wyszukiwarki nazwisk
Nazwiska w Polsce
nazwiska.ijp.pan.pl
Nazwiska w Niemczech
legacy.stoepel.net/en
Nazwiska w Czechach:
kdejsme.cz
Portal słownikowy Słowacja
slovnik.juls.savba.sk
Statystyka norweska:
ssb.no
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą etymologia. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą etymologia. Pokaż wszystkie posty
środa, 16 kwietnia 2025
niedziela, 21 lipca 2024
Ukraina - etymologia i wikipedia
zrobiłem dopiski min. z dnia 3 sierpnia 2024, proszę stronę przewijać do końca by upewnić się co do tekstu
W wikipedii znowu nieprawda i manipulacje,
wiki:
Ze słowotwórczego i etymologicznego punktu widzenia nazwa „Ukraina” zawiera w sobie rdzeń kraj oznaczający „coś ukrojonego”, a następnie: „kawał ziemi lub koniec”. Niektórzy łączą tę podstawę słowotwórczą z wyrażeniem u kraja, z brzegu, na skraju. Wyraz „Ukraina” ukształtowany został przy pomocy sufiksu -ina, który w językach słowiańskich tworzy nazwy przestrzenne.
Określenie „ukraina” jako nazwa pospolita pojawiło się w średniowieczu i oznaczało pierwotnie nazwę granicznych regionów geograficznych[8]. Do końca XVI wieku termin „ukraina” nie miał charakteru oficjalnego i oznaczał jedynie „ugranicze” („pogranicze”, „krańce państwowe”) poszczególnych terenów, będących pod kontrolą różnych państw.
W przeciwieństwie do przecinka służy do oddzielania wyłącznie samodzielnych gramatycznie i logicznie członów wypowiedzenia.
We współczesnym językoznawstwie ukraińskim etymologia nazwy Ukraina dokładnie nie jest znana ze względu na odległość czasową od pierwszego użycia nazwy. Wbrew powszechnie przyjętemu tłumaczeniu słowa ukraina jako „okraina” – „pogranicze”, nazwa Ukraina wywodzi się od staroruskiego kraj („swoja ziemia”, „rodzima ziemia”) i przyimka „u”, co w połączeniu oznacza antonim słowa czużbina – „cudza ziemia”, „obca ziemia”. Większość współczesnych badaczy języka starosłowiańskiego przyjmują właśnie tę wersję etymologii nazwy, ponieważ tłumaczenie jej jako „pogranicza” z rosyjskiego okraina po raz pierwszy pojawiło się pod koniec XVII wieku w rosyjskich pracach historycznych. Nie może jednak ono być uważane za prawdziwe, gdyż sens słowa ukraina został wzięty z języka rosyjskiego, a nie starosłowiańskiego, a języki te mają spore rozbieżności merytoryczne.
nazwa Ukraina wywodzi się od staroruskiego kraj („swoja ziemia”, „rodzima ziemia”) i przyimka „u”, co w połączeniu oznacza antonim słowa czużbina – „cudza ziemia”, „obca ziemia”.
Tereny Polski na południowym wschodzie nazywano ukrainą, co oznacza tyle, co „u kraja” - czyli „skrajne” - "kraj na skraju", czy może raczej - "kraina na skraju"
„Nazwa Krajna (łac. Crayen), dawniej również Skrajna, Kraina, ma staropolskie pochodzenie:
Położenie geograficzno-polityczne Krajny sprawiło, że jej obszar był przez długi okres czasu terenem rywalizacji władców polskich, pomorskich, niemieckich i krzyżackich, a także sporadycznie czeskich i szwedzkich. W ich wyniku Krajna często podlegała różnym administracyjnym przekształceniom i jej granice ulegały czasami istotnym modyfikacjom. Od końca XIII w. do formalnie 18 września 1773 roku granice te zasadniczo określały: na południu rzeka Noteć, na zachodzie rzeka Gwda, na północy rzeki: Debrzynka i Kamionka oraz na wschodzie rynna jezior byszewskich (zwanych dawniej strugą Plitwicą) oraz rzeka Brda między ujściami Sępolanki i Kamionki.
Kultura ludowa Krajniaków posiada bardzo silne związki z regionami sąsiednimi. Szczególnie silnie na teren Krajny oddziaływały obszary kulturowe: kaszubski i wielkopolski.
Werwolf to patentowane głupki, ale nie lekceważmy kreciej roboty głupków.
Bosanska Krajina - region w Bośni i Hercegowinie
Bosanska krajina (także Krajina) – kraina historyczno-geograficzna w Bośni i Hercegowinie
angielska wiki:
Bosanska Krajina (serb. Босанска Крајина, wymawiane [bɔ̌sanskaː krâjina])) to region geograficzny, podregion Bośni i Hercegowiny, w zachodniej Bośni i Hercegowinie.
Podregiony (geograficzne i historyczne) obejmują: Bihaćka krajina, Cazinska krajina, Potkozarje, Lijevče itp.
Donji Kraji lub Donji Krajevi (łac. Partes inferiores, węg. Alföld) – mała średniowieczna zemlja średniowiecznego państwa bośniackiego.
Nazwa i geografia
Początkowo Donji Kraji odnosił się do regionu wokół Ključa nad Saną.
Regiony geograficzne
Bośnia i Hercegowina
Omiška krajina, region w głębi lądu Omiš, w Zagorze w południowej Chorwacji, na zachód od Cetinska krajina;
Vrgoračka krajina, obszar w Zagorze, w południowej Chorwacji, wokół miasta Vrgorac, na południowy zachód od Hercegowiny i na zachód od doliny Neretwy, na wschód od Imotskiej krajiny;
Vrlička krajina, obszar w Zagorze, w południowej Chorwacji, wokół miasta Vrlika, na zachód od kraju Livanjski, na północny zachód od Četíńskiej krajiny (czasami uważanej za część Četińskiej krajiny);
Imotska krajina, obszar wokół miasta Imotski, w Zagorze w południowej Chorwacji, składający się głównie z Imotsko polje;
Cetinska krajina, obszar wzdłuż doliny rzeki Cetina w południowej Chorwacji, w Zagorze, na zachód od granicy z Hercegowiną, zbudowany głównie przez Sinjsko polje.
Chorwacja
Drniška krajina, obszar wokół miasta Drniš, w Zagorze w południowej Chorwacji.
Istarska krajina, historyczny region w zachodniej Chorwacji, centralna część Istrii.
Kninska Krajina, region wokół Knina w południowej Chorwacji, na północ od Drniški krajina i na północny wschód od Cetinska krajina.
Sinjska krajina, obszar w Zagorze w południowej Chorwacji wokół miasta Sinj, na zachód od kraju Livanjski, na południowy wschód od Vrlički krajina (czasami uważana za część Cetinska krajina).
Czarnogóra
Polska
Serbia
Krajina Koča, obszar wyzwolony podczas VIII wojny austriacko-tureckiej.
Słowenia
Regiony polityczne
Podział Austro-Węgier:
chorwacka Krajina (na granicy zachodniej Chorwacji i Bośni);
Krajina slawońska (na granicy Serbii i wschodniej Chorwacji z Bośnią).
Jednostki polityczne utworzone przez zbuntowanych Serbów na początku wojny o niepodległość Chorwacji (1991–95):
W Rosji:
W średniowiecznej Europie marsz (march) lub mark oznaczał, w szerokim ujęciu, każdy rodzaj pogranicza, w przeciwieństwie do "serca" państwa.
Marchia, margrabstwo (łac., niem. mark) – teren przygraniczny Imperium Karolińskiego, a później Świętego Cesarstwa Rzymskiego, zorganizowany jako struktura feudalno-wojskowa.
W wikipedii znowu nieprawda i manipulacje,
tym razem na temat etymologii nazwy Ukraina:
wiki:
Etymologia
Ze słowotwórczego i etymologicznego punktu widzenia nazwa „Ukraina” zawiera w sobie rdzeń kraj oznaczający „coś ukrojonego”, a następnie: „kawał ziemi lub koniec”. Niektórzy łączą tę podstawę słowotwórczą z wyrażeniem u kraja, z brzegu, na skraju. Wyraz „Ukraina” ukształtowany został przy pomocy sufiksu -ina, który w językach słowiańskich tworzy nazwy przestrzenne.
Określenie „ukraina” jako nazwa pospolita pojawiło się w średniowieczu i oznaczało pierwotnie nazwę granicznych regionów geograficznych[8]. Do końca XVI wieku termin „ukraina” nie miał charakteru oficjalnego i oznaczał jedynie „ugranicze” („pogranicze”, „krańce państwowe”) poszczególnych terenów, będących pod kontrolą różnych państw.
To jest nieprawda i kiedyś tego w wikipedii nie było, była podana prawidłowa etymologia za słownikiem Brucknera.
