wyjaławiania (szczególnie dotyczy to Równiny Charzykowskiej i Borów Tucholskich).

Czy zatem podstawowa produkcja rolna ma rację bytu w regionie posiadającym taki naturalny dobrostan? 

Grunty ogółem w Polsce wynoszą 16 231 tys. ha., w tym 14 205,4 tys. to użytki rolne, z czego 

grunty ogółem i użytki rolne w województwie pomorskim stanowią odpowiednio zaledwie 4,4% i 4,3%. 

Pomorskie na tle kraju w roku 2008 - 5-6% udziału w produkcj krajowej zbóż i ziemniaków

Gleby są bardzo zróżnicowane, przy czym przeważają gleby klasy III i IV . 

W znaczeniu rolniczym najlepsze gleby i warunki produkcyjne występują na Żuławach i Powiślu, gdzie przeważają mady, gleby bagienne i brunatne oraz mursze. Tu również znajdują się najcięższe do uprawy w Polsce iły gniewskie, gleby zaliczane do I klasy bonitacyjnej. W obu rejonach rolnicy uzyskują najwyższe plony zbóż, buraków cukrowych i rzepaku. Są tu także potencjalne możliwości rozwoju warzywnictwa i sadownictwa. Wcześniejsza wegetacja wiosną i wyższa suma temperatur niż w innych częściach województwa sprzyja wysokiemu plonowaniu roślin.

Rejon nadmorski charakteryzuje się sporym pofałdowaniem terenu i klimatem ukształtowanym pod silnym wpływem Bałtyku. Typy gleb są różne: od piasków gliniastych i glin zwałowych na płycie puckiej, do dużych powierzchni gleb torfowych w dolinach Redy i Łeby. Duża ilość trwałych użytków zielonych sprzyja hodowli bydła o różnym kierunku użytkowania. Jakość gleb pozwala na uprawę i uzyskiwanie wysokich plonów wielu roślin, nie pomijając najbardziej wymagających.

Rejon kaszubski z czołowymi wzniesieniami morenowymi, dużą lesistością, obfitością jezior i oczek wodnych cechuje się największą różnorodnością. Przeważają tu gleby lekkie, w głównej mierze wytworzone z piasków i żwirów zwałowych, o niskiej przydatności rolniczej. Ścieranie się klimatów morskiego i lądowego oraz urozmaicona rzeźba terenu są przyczyną dużej zmienności pogody. Opóźnione wiosny i wcześniej pojawiające się jesienne przymrozki są corocznym zjawiskiem przyrodniczym, co znacznie skraca okres wegetacji roślin i sprawia, że warunki przyrodnicze rejonu kaszubskiego są mało korzystne dla produkcji roślinnej, a uzyskiwane plony są średnio niższe i bardziej zawodne niż w pozostałych rejonach.

Rolnictwo w woj. zachodniopomorskim

Zbiory pszenicy ogółem w województwie zachodniopomorskim stanowiły 6,0% zbiorów krajowych. 

Zbiory żyta w województwie zachodniopomorskim stanowiły 10,4% zbiorów krajowych

Zbiory jęczmienia ogółem w województwie zachodniopomorskim stanowiły 7,0% zbiorów krajowych.

Zbiory pszenżyta ogółem w województwie zachodniopomorskim stanowiły 5,7% zbiorów krajowych.

Zbiory owsa w województwie zachodniopomorskim stanowiły 5,6% zbiorów krajowych

Zbiory buraków cukrowych ogółem w województwie zachodniopomorskim stanowiły 6,8% zbiorów krajowych.

Zbiory ziemniaków w województwie zachodniopomorskim stanowiły 4,8% zbiorów krajowych.

Pod względem ogólnej jakości użytkowej zdecydowanie przeważają gleby średniej wartości

 (klasy IV a i IV b), które zajmują 50,8% powierzchni wszystkich gruntów ornych. 

Drugą co do wielkości grupę stanowią gleby słabe i bardzo słabe (klasy V i VI). Zajmują 25,1% powierzchni gruntów ornych.

