Programowanie neurolingwistyczne NLP

To było pierwszy raz, jak się tak odsłonił.

Pamiętam, że miałem wtedy 24 lata, siedzieliśmy na jednej kanapie i oglądaliśmy telewizję.

Nagle powiedział coś do mnie, coś co było sugestią, i w tej sekundzie w okolicy nerki poczułem delikatne dotknięcie.

To był szok.

A w każdym razie - bardzo się zdziwiłem...

To było nienormalne, niezwykłe, bo siedział ode mnie w pewnym oddaleniu, był cały czas oparty, więc żeby tak wyciągnąć do mnie rękę i mnie dotknąć, musiał się jakoś skłonić, musiał wykonać jakiś konkretny ruch i przede wszystkim musiałbym ja odczuć ten ruch na kanapie, na której przecież razem siedzieliśmy. A tego nie było.

I to było dziwne.

Dotknięcie było niespodziane i bez żadnych symptomów, i było ściśle skorelowane z sugestią.

Nigdy nie slyszałem o takich metodach, ale zamiar był bardzo czytelny i natychmiast rozpoznawalny.

Wzmocnienie sugestii dotykiem.

Skąd ktoś, kto ma dwie lewe ręce, nie ma pojęcia o niczym, nie ma w zasadzie żadnych zainteresowań, nie ma nic ciekawego do powiedzenia, ba! - nie ma nic do powiedzenia, nie ma nawet za bardzo kolegów, od których mógłby się tego dowiedzieć, albo nauczyć - wie takie rzeczy??

 

przedruk



NLP, czyli programowanie neurolingwistyczne

2017-11-14 14:12

Programowanie neurolingwistyczne (NLP) to technika mająca na celu modyfikowanie działania swojego umysłu, a szczególnie możliwości wpływania na innych ludzi. Metoda ta w środowiskach medycznych jest krytykowana, a jednocześnie NLP jest wykorzystywane czy to w biznesie, czy w świecie reklamy. Czym jest programowanie neurolingwistyczne i czy warto zainteresować się tą metodą, czy też może rzeczywiście należy w ogóle odrzucić sens jej istnienia?


Programowanie neurolingwistyczne (NLP) to technika mająca na celu modyfikowanie działania swojego umysłu, a szczególnie możliwości wpływania na innych ludzi.



Programowanie neurolingwistyczne (NLP) to jedna z bardzo wielu technik modyfikacji sposobów zachowania i przeżywania. Programowanie neurolingwistyczne skupia się na związku pomiędzy funkcjonowaniem ludzkiej sieci neuronalnej (stąd w nazwie NLP słowo "neuro"), aspektach językowych (lingwistycznych) oraz na wynikających z obu wcześniej wymienionych sposobach zachowywania się, ale i wpływania na zachowania innych ludzi (wspólnie rozumianymi jako programowanie). Choć brzmi to zapewne dość skomplikowanie, w rzeczywistości programowanie neurolingwistyczne nie jest aż tak trudnym do zrozumienia zagadnieniem, a co więcej – w zasadzie każdy chętny do tego człowiek może zapoznać się z tą techniką.

Programowanie neurolingwistyczne (NLP): historia

NLP swoje początki miało w latach 70. XX wieku. Zasadniczo metoda ta wywodzi się od uznanej w psychiatrii metody terapeutycznej, bo od psychoterapii. We wspomnianym wyżej czasie Richard Bandler analizował materiały przedstawiające m.in. terapię Gestalt prowadzoną przez samego jej twórcę, Fredericka Perlsa. Bandler zauważył, że to, jak pacjenci reagują na tę terapię, jest ściśle uzależnione od prezentowanych przez terapeutę zachowań, sposobów wypowiedzi i używanych przez niego słów. Mężczyzna sam doszedł do pewnych wniosków, jednakże potrzebował on pomocy, dlatego do współpracy zaprosił lingwistę Johna Grindera.

Twórcy teorii programowania neurolingwistycznego analizowali nie tylko prace Persla – interesowały ich również działania psychoterapeutki Virginii Satir oraz psychiatry Miltona Ericksona. Bandler i Grinder pracowali nad NLP przez kilka lat, wydawali różne publikacje dotyczące metody, a także prowadzili warsztaty z programowania neurolingwistycznego.

Na czym polega programowanie neurolingwistyczne (NLP)?

Założeniami programowania neurolingwistycznego są modyfikacje własnych zachowań i odczuć, ale i wpływanie na zachowania innych ludzi. Ogólnie NLP bazuje na tworzeniu świadomych połączeń pomiędzy myślami i zachowaniami, a także na używaniu odpowiednich słów w kontaktach międzyludzkich.

Jedną z najpopularniejszych technik NLP jest kotwiczenie.