A dokładnie tutaj zawarta jest manipulacja:
Ze słowotwórczego i etymologicznego punktu widzenia nazwa „Ukraina” zawiera w sobie rdzeń kraj oznaczający „coś ukrojonego”, a następnie: „kawał ziemi lub koniec”.
Wikipedysta dosłownie odwraca kolejność i wadliwie łączy ze sobą definicje ze słownika Brucknera (patrz niżej).
Następnie kłamstwo próbuje uwiarygadniać słowami sugerującymi mnogość teorii.
Niektórzy łączą tę podstawę słowotwórczą z wyrażeniem u kraja, z brzegu, na skraju.
To jest nieprawda.
Włączanie etymologii słowa "kraj" w sensie "krajać coś" jest niezasadne.
Etymologia jest jedna i podaje nam ją Bruckner, dla czytelności optycznie odsunąłem od siebie dwa znaczenia podane w słowniku:
kraj, kraik, kraina albo ukraina, o każdej ‘wysuniętej ziemicy’, krainiec, ‘mieszkający na pograniczu kraju, krawędzi’; znaczenie pierwotne tylko ‘krawędzi, brzegu’, przeszło później (jeszcze nie w cerk.) na ‘okolicę’, wkońcu na ‘ziemię’ (ale u Serbów kraina, krainiti, i o ‘wojnie’ się używa);
dalej krajać, krajczy (obok stolnika i cześnika urząd dworski); krajacz; krajka, ‘brzeg u postawu sukna, pasek’, nawet »krajka chleba«, krajanka (sera, krajanego nakształt cegły i tak suszonego); krajowy, krajowiec; we złożeniach: krajobraz (dawniej tylko lanczaft), krajopis, itd. P. krój.
Jest tu wyraźnie rozdzielone - kraj w sensie ziemia i kraj w sensie krajać
Po średniku Bruckner pisze "dalej krajać, krajczy..." i tak dalej.
Średnik - czyli taki znak ";" oddziela nam w zdaniu dwie różne samodzielne rzeczy czy tematy, dokładnie mówi nam o tym definicja średnika:
W przeciwieństwie do przecinka służy do oddzielania wyłącznie samodzielnych gramatycznie i logicznie członów wypowiedzenia.
Nie wolno tego ze sobą łączyć.
Wikiedysta dopuszcza tu się manipulacji i zmienia sens nazwy Ukraina jako coś innego, na inne znaczenie słowa "kraj" budując z tego kłamliwą genezę nazwy Ukraina, jako coś co zostało od nas odkrajane.
Jeszcze większy galimatias zobaczymy wchodząc na stronę Ukraina (nazwa)
We współczesnym językoznawstwie ukraińskim etymologia nazwy Ukraina dokładnie nie jest znana ze względu na odległość czasową od pierwszego użycia nazwy. Wbrew powszechnie przyjętemu tłumaczeniu słowa ukraina jako „okraina” – „pogranicze”, nazwa Ukraina wywodzi się od staroruskiego kraj („swoja ziemia”, „rodzima ziemia”) i przyimka „u”, co w połączeniu oznacza antonim słowa czużbina – „cudza ziemia”, „obca ziemia”. Większość współczesnych badaczy języka starosłowiańskiego przyjmują właśnie tę wersję etymologii nazwy, ponieważ tłumaczenie jej jako „pogranicza” z rosyjskiego okraina po raz pierwszy pojawiło się pod koniec XVII wieku w rosyjskich pracach historycznych. Nie może jednak ono być uważane za prawdziwe, gdyż sens słowa ukraina został wzięty z języka rosyjskiego, a nie starosłowiańskiego, a języki te mają spore rozbieżności merytoryczne.
antonim to inaczej - przeciwieństwo
nazwa Ukraina wywodzi się od staroruskiego kraj („swoja ziemia”, „rodzima ziemia”) i przyimka „u”, co w połączeniu oznacza antonim słowa czużbina – „cudza ziemia”, „obca ziemia”.
Ktos coś zrozumiał?
Bełkot.
Ten wpis dosłownie, aż prosi się o osobną analizę, może ją zrobię za jakiś czas i dołożę tutaj.
Sens słowa ukraina został wzięty z języka polskiego.
Najpierw powstał termin ukraina, ziemie ukraińskie jako ziemie na skraju państwa, a dopiero potem nam te ziemie faktycznie odkrojono, metodą Wędrującej Cywilizacji, tworząc nowe państwo, które nazwano od powszechnie używanej nazwy zwyczajowej "ukraina".
Podobnie krzyżacy postąpili wcześniej z Prusami pogańskimi, tworząc Prusy krzyżackie, i na pewno też wcześniej z ziem plemion słowiańskich nazywanych Germanami utworzyli zupełnie inny nowy kraj o nazwie Germania...
Dalsza część wywodu w wikipedii zawiera elementy autentyczne prawidłowej etymologii, to jest ten fragment:
Określenie „ukraina” jako nazwa pospolita pojawiło się w średniowieczu i oznaczało pierwotnie nazwę granicznych regionów geograficznych. Do końca XVI wieku termin „ukraina” nie miał charakteru oficjalnego i oznaczał jedynie „ugranicze” („pogranicze”, „krańce państwowe”) poszczególnych terenów, będących pod kontrolą różnych państw.
Prawidłowa etymologia nazwy Ukraina została także ujęta w przypisach na stronie wikipedii hasła "Ukraina":
- „Ukraina, to każda ziemia na kraju, czyli na krańcu, u granicy, u kraju państwa położona”, Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903.
- Pojęcie Ukrainy, ukrain równoznaczne było najczęściej z pojęciem pogranicza państwowego. Były tedy ukrainy tatarskie, moskiewskie, litewskie, polskie, a nawet w samej Rzptej polskiej (...) były różne „ukrainy”, czyli krańce państwowe Por. Franciszek Rawita-Gawroński, Nazwa Ukrainy: jej początek i charakter, „Ruś”, 1911, z. 1.
Tereny Polski na południowym wschodzie nazywano ukrainą, co oznacza tyle, co „u kraja” - czyli „skrajne” - "kraj na skraju", czy może raczej - "kraina na skraju"
Podobne znaczenie ma nazwa Krajna – region na styku Wielkopolski i Pomorza.
Ze strony Muzeum Ziemi Złotowskiej...
„Nazwa Krajna (łac. Crayen), dawniej również Skrajna, Kraina, ma staropolskie pochodzenie:
oznacza „kraj na skraju”, obszar położony na skraju, rubieży, krańcu, granicy, państwa Polan (…)
Pierwszy zapis nazwy Crayen pochodzi z 19 listopada 1286 roku. (Użył go Przemysław II Książę Polski i Krakowa w przywileju wydanym w Pyzdrach Zakonowi Templariuszy dotyczącym nadania terenów w okolicy rzeki Drawy i Jeziora Drawsko.)
Położenie geograficzno-polityczne Krajny sprawiło, że jej obszar był przez długi okres czasu terenem rywalizacji władców polskich, pomorskich, niemieckich i krzyżackich, a także sporadycznie czeskich i szwedzkich. W ich wyniku Krajna często podlegała różnym administracyjnym przekształceniom i jej granice ulegały czasami istotnym modyfikacjom. Od końca XIII w. do formalnie 18 września 1773 roku granice te zasadniczo określały: na południu rzeka Noteć, na zachodzie rzeka Gwda, na północy rzeki: Debrzynka i Kamionka oraz na wschodzie rynna jezior byszewskich (zwanych dawniej strugą Plitwicą) oraz rzeka Brda między ujściami Sępolanki i Kamionki.
Kultura ludowa Krajniaków posiada bardzo silne związki z regionami sąsiednimi. Szczególnie silnie na teren Krajny oddziaływały obszary kulturowe: kaszubski i wielkopolski.
Ci co mieszkają na terenach Krajny to Krajniacy.
Nazwa podobna do Ukrainiec, prawda?
Krajniacy to Polacy, jak i Ukraińcy kiedyś byli Polakami.
Nie było potrzeby sposobem odrywać niewielkiej Krajny od Polski, bo była zagarnięta zbrojnie, to krzyżacy nie wymyślili żadnej nowej nacji i nowego państwa - Skrajna.
Ale Ukraina to potężne ziemie i wiele ludności - dlatego tam tak zrobili, żeby osłabić Rzeczpospolitą.
Polecam przypomnieć sobie lekturę pism Dmowskiego, ale i tekst
"CO OBIECUJE ŚWIATU ROZCZŁONKOWANIE ROSJI?" - Iwan Iljin (praca z 15 lipca 1950)
Krajniacy w wikipedii:
Krajniacy (Krajniaki) – nazwa mieszkańców Krajny, ziemi granicznej między Wielkopolską i Borami Tucholskimi (okolice Sępólna Krajeńskiego, Złotowa, Piły i Wyrzyska).