Najmniej jest gleb dobrych (klasy II, III a i III b), które zajmują 24,1% powierzchni gruntów ornych.

W regionie dominują gleby polodowcowe z przewagą bielicowych i brunatnych. W okolicach Pyrzyc i Stargardu Szczecińskiego występują czarnoziemy, a na dość dużych obszarach województwa gleby torfowe.

*

Kiedy pani Weidel mówi, że odmawia uznania obecnej polskiej nazwy miejsca urodzenia jej ojca, kwestionuje de facto granice wytyczone po 1945 r. i sprzeciwia się pojednaniu z Polską, a tym samym niezbędnej bazie dla istnienia pokojowych Niemiec. (…) Ponadto ignoruje wcześniejsze wydarzenia i przyczynę ucieczki i wypędzenia Niemców: wojnę rabunkową i eksterminacyjną rozpoczętą przez Niemcy przeciwko państwom Europy Środkowo-Wschodniej

– skomentował w ostrych słowach dla „Die Welt” historyk Jens-Christian Wagner.

Prawym Okiem: Niemiecka polityk AfD kwestionuje polskie granice

KSOW: Rolnictwo

Urząd Statystyczny w Szczecinie / Publikacje i foldery / Rolnictwo, leśnictwo / Rolnictwo w województwie zachodniopomorskim w 2021 r.

itp.edu.pl/pw/PW2016/files/2.-Uwarunkowania-naturalne-i-antropogeniczne.pdf

ppg.ibngr.pl/pomorski-przeglad-gospodarczy/pomorskie-mlekiem-i-miodem-plynace-kondycja-klastra-rolno-spozywczego-w-regionie

tekst oryginalny

Die Ernte, Höhepunkt des ländlichen Jahres, ist stets verbunden mit einer Vielzahl von Sitten und Gebräuchen, ganz besonders in unserer pommerschen Heimat, die ja eine Kornkammer Deutschlands war. Wie fast jedes Dorf in Pommern sprachlich seine kleinen Besonderheiten und Eigenheiten hatte, so wichen auch die Erntebräuche stets ein wenig voneinander ab. Im Großen aber entsteht doch ein einheitliches Bild.

Pommerscher Erntezug, 1863
Otto von Reinsberg-Düringsfeld: Das festliche Jahr in Sitten, Gebräuchen und Festen der germanischen Völker. Mit gegen 130 in den Text gedruckten Illustrationen, vielen Tonbildern u. s. w. Spamer, Leipzig 1863. Bayerische Staatsbibliothek München, Signatur: Germ.g. 390 w; http://www.mdz-nbn-resolving.de/urn/resolver.pl?urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10016939-6

Die Kleidung war überall die gleiche, und zwar aus gutem, selbstgewebtem weißen Leinen hergestellt. Manchmal wurde auch weißer Nesselstoff genommen, aber das kühlende Leinen erhielt doch meistens den Vorzug. Die Frauen und Mädchen trugen ihr weißes „Austkleid” nach einfachem, selbstgefertigtem Schnitt, dazu ein großes, weißes Kopftuch, das weit in die Stirn gebunden werden konnte, um genügend Schatten zu geben. Die Männer trugen ebenfalls weiße Hosen und Hemden, dazu einen zünftigen Strohhut. In der letzten Zeit allerdings taten viele junge Mädchen es den Herren der Schöpfung gleich, indem sie auch lange Hosen und Strohhüte zu ihrer Erntekleidung wählten. Aber dies geschah aus reiner Zweckmäßigkeit und Sicherheit vor den sengenden Strahlen der Sonne.

Frühstück, Mittag und Abendbrot wurden zwar zu Hause gegessen, aber zwischen diesen Mahlzeiten wurde ein großer Korb mit erlesenen Dingen ins Feld „nachgetragen” und sein Inhalt im Schatten der Hocken, am Wegrain oder am nahen Waldrand fröhlich verzehrt. Was gegessen wurde? Auch das war in jedem Ort verschieden. In einem Dorf gab es Kuchen oder Butterstuten, im andern Pfannkuchen und Flinsen. In früherer Zeit galt mittags Reis und Pflaumen als „feines Essen”, später galten Schweinebraten oder junge Hähnchen als beste Mahlzeit.

Beim Trinken aber gab es keine Unterschiede. Da galt überall nur das selbstgebraute Bier als zünftiges Getränk. Dieses Austbier wurde in jedem Jahr aufs Neue rechtzeitig zur Ernte angesetzt, und gebraut, in große Kruken gefüllt und schmeckte nicht nur ganz vorzüglich, sondern löschte auch den größten Durst. Bevor dieses Bier nicht getrunken war, faßte kein Bauer und kein Knecht die Sense zum Anmähen an. Wenn der Roggen reif war, sagte man deshalb zum Herrn stets:

„Wo bliwwt das Austbeir!?”

Wenn der erste Schluck dann aber getan war. begann die Ernte. Die Bauersfrau wurde gelobt und freute sich darüber, wenn nun die ganze Mannschaft singend ins Feld zog. Als Stichtag für die Roggenernte galt die Zeit um Jacobi am 25. Juli. Daher die alte Bauernweisheit:

„Jacobus bringt Brot oder Hungersnot!”

Erntezug in Gross Sabin, Kreis Dramburg
Aus: Pommersches Heimatbuch 1954

Als Schlußtag der Haferernte galt der Bartholomäustag am 24. August und war zugleich Auftakt der Obsternte. Den ersten Sensenschnitt im Roggenfeld tat der Bauer meistens mit einem „Help Gott” oder stillen Vaterunser. Damit wurde der Segen Gottes für ein gutes’Gelingen und eine reiche Ernte angefleht. An einigen Orten wurden früher sogar zu Beginn der Ernte die Glocken geläutet. Dieser Brauch ist in älteren Kirchenverordnungen sogar fest verankert gewesen. In manchen Gegenden wurden auch die ersten Ähren aus Demut und Dankbarkeit als Kreuz auf die Erde gelegt. Sobald aber das Anmähen vorbei war, ging es wie besessen an die Arbeit. Die erste Garbe wurde gebunden und zur Seite gelegt, denn sie wurde in manchen Höfen später mit dem Spruch „Maus, hier das Deine, laß mir das Meine!” hinter die Scheunentür geworfen, um sich von der Mäuseplage loszukaufen und zu befreien.

Das erste Fuder, das eingefahren wurde, hatte genau die gleiche wichtige Bedeutung wie der erste Anschnitt oder die erste Garbe. Beim Aufladen und Einfahren dieses Wagens durfte nicht gesprochen werden. Erst nachdem der Bauer dreimal mit der Peitsche geknallt hatte, wurde das Scheunentor schweigend von der Bäuerin geöffnet. Dann stellte sie die rituelle Frage:

Was bringst Du?

Für uns das Brot — für die Mäuse den Tod!

So antwortete der Bauer und fuhr das erste Fuder in die Scheuer. Beim letzten Fuder dagegen wurde stets Spaß getrieben. So wurde beispielsweise in der Mitte nicht „zugepackt”, also ein Loch gelassen, so daß der Mann, der in der Scheune abstakte, bis unten auf das Wagenbrett durchrutschte. Oder aber die letzte Fuhre wurde aus lauter Übermut kreuzweise ineinander gepackt, so daß sich die Garben beim Abladen nicht auseinanderreißen ließen.

Der “Alte” wird dem Gutsherrn überbracht
Aus: Pommersches Heimatbuch 1954 mit Dank an Ireck Litzbarski* für den Quellenhinweis



Der bekannteste Brauch in Pommern war die Gestalt des „Alten” oder plattdeutsch „de Oll”. Diese Strohpuppe wurde aus der letzten Garbe angefertigt. Auf dem Felde wurde aus Freude über das glückliche Ende der Getreideernte fröhlich und ausgelassen um den Strohmann getanzt. Dann wurde er singend ins Dorf getragen oder auf das schönste Pferd gebunden. Vor dem Herren- oder Bauernhaus hielt der Zug an, ein junges Mädchen trat vor und sagte den Spruch:

Goden Dag, tosaomen in dat Huus,

wi bringe den Ollen von’t Feld no Huus.

wi hewwe mit em üm de Wett bunne,

de Oll, de hett de Sieg gewunne.