Południową granicę obszaru wyznaczała Noteć. Nazwa Krajna pochodzi od historycznego położenia tego regionu na rubieży, na krańcu kraju Polan[1]. Krajna ma swoją kulturę i gwarę powstałą na bazie dialektu wielkopolskiego poprzez nałożenie się pomorskich (kaszubski) cech językowych jak również zapożyczeń z języka dolnoniemieckiego.
Krajna na mapie Polski:
Ze strony Toponimia gminy Sępólno Krajeńskie:
Sępólno Krajeńskie jest gminą średniej wielkości. Swoim obszarem obejmuje znaczną część Pojezierza Krajeńskiego, tego terytorium, które leżało na krańcu- "kraju'' państwa Polan, skąd wywodzi się nazwa tego regionu "Krajna''.
Obecnie ziemia ta stanowi granicę między Pomorzem a Wielkopolską.
Obecnie ziemia ta stanowi granicę między Pomorzem a Wielkopolską.
Termin Krajna jest również ujęty w wiki.
Ale tu wikipedia manipulacji już się nie dopuszcza...
Krajna (hist. Skrajna, Kraina[1], łac. Crayen) – region etnograficzny w północno-zachodniej Polsce, podregion Wielkopolski.
Etymologia
Nazwa Krajna, pochodzi od słowa kraj czy też skraj, czyli terenu pogranicza, obrzeża, obszaru leżącego na skraju, ze względu na historyczne położenie tego regionu na krańcu państwa Polan.
I co??
Zapomniało się?
Hę??
Werwolf to patentowane głupki, ale nie lekceważmy kreciej roboty głupków.
Temu należy stawiać zdecydowany opór i zwalczać na każdym roku!
Stawką jest wiedza i wychowanie polskiej młodzieży, czyli nasza przyszłość.
To jest stawka większa niż życie.
Nie ma i nigdy nie było żadnego narodu, który by się nazywał „skraja”. Na ukrainie, na skraju państwa polskiego mieszkała ludność polska, rusińska, a nie żadna Skraja.
Ukraina, to ziemia położona na skraju państwa, czyli na krańcu, u granicy, u kraja państwa, u kraja Rzeczpospolitej...
"Nazwa Ukraina oznaczała ziemię pograniczną, stanowiła w przeszłości pogranicze między imperium osmańskim na południu, Rosją na północnym wschodzie i Polską na zachodzie."
Nie ma i nigdy nie było żadnego narodu, który by się nazywał „skraja”. Na ukrainie, na skraju państwa polskiego mieszkała ludność polska, rusińska, a nie żadna Skraja.
Ukraina, to ziemia położona na skraju państwa, czyli na krańcu, u granicy, u kraja państwa, u kraja Rzeczpospolitej...
Słownik etymologiczny języka polskiego/kraj - Wikiźródła, wolna biblioteka (wikisource.org)
Średnik – Wikipedia, wolna encyklopedia
Ukraina (nazwa) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Antonim – Wikipedia, wolna encyklopedia
historycy.org > Co oznacza i skąd pochodzi nazwa "Ukraina"?
Werwolf: 9. Polska kluczem do mocarstwowości Niemiec (werwolfcompl.blogspot.com)
Kultura Ludowa Krajniaków Złotowskich - Muzeum Ziemi Złotowskiej w Złotowie (muzeum-zlotow.pl)
Prawym Okiem: Warto się sobie przyjrzeć 2 (maciejsynak.blogspot.com)
Kultura Ludowa Krajniaków Złotowskich - Muzeum Ziemi Złotowskiej w Złotowie (muzeum-zlotow.pl)
Prawym Okiem: Warto się sobie przyjrzeć 2 (maciejsynak.blogspot.com)
P.S.
3 sierpnia 2024
Bosanska Krajina - region w Bośni i Hercegowinie
w wikipedii dla Polaków - tylko krótka informacja, najciekawsze jest pierwsze zdanie i słowo Krajina
Bosanska Krajina (serb. Босанска Крајина, wymawiane [bɔ̌sanskaː krâjina])) to region geograficzny, podregion Bośni i Hercegowiny, w zachodniej Bośni i Hercegowinie.
Graniczy z nim kilka rzek: Sawa (na północy), Glina (na północnym zachodzie), Vrbanja i Vrbas (odpowiednio na wschodzie i południowym wschodzie). Region ten jest również historyczną, gospodarczą i kulturalną jednostką Bośni i Hercegowiny, znaną z zachowanej różnorodności przyrody i dzikiej przyrody.
Nazewnictwo
W okresie średniowiecznej Bośni i Hercegowiny region Bosanska Krajina był znany jako Donji Kraji (tłum. Dolne Końce) i Zapadne Strane (transł. Zachodnie Strony).
Nazewnictwo
W okresie średniowiecznej Bośni i Hercegowiny region Bosanska Krajina był znany jako Donji Kraji (tłum. Dolne Końce) i Zapadne Strane (transł. Zachodnie Strony).
Po osmańskim podboju Królestwa Bośni i Hercegowiny oraz późniejszej ekspansji imperium na zachód, region między rzekami Una i Vrbas stał się znany jako Krajina (w tłumaczeniu Granica) lub Bosanska Krajina (w tłumaczeniu Granica Bośni).
Pierwsze odnotowane użycie nazwy Bosanska Krajina pochodzi z 1594 roku.
i dalej klikając
Donji Kraji lub Donji Krajevi (łac. Partes inferiores, węg. Alföld) – mała średniowieczna zemlja średniowiecznego państwa bośniackiego.
Początkowo Donji Kraji odnosił się do regionu wokół Ključa nad Saną.
Marko Vego wywodzi nazwę Donji Kraji od nazwy rzymskiej prowincji Dolna Panonia, a później Dolna Slawonia, podczas gdy Pavao Anđelić dedukuje, że nazwa Donji Kraji (Niższe Końce) "ma również pewien związek z resztą (góralskiej) Bośni", gdzie terminy "Dolny" i "Koniec" odnoszą się do obszaru przygranicznego, który znajduje się poniżej od geograficznego punktu widzenia, a także pod względem wysokości i konfiguracji terenu, w stosunku do pozostałej części Bośni.
Krajina (wymawiane [krâjina]) to słowiański toponim, oznaczający 'kraj' lub 'marsz'. Termin ten jest związany z kraj lub krai, pierwotnie oznaczającym ziemię, kraj lub krawędź, a obecnie oznacza region lub prowincję, zwykle oddaloną od ośrodków miejskich.
Etymologia
Serbsko-chorwackie słowo krajina wywodzi się od prasłowiańskiego *krajina, wywodzącego się od *krajь, spokrewnionego z *krojiti 'ciąć';
Czyli po prostu nazwa ta ma takie samo znaczenie jak w przypadku polskich u-krain.
koniec, kraniec, Krajina, granica....
Idźmy jednak dalej...
angielska wiki, bo do polskojęzycznej nie ma co zaglądać...
Etymologia
Serbsko-chorwackie słowo krajina wywodzi się od prasłowiańskiego *krajina, wywodzącego się od *krajь, spokrewnionego z *krojiti 'ciąć';
Wydaje się więc, że pierwotne znaczenie słowa krajina brzmiało 'miejsce na skraju, na skraju i na pograniczu', co znajduje odzwierciedlenie w znaczeniach cerkiewnosłowiańskiego краина, kraina.
W języku staro-wschodniosłowiańskim: Ѹкраина/Ꙋкраина, zromanizowany: Oukraina [uˈkrɑjinɑ]) pojawia się w Kodeksie Hypatijskim z ok. 1425 r. pod rokiem 1187 w odniesieniu do części terytorium Rusi Kijowskiej, oznaczając konkretnie region lub ziemię jako własną, a nie pogranicze.
W większości języków słowiańskich (w tym w czakawskim i kajkawskim dialektach serbsko-chorwackich) występuje rdzeń krajina, który oznacza kraj: w języku polskim (kraj), słowackim (krajina), czeskim, ukraińskim (країна, krayna zromanizowana), białoruskim (краіна, zromanizowana kraina) i serbołużyckim. Chociaż w języku słoweńskim słowo to oznacza ziemię i marsz. W tych językach słowo krajina wywodzi się od prasłowiańskiego *krajь, podobnie jak w serbsko-chorwackim.
Nazwa Ukraina ma podobne pochodzenie językowe (jest to połączenie dwóch słów: У — U, co oznacza W, oraz країна — kraina, co po ukraińsku dosłownie oznacza kraj lub ziemię). I oto pojawia się "Ukraina", po ukraińsku Україна. Porównaj Deutschland to połączenie dwóch słów Deutsch i land.