Wi fünge us mit em an to striden,

de Oll, de wull in’n Feld nich bliwen.

Wi hewwe moal bunne rund un bunt,

wi hewwe moal bunne öwer Barg un dörch den Grund.

Wi hewwe moal bunne dörch Distel un Doorn,

doaför gäw de leiv Gott us immer schier Koorn.

Wie hewwe moal bunne, dat de Sand so stöwt,

un anftert Johr will wi binne, dat de Steel sik bögt.

De Oll, dat wie ein lustig Hans,

hei bitt sik nu ut Musik un Danz.

Un wenn hei dat würd nich kriege,

denn ward ji annert Johr up’n Rügge liege.

Wat doahn wi nu mit diesem Olle?

Wille Sei em hewwe oder schaele wi em biholle?







Nun, der „Alte” wurde niemals abgewiesen, sondern gern ins Haus genommen und für Musik und Tanz, Essen und Trinken eingelöst.

War die Ernte beendet, das letzte Fuder in die Scheuer gefahren, waren die Kartoffel eingekellert und in die Mieten gebracht, rüstete man zum Erntefest. Auch diese Feier wurde nach alten, überlieferten Gebräuchen begangen. Klaus Granzow berichtet darüber:

Zwischen Pfingsten, dem „lieblichen Fest” im Frühling, und Weihnachten, dem „heiligen Fest” im Winter, feiern wir im Herbst das schöne und wunderbare Fest der Dankbarkeit: das Erntefest. Es ist jener Tag, von dem der Waldbauernbub Peter Rosegger sagt, daß es „das Fensterlein” sei, „durch das man hineingucken kann in die weite Welt, ja sogar ein wenig in die Ewigkeit hinein.”

In Pommern wurde das Erntefest meistens am letzten Sonntag im September gefeiert und eine Woche später im Oktober das Erntedankfest.

So sangen die Burschen und Mädchen, wenn sie sich an diesem Sonntag auf dem Dorfplatz versammelten. In festlicher Kleidung waren alle erschienen, die an der Ernte teilgenommen hatten. Die alten schönen Trachten oder die neuesten Kleider wurden zu diesem Fest angelegt. Die Männer hatten ihre Werkzeuge — Sensen und Forken — mit buntem Krepp- oder Seidenpapier umwickelt und Blumen- oder Getreidesträuße am Hut, und die Mädchen hatten ihre Harken ebenso herrlich mit roten, blauen, grünen und weißen Bändern geschmückt.

Am schönsten ausstaffiert aber war der Erntewagen, der in jedem Jahr von einem anderen Bauern (es ging immer reihum) gestellt wurde. Er war nicht nur mit Ährensträußen aus allen Getreidearten und bunten Blumen geschmückt, sondern schwere Girlanden aus Eichenlaub hatte man durch die Speichen der Räder und die Leiterstangen der Seiten gewunden. Auch die Pferde und der Kutscher waren über und über mit Eichenlaub und Ähren geschmückt. Hinter diesem Wagen, auf dem meistens nur die Kinder des jeweiligen Bauern saßen, formierte sich der Erntezug durchs Dorf. Voran schritt ein junger Mann mit einem Säkorb, der nun beim glücklichen Abschluß der Ernte an den schweren Beginn der Ackerzubereitung erinnern sollte. Als nächstes trugen zwei junge Mädchen die Krone, dahinter folgte die Dorfkapelle und die gesamte lustige Schar der Jungen und Mädchen aus dem ganzen Dorf.