W niektórych językach południowosłowiańskich, w tym serbsko-chorwackim i słoweńskim, słowo krajina lub pokrewne mu słowo nadal odnosi się przede wszystkim do granicy, peryferii lub pogranicza kraju (czasami z ustanowioną obroną wojskową), a w drugiej kolejności do regionu, obszaru lub krajobrazu.
W języku staro-wschodniosłowiańskim: Ѹкраина/Ꙋкраина, zromanizowany: Oukraina [uˈkrɑjinɑ]) pojawia się w Kodeksie Hypatijskim z ok. 1425 r. pod rokiem 1187 w odniesieniu do części terytorium Rusi Kijowskiej, oznaczając konkretnie region lub ziemię jako własną, a nie pogranicze.
W większości języków słowiańskich (w tym w czakawskim i kajkawskim dialektach serbsko-chorwackich) występuje rdzeń krajina, który oznacza kraj: w języku polskim (kraj), słowackim (krajina), czeskim, ukraińskim (країна, krayna zromanizowana), białoruskim (краіна, zromanizowana kraina) i serbołużyckim. Chociaż w języku słoweńskim słowo to oznacza ziemię i marsz. W tych językach słowo krajina wywodzi się od prasłowiańskiego *krajь, podobnie jak w serbsko-chorwackim.
Nazwa Ukraina ma podobne pochodzenie językowe (jest to połączenie dwóch słów: У — U, co oznacza W, oraz країна — kraina, co po ukraińsku dosłownie oznacza kraj lub ziemię). I oto pojawia się "Ukraina", po ukraińsku Україна. Porównaj Deutschland to połączenie dwóch słów Deutsch i land.
W niektórych językach południowosłowiańskich, w tym serbsko-chorwackim i słoweńskim, słowo krajina lub pokrewne mu słowo nadal odnosi się przede wszystkim do granicy, peryferii lub pogranicza kraju (czasami z ustanowioną obroną wojskową), a w drugiej kolejności do regionu, obszaru lub krajobrazu.
Słowo kraj może dziś oznaczać koniec, koniec, region, ziemię lub obszar.
Krajina to także nazwisko, głównie wśród osób posługujących się językiem południowosłowiańskim.
Regiony geograficzne
Bośnia i Hercegowina
Bosanska Krajina w średniowiecznej Bośni region ten znany był jako Donji Kraji.
Cazinska Krajina to pogranicze Bośni i Hercegowiny przylegające do Chorwacji wokół miasta Cazin.
Bośnia i Hercegowina oraz Chorwacja
Cazinska Krajina to pogranicze Bośni i Hercegowiny przylegające do Chorwacji wokół miasta Cazin.
Bośnia i Hercegowina oraz Chorwacja
Krajina, średniowieczna nazwa regionu (regionów) w środkowej Dalmacji w Chorwacji, obejmującego [...] w dzisiejszej Bośni i Hercegowinie.
obejmująca część obszaru okołoprzybrzeżnego w pobliżu Makarskiej w Chorwacji nazywa się Krajina;
Omiška krajina, region w głębi lądu Omiš, w Zagorze w południowej Chorwacji, na zachód od Cetinska krajina;
Vrgoračka krajina, obszar w Zagorze, w południowej Chorwacji, wokół miasta Vrgorac, na południowy zachód od Hercegowiny i na zachód od doliny Neretwy, na wschód od Imotskiej krajiny;
Vrlička krajina, obszar w Zagorze, w południowej Chorwacji, wokół miasta Vrlika, na zachód od kraju Livanjski, na północny zachód od Četíńskiej krajiny (czasami uważanej za część Četińskiej krajiny);
Imotska krajina, obszar wokół miasta Imotski, w Zagorze w południowej Chorwacji, składający się głównie z Imotsko polje;
Cetinska krajina, obszar wzdłuż doliny rzeki Cetina w południowej Chorwacji, w Zagorze, na zachód od granicy z Hercegowiną, zbudowany głównie przez Sinjsko polje.
Chorwacja
kъrainu (Krajina), średniowieczna głagolicka nazwa chorwackiej prowincji na tabliczce z Baški (ok. 1100).
w latach 1912–1945 istniała gmina Krajina, dawna gmina położona między Splitem a Imotskim w południowej Chorwacji;
w latach 1912–1945 istniała gmina Krajina, dawna gmina położona między Splitem a Imotskim w południowej Chorwacji;
Drniška krajina, obszar wokół miasta Drniš, w Zagorze w południowej Chorwacji.
Istarska krajina, historyczny region w zachodniej Chorwacji, centralna część Istrii.
Kninska Krajina, region wokół Knina w południowej Chorwacji, na północ od Drniški krajina i na północny wschód od Cetinska krajina.
Sinjska krajina, obszar w Zagorze w południowej Chorwacji wokół miasta Sinj, na zachód od kraju Livanjski, na południowy wschód od Vrlički krajina (czasami uważana za część Cetinska krajina).
Czarnogóra
Skadarska Krajina, region na północ od Baru i Ulcinja, po drugiej stronie góry. Na północnym krańcu graniczy z Jeziorem Szkoderskim.
Polska
Krajna, region historyczny na pograniczu Wielkopolski i Pomorza.
Serbia
Dolina Timoka (serb. Тимочка Крајина, zromanizowana: Timočka Krajina), region przygraniczny Serbii przylegający do Bułgarii, wokół rzeki Timok.
Dolina Negotyńska (serb. Неготинска Крајина, zromanizowana: Negotinska Krajina), część Doliny Timok wokół miasta Negotin.
Krajina Koča, obszar wyzwolony podczas VIII wojny austriacko-tureckiej.
Słowenia
Biała Kraina (słoweński: Bela krajina), pogranicze Słowenii przylegające do Chorwacji.
Regiony polityczne
Podział Austro-Węgier:
Pogranicze Wojskowe (serbsko-chorwackie: Vojna krajina, niem. Militärgrenze), pogranicze Cesarstwa Austrii przeciwko Imperium Osmańskiemu. Został on dalej podzielony na:Banat Krajina (na granicy serbsko-rumuńskiej);
chorwacka Krajina (na granicy zachodniej Chorwacji i Bośni);
Krajina slawońska (na granicy Serbii i wschodniej Chorwacji z Bośnią).
Jednostki polityczne utworzone przez zbuntowanych Serbów na początku wojny o niepodległość Chorwacji (1991–95):
Republika Serbskiej Krajiny (1991-95)
SAO Krajina
SAO Kninska Krajina, używana przez niektórych od czasów wojen jugosłowiańskich na oznaczenie dwóch regionów, Kninu i jego okolic, a w większym stopniu Krajiny właściwej (głównej części Republiki Serbskiej Krajiny).
SAO Wschodnia Slawonia, Baranja i Syrmia Zachodnia, czasami nazywana Podunavską Krajiną
Jednostka polityczna utworzona przez Serbów w preludium (1991) do wojny w Bośni (1992–95):SAO Bosanska Krajina
Tam, gdzie używa się terminu Serbska Krajina lub sama Krajina, najczęściej odnosi się on do byłej Republiki Serbskiej Krajiny.
SAO Kninska Krajina, używana przez niektórych od czasów wojen jugosłowiańskich na oznaczenie dwóch regionów, Kninu i jego okolic, a w większym stopniu Krajiny właściwej (głównej części Republiki Serbskiej Krajiny).
SAO Wschodnia Slawonia, Baranja i Syrmia Zachodnia, czasami nazywana Podunavską Krajiną
Jednostka polityczna utworzona przez Serbów w preludium (1991) do wojny w Bośni (1992–95):SAO Bosanska Krajina
Tam, gdzie używa się terminu Serbska Krajina lub sama Krajina, najczęściej odnosi się on do byłej Republiki Serbskiej Krajiny.
W Rosji:
W języku rosyjskim kraj (край) to słowo określające terytoria Rosji, podpodział drugiego poziomu.
Na Słowacji:
Na Słowacji:
W języku słowackim słowo kraj odnosi się do regionów Słowacji, które są podpodziałem pierwszego poziomu.
W Republice Czeskiej:
W Republice Czeskiej:
W języku czeskim słowo kraj odnosi się do regionów Republiki Czeskiej, które są jednostką podziału administracyjnego pierwszego poziomu.
Na Ukrainie:
Na Ukrainie:
W języku ukraińskim krajina (країна) oznacza "kraj, ziemię", natomiast Ukrajina to nazwa kraju.
Jak widać, w każdym języku słowiańskim słowo KRAJNA oznacza region leżący przy granicy - u skraja państwa, na końcu itd..
Tylko na Ukrainie uważa się inaczej, a czemu to rozumiemy - bo to państwo powstałe w interesie Niemiec, stworzone przez Niemców i zarządzane przez Niemców, stąd wymyślono nowy kraj na podstawie starej potocznej nazwy.
Dla Ukraińca ziemia na której mieszka i którą Polacy nazywają ukraina może oznaczać "własny kraj", no bo przecież on tam mieszka i tak wszyscy na ten kraj mówią...
Nawet wikipedia w powyższych haśle wszędzie pisze 'miejsce na skraju, na skraju i na pograniczu' i wyszczególnia, jak widzimy, te regiony, tylko w polskiej i ukraińskiej wikipedii napisali inaczej. Wiemy kto pilnuje Polaków i Ukraińców...
Klikamy jeszcze "march" w angielskiej wiki
W średniowiecznej Europie marsz (march) lub mark oznaczał, w szerokim ujęciu, każdy rodzaj pogranicza, w przeciwieństwie do "serca" państwa.
Mówiąc dokładniej, marsz (march) był granicą między królestwami lub neutralną strefą buforową pod wspólną kontrolą dwóch państw, w których mogły obowiązywać różne prawa.
[jak na przykład pomiędzy państwem moskiewskim, a Królestwem Polskim...? - MS]
W obu tych znaczeniach marsze (marchs) służyły celom politycznym, takim jak ostrzeganie przed najazdami wojsk lub regulowanie handlu transgranicznego.
Marsze dały początek takim tytułom jak markiz (męski) czy markiza (żeński) w Anglii; marqués (rodzaj męski) i markiza (żeński) w krajach hiszpańskojęzycznych oraz w regionach Katalonii i Galicji; marquês (rodzaj męski) i markiza (żeński) w krajach portugalskojęzycznych; markesa (zarówno męska, jak i żeńska) w języku baskijskim; markiz (rodzaj męski) lub markiza (żeński) we Francji i Szkocji, margrabia (niem. Markgraf, dosł. 'hrabia marchii'; męski) lub margrabina (niem. Markgräfin, dosł. 'hrabina marchii', rodzaj żeński) w Niemczech oraz odpowiadające im tytuły w innych państwach europejskich.
Etymologia
Słowo "march" wywodzi się ostatecznie z praindoeuropejskiego rdzenia *mereg-, oznaczającego "krawędź, granicę".
Marsze dały początek takim tytułom jak markiz (męski) czy markiza (żeński) w Anglii; marqués (rodzaj męski) i markiza (żeński) w krajach hiszpańskojęzycznych oraz w regionach Katalonii i Galicji; marquês (rodzaj męski) i markiza (żeński) w krajach portugalskojęzycznych; markesa (zarówno męska, jak i żeńska) w języku baskijskim; markiz (rodzaj męski) lub markiza (żeński) we Francji i Szkocji, margrabia (niem. Markgraf, dosł. 'hrabia marchii'; męski) lub margrabina (niem. Markgräfin, dosł. 'hrabina marchii', rodzaj żeński) w Niemczech oraz odpowiadające im tytuły w innych państwach europejskich.
Etymologia
Słowo "march" wywodzi się ostatecznie z praindoeuropejskiego rdzenia *mereg-, oznaczającego "krawędź, granicę".
Rdzeń *mereg- dawał łac. margo ("margines"), staroirlandzki mruig ("pogranicze"), walijskie bro ("region, granica, dolina") oraz perskie i ormiańskie marz ("pogranicze").
Pragermańskie *marko dało początek staroangielskiemu słowu mearc i frankijskiemu marka, a także staronordyckiemu mǫrk oznaczającemu "pogranicze, las" i wywodzącemu się od merki "granica, znak" oznaczającego pogranicze między dwoma ośrodkami władzy.
W języku staroangielskim "znak" oznaczał "granicę" lub "znak granicy", a znaczenie to dopiero później ewoluowało, obejmując "znak" w ogóle, "wrażenie" i "ślad".
Anglosaskie królestwo Mercji wzięło swoją nazwę od zachodniosaksońskiego mearc "marchie", które w tym przypadku wyraźnie odnosiło się do położenia terytorium na granicy anglosaskiej z rzymsko-brytyjskimi na zachodzie.
W czasach frankijskiej dynastii Karolingów użycie tego słowa rozpowszechniło się w całej Europie.
Nazwa Dania zachowała staronordyckie słowa merki ("granica") mǫrk ("drewno", "las") aż do czasów współczesnych. Po Anschlussie rząd nazistowskich Niemiec przywrócił dla Austrii starą nazwę "Ostmark".
W języku staroangielskim "znak" oznaczał "granicę" lub "znak granicy", a znaczenie to dopiero później ewoluowało, obejmując "znak" w ogóle, "wrażenie" i "ślad".
Anglosaskie królestwo Mercji wzięło swoją nazwę od zachodniosaksońskiego mearc "marchie", które w tym przypadku wyraźnie odnosiło się do położenia terytorium na granicy anglosaskiej z rzymsko-brytyjskimi na zachodzie.
W czasach frankijskiej dynastii Karolingów użycie tego słowa rozpowszechniło się w całej Europie.
Nazwa Dania zachowała staronordyckie słowa merki ("granica") mǫrk ("drewno", "las") aż do czasów współczesnych. Po Anschlussie rząd nazistowskich Niemiec przywrócił dla Austrii starą nazwę "Ostmark".
Nie ma wątpliwości!!
Samemu klikając link możemy jeszcze przeskoczyć do obszernej listy marchii...
to może jeszcze marchia... polska wiki
Marchia, margrabstwo (łac., niem. mark) – teren przygraniczny Imperium Karolińskiego, a później Świętego Cesarstwa Rzymskiego, zorganizowany jako struktura feudalno-wojskowa.
Celem istnienia marchii była ochrona cesarstwa przed najazdami z zewnątrz, dlatego tworzono je na szczególnie zagrożonych odcinkach granic. Pan feudalny marchii – margrabia (markgraf) – podlegał bezpośrednio cesarzowi i miał większy zakres samodzielności niż hrabia zarządzający hrabstwem w głębi kraju.
Ukraina, to ziemia położona na skraju państwa, czyli na krańcu, u granicy, u kraja państwa... naszego państwa.
"Poza tym nie zapominajmy – proeuropejskie nastawienie wyklucza antypolonizm. Nie da się na poważnie myśleć o zbliżeniu z Europą, wygrażając przy tym Polakom. Wschód Ukrainy może ciążyć ku Rosji, zachód tego kraju – niezależnie od tego, czy rewolucja godności przetrwa czy nie – będzie z tęsknotą patrzył w stronę Unii. A Unia to my.
Wszystko jasne?
No właśnie, nie ma żadnych wątpliwości...
Ukraina, to ziemia położona na skraju państwa, czyli na krańcu, u granicy, u kraja państwa... naszego państwa.
To nasza ziemia.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV - wynik wyszukiwania - DIR (icm.edu.pl)
Krajniacy – Wikipedia, wolna encyklopedia
Muzeum Ziemi Złotowskiej - Muzeum Ziemi Złotowskiej w Złotowie (muzeum-zlotow.pl)
n.wikipedia.org/wiki/Bosanska_Krajina
Bosanska krajina – Wikipedia, wolna encyklopedia
Donji Kraji – Wikipedia, wolna encyklopedia
Krajina – Wikipedia, wolna encyklopedia
Marsz (terytorium) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Marchia – Wikipedia, wolna encyklopedia
Lista marszów – Wikipedia, wolna encyklopedia
3 lata po wybuchu wojny domowej i 5 lat przed wojną z Rosją
"Poza tym nie zapominajmy – proeuropejskie nastawienie wyklucza antypolonizm. Nie da się na poważnie myśleć o zbliżeniu z Europą, wygrażając przy tym Polakom. Wschód Ukrainy może ciążyć ku Rosji, zachód tego kraju – niezależnie od tego, czy rewolucja godności przetrwa czy nie – będzie z tęsknotą patrzył w stronę Unii. A Unia to my.
Ostatecznie zaś, żołądek zawsze weźmie górę nad ideałami – dla wielu Ukraińców Polska to dziś ziemia obiecana. Widzimy to i słyszymy na każdym niemal kroku. W mojej ocenie czeka nas integracja, a nie konflikt. Nie w wymiarze politycznym, państwowym, ale społecznym, kulturowym. Za kilkanaście lat Rzeczpospolita będzie krajem z dwu-trzymilionową mniejszością ukraińską."
Przypominam,
poniedziałek, 24 kwietnia 2023
Zwierz - etymologia
przedruk
O języku
Czy zwierzęta mają duszę?
Patrząc przez pryzmat języka, można zaobserwować związek pomiędzy zwierzętami i duszą – wystarczy przyjrzeć się pochodzeniu łacińskich czy germańskich słów określających zwierzęta.