Die Erntekrone wurde in manchen Gegenden Pommerns noch „Aust-Kranz” genannt. Der Kranz ist seit altersher das Sinnbild des sich immer wieder schließenden Jahreskreises gewesen. Aus ihm hat sich dann die Bügelkrone entwickelt, die mit besonderer Kunstfertigkeit aus Weidenholz hergestellt wurde. Den Mädchen des Dorfes fiel die Aufgabe zu, die Krone so schön wie möglich auszuschmücken. Mit sorgfältigem Eifer, mit viel Liebe und Phantasie gingen sie an die Arbeit und vollendeten das schwierige Werk. Alle Getreidearten: Roggen, Weizen, Gerste und- Hafer mußten verwandt werden, dazu die Blumen des Feldes, Kornblume, Rade und Mohn. In manchen Gegenden wurden auch Äpfel und Birnen, die Früchte der Obsternte, mit in die Krone gebunden.

Diese herrliche Krone wurde dann in den Gutsdörfern dem Herrn von seinen Knechten und Mägden überreicht. In den Bauerndörfern erhielt jedes Jahr ein anderer Hof die Krone. Der Bauer oder der Gutsherr standen schon mit ihren Familien in der Haustür, wenn der Erntezug singend auf den Hof marschiert kam. Im Halbkreis formierten sich die fröhlichen Schnitter und Schnitterinnen um das Haus, die beiden Mädchen traten dann mit der Krone vor und sagten ihren Spruch:

Guten Tag, ihr Herren insgemein,

ich bitt’, ein Weilchen still zu sein.

Wir bringen dar den Erntekranz

für Essen, Trinken, Spiel und Tanz.

Er ist nicht von Distel und Dorn.

sondern von reinem, gewachsenem Korn.

Ich will nun wünschen, daß die Pferde gut gehn,

und daß die Schweine gut gedeihn,

daß die Frau kann nach dem Rechten sehn

und alle Kinder reich sich verfrei’n.

Dafür bitten wir Bier und Wein

und wollen dabei recht lustig sein!

Musikanten, spielt auf,

ohne Rast und Verschnauf!”

Danach wurde die Erntekrone übergeben und ins Haus gebracht. Die Musik spielte einen Tusch, und der Hausherr bedankte sich mit einem Erntetrunk. Die Sprecherin des Gedichtes erhielt ein Geschenk und alle Gäste einen kleinen Strauß zum Anstecken.

Auf den Gutshöfen wurde nun für das ganze Gesinde der Tisch gedeckt und der Herr und die „gnädige Frau” bedienten selbst. Ein alter Gutsbesitzer pflegte zu sagen:

„Dat ganz Johr moakt ji mi satt, dissen Dag heww ick nu, dat ick juch satt moake doh!”

Auf der Insel Rügen wurde die Erntekrone „abgetanzt”: zuerst tritt der Herr mit seiner Frau zum Tanz an, dann mit der Kranzjungfer, mit der Vormagd usw. bis zur Kleinmagd, darauf tanzt die Hausfrau mit dem Vorarbeiter bis zum jüngsten Stallburschen. Dabei hält jedes Paar die Krone zwischen sich, bis nichts mehr von ihr übrig ist. In anderen Gegenden wird die alte Krone vom Gutsherrn mit Äpfeln und Bonbons gefüllt und zwischen die Kinder geworfen, die dann dabei die Krone zerreißen.

Die neue Krone aber bekommt einen Ehrenplatz, meistens gleich vorn in der Diele, für jeden Besucher sogleich sichtbar. Zum Erntefest aber wird sie noch für einen Tag mit in den Saal genommen, in dem nun der Erntetanz beginnt. Bis zum frühen Morgen wird hier nun gewalzt und getrunken. Oft bezahlte der Gutsherr oder der „gekrönte” Bauer die ganze Zeche allein, sonst aber wurde eine Gemeinschaftskasse gegründet, die jedem ermöglichte, mitzufeiern.









P.S. 