Słowo „animal” pochodzi od łacińskiego „animalis”, co oznacza „mający oddech, mający duszę, żywa istota”, od „anima” (oddech, duch [też: dusza]). W języku polskim podobnie skojarzenie: dusza wiąże się właśnie z oddychaniem (dech, tchnienie, duch, dusza - regularna wymiana głosek d:t, ch:sz), gdzie oddech jest oznaką życia, siły witalnej. Pokrewne słowa animal występują w wielu językach europejskich, choć do języka angielskiego dotarło dość późno.
Jedno ze staroangielskich słów, które zostało wyparte przez słowo animal, to „deor” – „dzikie zwierzę”, pokrewne m.in. niem. Tier, szw. djur, duń. dyr. Ponownie, znaczenie związane z oddychaniem, przez niektórych badaczy łączone jest z praindoeur. rdzeniem *dʰwes- (od tego też prasłowiański „dychati”, czyli oddychać).
Polskie słowo zwierzę, staropolskie źwierz, początkowo odnosiło się do istot żywych innych niż człowiek i rośliny (podobnie w pokrewnych słowiańskich językach). Słowo pokrewne z języka litewskiego to žvėris, odnoszące się do dzikiego zwierzęcia, bestii. Z tego samego praindoeuropejskiego rdzenia gʰwer- pochodzi łacińskie ferus (dziki, też: dzikie zwierzę), z którego wywodzą się takie słowa jak ang. fierce (dziki, wściekły) czy hiszp. fiero. W polskim pierwotnie zwierz był oddzielany od człowieka, współcześnie znaczenie tego słowa trochę się poszerzyło.
Ostatecznie, w wielu językach zwierzęta to po prostu istoty żyjące, żywe, co językowo włącza je do jednej kategorii z ludźmi.
Takie skojarzenie pojawia się na przykład w językach semickich (hebr. חיה /χaja/, arab. حيوان /ħajawaːn/, skąd później tureckie hayvan).
Analogicznie, słowo zoologia ma korzenie w starożytnym greckim słowie ζῷον <zoion>, oznaczającym żywą istotę (zakłada się, że tego samego PIE przodka ma słowo żyć). Podobne słowa znajdziemy w wielu innych językach, np. cz. živočich, sl. žival, sr/hr. životinja...
_______
We wpisie nie udało nam się oczywiście ująć wszystkich możliwych słów określających zwierzęta, więc zachęcamy was do pisania słów z innych języków w komentarzach!
fb
poniedziałek, 2 stycznia 2023
Księżyc
Czy słowa ksiądz i księżyc należą do jednej rodziny wyrazów?Tak, słowa ksiądz i księżyc należą do tej samej rodziny wyrazowej; pozostają ze sobą w bezpośrednim związku etymologicznym. Trzeba jednak od razu wyjaśnić, że pierwotnie ani ksiądz nie oznaczał księdza, czyli kapłana, duchownego, ani księżyc nie był Księżycem, czyli satelitą Ziemi.
Ksiądz bowiem w języku prasłowiańskim i początkowo w języku polskim oznaczał niekoronowanego władcę, wodza.
Jego dziecko to książę (najpierw to książę, później ten książę). W wiekach średnich powstały tzw. nazwy odojcowskie, np. od król – królewic(z), od pan – panic(z), od starosta – starościc, od wojewoda – wojewodzic. A od ksiądz – księżyc. Autor Kazań świętokrzyskich (XIV w.) Księżycem nazywa nowo narodzonego Jezusa.
Ostatecznie ustabilizowało się w polszczyźnie znaczenie tego wyrazu, które miało oparcie w następującej metaforze: wielki ksiądz, magnus dominus, to Słońce, natomiast mały ksiądz to Księżyc. Jako nazwa satelity Ziemi funkcjonuje Księżyc już od XV w. I od tego czasu następuje zerwanie związku znaczeniowego między wyrazem podstawowym ksiądz a pochodnym od niego księżycem.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
Wydaje się, że Ksiądz ma podobne znaczenie, jak "Ojciec".
Tu, Skandynawowie i Angielczycy w strefie wpływów naszego języka.
Ostatecznie ustabilizowało się w polszczyźnie znaczenie tego wyrazu, które miało oparcie w następującej metaforze: wielki ksiądz, magnus dominus, to Słońce, natomiast mały ksiądz to Księżyc. Jako nazwa satelity Ziemi funkcjonuje Księżyc już od XV w. I od tego czasu następuje zerwanie związku znaczeniowego między wyrazem podstawowym ksiądz a pochodnym od niego księżycem.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
Wydaje się, że Ksiądz ma podobne znaczenie, jak "Ojciec".
Tu, Skandynawowie i Angielczycy w strefie wpływów naszego języka.
Germanie to Słowianie. Prawdopodobnie.
łuna, ‘blask’, »łuna księżycowa« 1537 r., »łuna od pożaru«; prasłowo; przed n wypadło ch z ks, prus. lauksnos, ‘gwiazdy’, starobaktr. raoksnā, ‘światło’, łac. lūna (w narzeczach losna), ‘księżyc’, grec., z inną samogłoską, lychnos, ‘światło’. Od 14. do 16. wieku, od psałterza flor. do Paprockiego, znachodzimy łunę, lunę łacińską, ‘księżyc’ (jest i w cerk. i na Rusi), ale to pożyczka półuczona, nie ludowe, chociaż i na Bałkanie do dziś się szerzy. Pokrewne więc z łuczywem, łac. lūx, luceo, ‘świecę’, lucerna, itd.
etymologia słowa miesiąc
Słowo jest prasłowiańskie, jego pierwotne znaczenie to 'księżyc', stąd 'miesiąc księżycowy', czyli okres między pełnią a pełnią. Polskie słowniki etymologiczne wywodzą postać prasłowiańską z praindoeuropejskiej, wskazując przy okazji odpowiedniki innojęzyczne. W słowackich słownikach etymologicznych pewnie jest podobnie.
Polski miesiąc w swoim pierwotnym znaczeniu ustąpił miejsca księżycowi, który etymologicznie jest 'synem księcia' i zawiera charakterystyczny przyrostek -ic (po spółgłoskach twardych -yc), tworzący rzeczowniki odojcowskie, por. królewicz, dawne wojewodzic, kasztelanic, podczaszyc i in.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
Wszystko z Polski...
Przypominam, że:
"Szczególnym problemem jest wyraz „ojciec”, który różni Słowian od wszystkich pozostałych Indoeuropejczyków włączając w to najbliżej z nimi skądinąd spokrewnionych Bałtów; po litewsku bowiem ojciec znaczy tevas, a więc również inaczej niż we wszystkich pozostałych językach indoeuropejskich."
[może świadczy to o tym, że Stwórca najdłużej przebywał wśród Słowian, słowo "ojciec" wiązałbym z nim personalnie, w innych językach istnienie jego osoby zostało szczególnie zamazane poprzez zbabilozowanie pojęcia ojciec - otwiera się pole do domysłów - MS]
Jerzy Krasuski - "Językowe podłoże podziału Europy"
PRZEGLĄD ZACHODNI 1995, nr 1
„Rozmieszczenie osiedli na powierzchni ziemi.
Najbardziej charakterystyczną cechą ekumeny jest nierównomierne rozmieszczenie punktów zamieszkanych pod względem zasięgu poziomego i pionowego.
Zaludnienie ziemi nie rozszerzało się bowiem – pisze Vidal de la Blache (215)1), podobnie, jak rozszerza się plama z oliwy, współśrodkowo, równomiernie rozchodząc się z jednego punktu, lecz wybierało i dawało pierwszeństwo pewnym punktom, przyjaznym warunkom, omijając starannie inne.”
B. Zaborski - „O kształtach wsi w Polsce...” 1927 r.
A jednak świat językowy pozostaje skoncentrowany wokół Polski.
Cywilizacja Śmierci okrążając nas od południa doszła do tzw. Germanii i tam już ślad językowy pozostał słowiański. Kraje wcześniejsze (w okresie rzymskim?) zostały poddane silniejszym (dłużej trwającym) zmianom językowym.
Wyjątek stanowią Bułgaria i Rumunia - ale może to dlatego, że chodzi o Mysię z Bałkanów, nie Anatolii?
Skandynawowie i Angielczycy w strefie wpływów naszego języka.
Skandynawowie i Angielczycy, Germanie - staranne wymazanie "Ojca".