29.11.2024

znalezione dzisiaj

Bartosz Tietz


Niezwykłe zdjęcie opisane jako "Dożynki", wykonane w 1856 roku (!) w mazowieckim Starogrodzie przez Marcina Olszyńskiego, nieomal na ziemiach moich przodków po kądzieli. Opis tego co widzimy na zdjęciu można znaleźć np. w "Mazowszu Leśnym" Oskara Kolberga (1887), ale też późniejszych opisach (np. w świetnych pracach Stanisława Dworakowskiego). Pośrodku żeńców-żniwiarzy stoi kobieta zwana Przodownicą lub Postatnicą, z wieńcem wykonanym ze zbóż i polnych kwiatów.

Najpewniej składa właśnie życzenia dziedzicowi. Wśród śpiewów ("Plon niesiemy plon, jaśnie panu w dom") za chwilę ściągnie ten wieniec i przekaże go na pańską głowę. Być może sam dziedzic zdejmie wianek, oblewając pierwszą ze żniwiarek wodą (na zdj. starsza kobieta leje wodę z dzbanka), wykonując tym samym czynności o niezwykle archaiczno-rolniczej genezie. Mało tego, najpewniej zaraz Postatnicę weźmie do pary w tańcu, a żeńcom sprawi zabawę dożynkową. 

Więcej zdjęć Olszyńskiego ze Starogrodu https://www.facebook.com/share/p/184Vkkvmti/ 

oryginał w Muzeum Narodowe w Warszawie

Dwór z okolic Garwolina, opisany jako w Starogrodzie, ale nie pasuje rozstaw podwójnych kolumn i schody są łagodniej pobudowane...

Początek XX w. Zbiory P. Ajdacki.





Dożynki opisane u Kolberga - w linku od strony 87 .

Mazowsze : obraz etnograficzny. T. 3, Mazowsze leśne

bc.radom.pl/dlibra/doccontent?id=9042

Zdrowie, a zysk

przedruk

Zysk kosztem dobra ludzi i zwierząt. Czy tak produkowane mleko jest zdrowe?



Rozmowa z :

Bogdanem Garkowskim, weterynarzem i zootechnikiem

Jak doszło do wykształcenia się ras pierwotnych zwierząt hodowlanych?

Po zmianie sposobu życia człowieka z koczownictwa do trybu życia osiadłego, on i jego cały inwentarz pozostawał w jednym miejscu. Wraz z upływem czasu udomowione zwierzęta hodowlane powoli ulegały działaniu miejscowego środowiska, czyli dostosowywały się do niego. Doprowadziło to do powstania mnóstwa ras pierwotnych, naturalnych, doskonale dostosowanych do miejscowego rodzaju klimatu, ukształtowania terenu i paszy (roślin), która rosła na danym obszarze.

Doskonałe przystosowanie się do życia w warunkach przyrodniczych, jakie występują na konkretnym terenie, czyni zwierzęta ras pierwotnych najlepszymi do hodowli. Po pierwsze zwierzęta te cechuje długa żywotność, do 20 lat, i rzadkie zapadanie na choroby. Kiedy dawniej rolnicy hodowali rasy pierwotne krów, m.in. krowę czerwoną, to o takiej piętnastoletniej krowie nikt nie mówił, że jest stara. Natomiast tzw. okres użytkowania bydła nowych ras, to maksymalnie 5 –7 lat życia na antybiotykach i innych lekach. Potem taka krowa nadaje się jedynie na ubój, albo sama zdycha.

Dlaczego więc nowe rasy, które często chorują i krócej żyją wyparły stare rasy pierwotne – zdrowe i długowieczne?

Jak w każdej dziedzinie nowoczesnej gospodarki, cały ten tzw. postęp wynika z ludzkiej zachłanność, czyli chęci pomnażania zysków w chory sposób. Dla przykładu, krowa rasy pierwotnej daje rocznie od 1,2 do 2 tysięcy tysiąca litrów mleka. Natomiast z krowy tzw. rasy nowoczesnej potrafi się „wycisnąć” nawet 15 tysięcy litrów rocznie. Nie zwraca się jednak uwagi, co dla nas konsumentów jest rzeczą najważniejszą, na jakość mleka. Kiedy mleko krowy rasy pierwotnej jest bardzo zdrowe i tak tłuste, że można z niego wytworzyć duże ilości zdrowego masła i śmietany, to mleko od krów ras nowoczesnych jest szkodliwe dla zdrowia. Powiem panu więcej – nowoczesna krowa jest chora, wynaturzona i zdegenerowana.