Allah to oczywiście Al - Lah
Bóg
Etymologia
Język praindoeuropejski
Języki słowiańskie
czes.bůh dłuż.bog głuż.bóh połab.büg słc.boh błr.bóh ros.bóg ukr.bóh scs.bogъ bułg.bog bułg.bog mac.bog sch.bȏg słoweń.bọ̑g
czes.bůh dłuż.bog głuż.bóh połab.büg słc.boh błr.bóh ros.bóg ukr.bóh scs.bogъ bułg.bog bułg.bog mac.bog sch.bȏg słoweń.bọ̑g
Inne języki indoeuropejskie
sans. bhága-
awest. baγa-
irań. baga-
sans. bhága-
awest. baγa-
irań. baga-
Ewolucja formalna
pie. *bʰag-
psł. *bȏgъ
stpol. bōg
śrpol. bóg
npol. bug
psł. *bȏgъ
stpol. bōg
śrpol. bóg
npol. bug
bóg, pierwotnie ‘szczęście’, ‘pomyślność’ (ind. bhagas, w temże znaczeniu bhadżati, ‘udziela’); stąd: bogaty; ubogi, t. j. niebogi, niebogaty (u w pierwotnem, przeczącem znaczeniu), *niebożec (stąd z nowym przyrostkiem -ik, jak Niemczyk, niebożczyk, pisane mylnie nieboszczyk), nieborak (umyślnie zamiast: niebożak); zboże jeszcze w biblji ‘bogactwo’, ogółem wszelkie ‘dochody’, ‘majątek’, później ograniczone (już i w biblji) do ‘roli’; zbożny, ‘szczęśliwy’, właściwie ‘bogaty’.
Obok »biernego« był i »czynny« bóg, ‘udzielca’, ‘pan’ (ind. bhagas, przydomek bóstw; pers. baga, ‘bóg’), i zastąpił w słowiań., jak w pers., nazwę boga (Darjusz pisze: »bagahja radi«, jak Ruś mówi: »boga radi, ‘dla boga’); bóg jednak nie pożyczka z pers., lecz samorzutnie urósł, niema bowiem łączności między Persją a Słowianami; o Scytach, pośrednikach mniemanych, ani wiemy, czy słowo to kiedykolwiek znali; w ich nazwach mitologicznych niema po niem najmniejszego śladu.
I zaginęła u Słowian pierwotna nazwa boga, lit. diewas, łac. deus, zastąpiona przez tę nową, Litwie zupełnie obcą.
Urobienia od bóg- ‘udział’: bogacz, bogacić, bogactwo; od bóg: bozia, bożyszcze, bożek, bożkować, o ‘bigocie’ w 16. w. ogólne (bożkowanie); bożnica (dziś żydowska, niegdyś każdy kościół), bogini (ludowe, od 16. w. znane boginki, ‘mamuny’, ‘rusałki’, ‘wiły’, złośliwsze jednak niż południowe, p.; boginiak, ‘odmieniec’); w złożeniach: bogobojny, częściej bogu- (3. przypadek) zamiast pniowego, pierwotnego bogo-, bogurodzica (cerk. bogorodica, ‘theotokos’, grec. dogmatyczne, nie łac. mater dei, ‘matka boża’), Bogusław, Bogumił, Boguchwał, Boguwola (Zofja, u ludu bogwola, ‘wilga’, bogumiła, ‘trznadel’); bogalna baba; bóstwo, boski; bożyc (‘syn boży’, jak sędzic itp.; serb. bożić, ‘boże narodzenie’; bożyce albo bożycze, ‘synu boży’, w Bogurodzicy, którą pieśń od 2. połowy 15. w. Bogarodzicą zwano); bożyć się; bodaj z bógdaj od 17. w. zapisywane; bogać tam (ludowe, od r. 1610 znane — inteligencja mówi: djabła tam, ‘wcale nie’, ‘bynajmniej’); pobożny, nabożny, pobożność, nabożeństwo, zbożny (‘szczęśliwy’, p. wyżej; niezbożstwo, ‘nieszczęście’, w psałterzu); Bogoryja, niby w przeciwieństwie do źle zrozumianej Czartoryji. Ruskie: Bohdan, bohdanka, Bohomolec (nasze bogomodlec, bogomodlca, bogomolca w 16. i 17. w.); bogatka r. 1472 nazwa rośliny »bogacącej«, boże drzewko, że w klasztorach hodowane.
Wyrazy dziękować, dzięki (składać) to rzeczywiście zapożyczenia – dawne, pochodzące z języka staro-wysoko-niemieckiego danken, denke (dziś Dank), pierwotnie o znaczeniu religijnym (Deo gratias facere).
Obecne najpierw w języku czeskim, zostały następnie przekazane polszczyźnie w czasie misji ewangelizacyjnej (X w.); poświadczone w tekstach polskich od XIV w. W rozwoju historycznym polszczyzny utraciły swój religijny charakter. Występują nadal są w języku czeskim, por. děkovat, dík, są w języku słowackim d’akovat’; a z języka polskiego przeszły do języka ukraińskiego diákuwaty, (po)diáka i do rosyjskiego diákowat’, diáka.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
Germanie to Słowianie. I znowu wpływy u Anglików i Skandynawów.
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/ksiadz-i-ksiezyc;13734.html
https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/%C5%82una
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/miesiac;13821.html
https://maciejsynak.blogspot.com/2021/09/patrzec-w-lustro.html
https://maciejsynak.blogspot.com/2021/09/polski-alfabet.html
https://maciejsynak.blogspot.com/2017/12/rozprzestrzenianie-sie-cywilizacji.html
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/dziekowac;9190.html
https://slowniketymologiczny.uw.edu.pl/entry/15
https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/b%C3%B3g
poniedziałek, 28 marca 2022
Bandyta - miedź - etymologie
przedruk
W średniowieczu do produkcji czerwonego barwnika wykorzystywano drewno gatunku Caesalpinia echinata, który porastał tereny dzisiejszej Brazylii. Barwę czerwoną porównywano do żarzących się węgli (fr. braise, wł. braglia i port./hiszp. brasa), dlatego sprowadzane z Brazylii drewno określano lignum brasile [źródło: Lewicki M., Przypisy [w:] Marko Polo, Opisanie Świata, p. 544, przekład Anna Ludwika Czerny].
Nazwa Cypru również ma związek z wydobywanym tam metalem. Na wyspie znajdują się bogate złoża miedzi (gr. Κύπρος), eksploatowane już od IV tysiąclecia p.n.e. [źródło: Praca zbiorowa: Wielka Historia Świata. T. 4. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2005, s. 95. ISBN 83-7425-025-9.]. Początkowo nazywana po łacinie „metalem z Cypru” (łac. aes Cyprium), a następnie, w wyniku skrócenia (łac. cuprum), miedź rozpowszechniła się w wielu językach europejskich pod podobnie brzmiącymi określeniami (ang. copper, fr. cuivre, hiszp./port. cobre, niem. Kupfer).
5. Morze Czarne
Wielu z Was z pewnością kojarzy nazwę Morza Czarnego z barwą jego wód. Taką zresztą etymologię cytuje Wikipedia (w ślad za podstroną serwisu World Atlas), za przyczynę koloru czarnego podając występujące w morzu siarczki. Istnieje jednak jeszcze jedna, ciekawsza teoria, wywodząca pochodzenie nazwy z języka tureckiego.
W czasach Imperium Osmańskiego kierunki świata określano kolorami. Północ zwała się „Kara”, co oznacza również barwę czarną, wschód określano niebieskim, zachód – zielonym, natomiast południe utożsamiano z jasnością. Stąd morze znajdujące się na północy było jednocześnie „morzem czarnym” (tur. Karadeniz).
Bandyta to, dosłownie, osoba wykluczona ze społeczeństwa. Nazwisko przestępcy skazanego na wygnanie – bo taką karę przewidywano niegdyś dla rzezimieszków – umieszczano na tablicy ogłoszeń. Po włosku mówi się mettere in bando, bandire, czyli właśnie „wygnać”, a il bando to zarazem wygnanie oraz ogłoszenie. Osoba wygnana nazywa się il bandito – jest to imiesłów czasu przeszłego od czasownika bandire i w takiej formie słowo funkcjonuje w języku polskim.
11. Diamenty oraz brylanty
Z czego słynie diament? Oczywiście, ze swojej niezwykłej twardości – to najtwardszy pierwiastek występujący w przyrodzie. Jego nazwa właśnie od tej cechy pochodzi: po starogrecku ἀδάμας (adamas) znaczy „niepokonany”, „niezwyciężony”. Za pośrednictwem łaciny (diamas, a w dopełniaczu, diamentum), a następnie języków włoskiego oraz francuskiego, dotarł diament do Polski.