W jaki sposób z nowoczesnej krowy wyciąga się aż 15 tysięcy litrów mleka rocznie ?

Pierwsza sprawa – nowoczesne krowy są „dziećmi” manipulacji genetycznych, czyli powstają w laboratoriach. Po drugie – normalnie, zgodnie z naturą, krowa powinna wydzielać mleko w sposób fizjologiczny, czyli jako pokarm dla cielęcia, którego wzbudzi byk. Wówczas, podobnie jak u człowieka, ciąża krowy trwa 9 miesięcy. Przez cały ten czas krowa wytwarza mleko. Przez pierwsze dni po porodzie krowa produkuje tzw. siarę, czyli mleko bogate w składniki odżywcze, mineralne i przeciwciała. Siara nie nadaje się jednak do konsumpcji przez ludzi, dlatego podczas jej wytwarzania nie powinno doić się krów. Takie mleko – siara jest niezwykle ważne w początkowych dniach życia cielaka, ponieważ daje mu odporność. Po kilku dniach krowa znów produkuje normalne mleko. I to jest naturalny sposób pozyskiwania mleka. Natomiast w hodowlach przemysłowych stosuje się sposób patologiczny. Mówiąc w dużym skrócie polega on na tym, iż krowa jest zaraz po każdym porodzie zapładniana sztucznie, tak aby wciąż była w ciąży i wytwarzała mleko.

Jaką cenę za taką ogromną wydajność krowy płaci ona sama i konsumenci mleka oraz jego przetworów?

Krowy, przez ten patologiczny sposób produkcji mleka, są wyczerpane, schorowane i zdychają, lub jadą do rzeźni bardzo szybko, czyli w wieku 5 do 7 lat. Gnębią je liczne choroby. Nagminnie występuje zapalenie wymienia, co razem z białaczką stanowi największy problem współczesnej hodowli krów. W czołowych oborach naszego kraju, ze względu na białaczkę trzeba usuwać każdego roku bardzo poważny procent pogłowia. Natomiast zapalenie wymienia leczy się przez podawanie krowie wielu specyficznych środków opartych na antybiotykach. W skali jednego województwa, w ciągu roku, zużywa się wiele ton antybiotyków – część z nich przedostaje się do mleka. Dlatego m.in. inspektorat sanitarny dawno już zakazał picia w szkołach surowego mleka. Konsumenci mleka i jego przetworów dostają „chore” wyroby mleczne. Zasada jest prosta – zdrowe zwierzę obdarza człowieka zdrowymi produktami, zaś chore – chorymi.

Kiedy w Polsce uznano, że rasy pierwotne zwierząt hodowlanych są niepotrzebne i je zdziesiątkowano?

Tej „rzezi” na rasach pierwotnych dokonano za czasów PRL-u. Wówczas to wyniszczono w bardzo poważnym stopniu pierwotne rasy owiec i bydła. Z istniejących niegdyś kilkuset ras pierwotnych, dziś doszukano się istnienia jedynie kilkunastu.

W minionym komunistycznym okresie wydano odpowiednie państwowe zarządzenia likwidacji ras pierwotnych, hodowanych na danych terenach Polski od wieków. Jeśli chodzi o owce, w sporej liczbie, ostały się właściwie tylko dwie polskie czyste rasy pierwotne – „cakiel górski” oraz „wrzosówka”. Również kilka naturalnych ras bydła, w tym typowo polskie, doskonale przystosowane do naszego terenu i klimatu, bydło rasy czerwonej.

Dziękuję za rozmowę

Adam Białous






Zysk kosztem dobra ludzi i zwierząt. Czy tak produkowane mleko jest zdrowe? - PCH24.pl