Diament oszlifowany nazywa się brylantem – a skąd właściwie ta nazwa? Szlif brylantowy polega na takiej obróbce kamienia, by dolna jego część działała jak zwierciadło. Przechodzące przez diament światło ulega dwukrotnemu załamaniu i przy obrocie brylantu „efekty świetlne ulegają stałym zmianom, co daje efekt wielobarwnych migotliwych refleksów” [źródło]. Słowo pochodzi z języka francuskiego: brillant to właśnie świecący, błyszczący. Stąd zapewne i pojęcie „brylowania” w towarzystwie.
https://jezykowasilka.pl/etymologiczne-ciekawostki/?fbclid=IwAR1Z3CMwI0aKcadT5Gk_3wJpzBU7m4BLrHTLEswCvHsapQ2hshZujWppu0s
Diament oszlifowany nazywa się brylantem – a skąd właściwie ta nazwa? Szlif brylantowy polega na takiej obróbce kamienia, by dolna jego część działała jak zwierciadło. Przechodzące przez diament światło ulega dwukrotnemu załamaniu i przy obrocie brylantu „efekty świetlne ulegają stałym zmianom, co daje efekt wielobarwnych migotliwych refleksów” [źródło]. Słowo pochodzi z języka francuskiego: brillant to właśnie świecący, błyszczący. Stąd zapewne i pojęcie „brylowania” w towarzystwie.
https://jezykowasilka.pl/etymologiczne-ciekawostki/?fbclid=IwAR1Z3CMwI0aKcadT5Gk_3wJpzBU7m4BLrHTLEswCvHsapQ2hshZujWppu0s
piątek, 20 sierpnia 2021
Etymologia nazwy Polacy
No, nie wierzę....
Okazuje się, że ktoś przede mną podał "moją" etymologię nazwy POLACY!
No, w sumie, to jest pewna różnica...
wiki:
Druga teoria wywodzi nazwę od Lachów potocznej nazwy rodu Lechitów wywodzącego się od protoplasty – Lecha. Marcin Kromer obok wywodu od nazwy pole przytacza również drugą teorię wywodzącą nazwę Polaków/Polski od wyrażenia po Lachu, czyli potomków Lecha we fragmencie
...od fundatora i pierwszego książęcia ich Lecha albo Lacha Polakami jakoby Polachami, to jest po Lachu narodem pozostałym (...)
Zwolennikiem teorii, że nazwa Polski/Polaków jest uproszczoną nazwą Polachia był polski historyk Stanisław Orzechowski, który zanotował
(red.Polskę)...którą niegdyś po prostu Lechią, teraz zaś Polską nazwano; nie od pola to jest murawy, jak niektórzy plotą, ale od tego, że co przycięższe do wymówienia było, miasto Polachią snadniejszym imieniem Polską rzeczono
Zapisy podobnej treści znalazły się również w obcojęzycznych źródłach. Kronika frankijska Annales laureshamenses (703–803) wspomina przywódcę walk z Frankami nazywając go Lechem
Kronikarz czeski zauważa, że „Polacy dlatego nazwani są Lachami, ponieważ wojują raczej podstępem i chytrością niż siłą”. „Lechi autem dicti fuerunt Polonii eo, quod magis deceptionibus et calliditate in bellis utebantur, quam ciribus”.
Dla średniowiecznego kronikarza, patrzącego od strony węgierskiej imię to mogło znaczyć tyle co „wojsko zaciężne, rycerstwo, wojownicy najwaleczniejsi”.
Współczesny Mieszkowi I kronikarz Widukind z Korbei napisał, że Mieszko panuje nad ludem zwanym Licikawiki. W połowie X wieku, cesarz bizantyjski Konstantyn Porfirogeneta w dziele O zarządzaniu cesarstwem wspomniał pogan znad Wisły zwanych Dicyke, a raczej Licyke, byliby to Listkowice (Leszkowice), potomkowie Leszka, dziada Mieszka I.
Plemię, czy związek ponadplemienny Lędziców lokalizujemy również w rejonie dorzecza Sanu, Wieprza oraz górnego Dniepru. Właśnie według Nestora – Radymicze osiadli w widłach Wisły i Sanu „mieli pochodzić od Lachów i być Lachami”. Stąd litewskie Lenkas, ruskie Lach, węgierskie Lengyel.
Obecnie obie teorie mają swoich przeciwników i zwolenników pozostając przedmiotem sporu jednak niekoniecznie muszą się wzajemnie wykluczać. Profesor Pavol Jozef Šafárik zauważył, że etnonim Lach, we wszystkich dialektach słowiańskich wywodzi się od apelatywu „pole, równina”.
Rosyjski profesor Piotr Aleksiejewicz Ławrowski interpretuje ten wywód, że we wczesnym średniowieczu słowo lach (Lyah, Lech) oznaczało właściciela dóbr ziemskich, ziemianina, szlachcica.
Muszę sprawdzić tego Orzechowskiego, czy to aby nie kolejny przekręt wiki..
Ja słowo Polacy wywodzę od "ci co nastali po Lachach", czyli po upadku Lach, gdzie Lach jest tożsame z Raj.
Wynika to z etymologii słowa Lach.
Gdy Lach istniał, nazywani byli Lachami, a po jego upadku - PoLachami (na zasadzie jak np. "pora dnia po rano" - to poRanek), gdzie Polachy uległo zmianie w Polaki, Polacy.
Porównaj: Christina - Krystyna, Carol - Karol.
Potwierdzenia mojego gdybania w tym temacie doszukałem się w gigantycznej siedmiotomowej pracy Bernarda Sychty - "Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej".
Poniżej wybrane fragmenty ze Słownika - nas interesuje słowo PolaZ ze strony 123, gdzie znak na końcu słowa przypomina wydłużone "Z".
Znak ten czytamy jako "ch" lub "ch" miękkie - patrz: Transkrypcja słownika na stronie XXIII poniżej na zdjęciach.
Czyli PolaZ czytamy Polach - co znaczy: Polak.
Fragmenty ze wstępu Sychty z pierwszego tomu Słownika.
P.S.
7 lipca 2022
W Słowniku kaszubskim Pobłockiego z 1887 roku znalazłem, że wg Krasickiego Polak (Polach) oznacza potomka Lecha, co jest zgodne z moim rozumowaniem.
W tekście wyraźnie wskazałem, które tezy, idee i informacje pochodzą od innych autorów, a które ode mnie.
Tekst mojego autorstwa podkreśliłem - wyszczególniłem kolorem.
Potwierdzam, że treści te podane w tekście - tezy, idee, pomysły, informacje - odnośnie etymologii słowa Polacy oraz Lach są mojego autorstwa.
Autorskie informacje które tu podałem są moją prywatną własnością.
Wszystkie prawa zastrzeżone.
Rozpowszechnianie powyższego tekstu dozwolone pod warunkiem każdorazowego wyraźnego wskazania, że autorem jest Maciej Piotr Synak wraz z podaniem czynnego złącza do powyższego artykułu oraz nie czerpania z tego tytułu korzyści materialnych.
Tekst powyższy wraz z tekstami, Radogoszcz odnaleziona?, Etymologia nazwy Słowianie, Bachus oraz Morfeusz, albo antropomorfizacja stanowią integralną część opracowania Paranoja indukowana.
Pierwszy szkic powstał w maju 2019 roku i opracowanie - jak widać - powstaje mozolnie i etapami...
Zdjęcia ze Słownika Bernarda Sychty - własne.
P.S.
Wykorzystując zebrany przez siebie bogaty materiał etnograficzny, ks. Sychta napisał monumentalny Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, będący pierwszym tak wyczerpującym kompendium wiedzy na temat języka kaszubskiego i kultury kaszubskiej.
Słownik powstawał przez wiele lat działalności ks. Sychty i wydany został przez Ossolineum na zlecenie GTN i Komitetu Językoznawstwa PAN w latach 1967–1976 w niewielkim nakładzie.
Posiada gniazdowy układ haseł i zawiera ok. 60 tys. wyrazów.
Pierwszy tom (950 egz.) zaczyna się przedmową autorską, opisującą kulisy pracy nad słownikiem. B. Sychta zebrał też materiał do 3-tomowego słownika kociewskiego, wydanego również w układzie gniazdowym i również przez Ossolineum na zlecenie PAN-u pt. Słownictwo kociewskie na tle kultury ludowej.
W pracy naukowej i życiu codziennym przez wiele lat ofiarnie pomagała mu jego siostra Anna (1914–1974), uwieczniona jako Hanka w tytule najsłynniejszej sztuki ks. Sychty.
Stanisław Orzechowski łac. Orichovius herbu Oksza (ur. 11 listopada 1513 w Przemyślu, zm. 1566) – ksiądz katolicki, kanonik przemyski, historyk, autor pism politycznych i religijnych okresu renesansu, ideolog złotej wolności szlacheckiej i ruchu obrony praw szlacheckich.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polacy#Etymologia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Orzechowski_(pisarz)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bernard_Sychta
Bernard Sychta - "Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej" 1967r.
X. G. Pobłocki - "Słownik kaszubski z dodatkiem ...." 1887r.
Subskrybuj:
Posty (Atom)