Przypomina ono, omawiane już w szkołach średnich, zjawiska warunkowania. Kotwiczenie polega na łączeniu pożądanych myśli, emocji i uczuć z konkretnymi bodźcami, np. z dotykiem, obrazem czy z dźwiękami. Ten enigmatyczny opis można wyjaśnić w ten sposób: założeniem programowania neurolingwistycznego jest sprawienie, aby np. pacjent był w stanie odczuwać (na własne życzenie) przyjemne emocje po dotknięciu swojego ciała w określony sposób czy w jakimś konkretnym miejscu. Istnienie takiej możliwości miałoby np. umożliwiać zredukowanie poziomu stresu przed jakimś wydarzeniem, któremu stres może towarzyszyć (jako przykłady takich zdarzeń można podać rozmowę o pracę czy podejście do jakiegoś ważnego egzaminu).

Innymi metodami należącymi do programowania neurolingwistycznego są:

modelowanie
trans
metafory
linia czasu
przeramowanie
swish pattern
podwójna dysocjacja

Na drodze programowania neurolingwistycznego poprawiać ma się zarówno samoświadomość tej osoby, która uczy się technik NLP, ale i możliwe ma się stawać wpływanie na zachowania innych ludzi. Według autorów koncepcji programowania neurolingwistycznego słowa mogą mieć ogromną moc i dzięki odpowiedniemu ich używaniu, możliwe jest nakłanianie innych do tego, by postępowali zgodnie z naszą wolą przy jednoczesnym wrażeniu, że podejmowane przez nich decyzje należą w pełni do nich samych.

Jako przykłady stosowania NLP w rozmowach z innymi ludźmi można podać umiejętne wykorzystywanie np. takich słów, jak: ale:

 "Dostałem dzisiaj jedynkę z matematyki, ale udało mi się strzelić pięć goli na w-fie". 

Użycie słowa "ale" sprawia, że pierwsza część zdania - nawet jeżeli dotyczy ona negatywnych aspektów - ulega niejako pominięciu. 

Po wypowiedzi zawierającej to słowo rozmówca skupia się głównie na drugiej, znajdującej się po "ale", części zdania.wyobraź sobie:

 "Wyobraź sobie kochanie, jak przyjemnie jeździłoby się nam nowszym samochodem". 

W przypadku stosowania tej techniki NLP dość swobodnie można manipulować tym, jakie myśli pojawiają się u osoby, z którą rozmawiamy. Zaczynając zdanie od "wyobraź sobie" doprowadzamy do tego, że zwykle w głowie naszego rozmówcy, nawet całkowicie niezależnie od jego woli, pojawiają się przywołane w zdaniu czynności czy przedmioty.

Powyżej wspomniano zaledwie przykładowe metody NLP służące do modyfikowania odczuć rozmówców. Jest ich jednak jeszcze wiele, wiele więcej.

Programowanie neurolingwistyczne: za i przeciw

Programowanie neurolingwistyczne z pewnością można traktować jako dość ciekawe zagadnienie, związane jednak z nim są pewne kontrowersje. Dotyczą one chociażby tego, że środowiska naukowe i medyczne nierzadko krytykują NLP. Źródłem krytyki tej metody jest między innymi to, że według niektórych specjalistów wątpliwa jest skuteczność uczestniczenia w kursach programowania neurolingwistycznego. Kontrowersje wzbudza też to, że tak naprawdę NLP doprowadza przecież do pewnych zniekształceń rzeczywistości. Zdaniem jeszcze innych osób, poprzez programowanie neurolingwistyczne można manipulować innymi ludźmi – a takowe manipulacje nie zawsze muszą przecież służyć dobrym celom.

Z drugiej strony istnieje całkiem przeciwny obóz, czyli zwolenników programowania neurolingwistycznego. Metoda cieszy się zainteresowaniem ludzi zajmujących się biznesem, wykorzystują ją chociażby handlowcy czy specjaliści od reklam. Przeprowadzane są specjalistyczne kursy programowania neurolingwistycznego, które stanowią element szkoleń prowadzonych w celu zwiększenia samomotywacji i samoświadomości pacjentów. NLP bywa również stosowane w przebiegu coachingu.










poradnikzdrowie.pl/psychologia/rozwoj-osobisty/nlp-czyli-programowanie-neurolingwistyczne-aa-GZw1-MJtU-jUX4.html

Wzrok - smartfony nie dla dzieci.

przedruk

tłumaczenie automatyczne





Wzrok planety pogarsza się: do 2050 roku 50% populacji będzie miało krótkowzroczność

Eksperci zwracają uwagę, że nadużywanie ekranów i spadek aktywności na świeżym powietrzu to tylko niektóre z czynników stojących za wzrostem choroby, która, jeśli nie zostanie skorygowana, zwiększa ryzyko ślepoty



JESSICA MOUZO
LIP 02, 2024




W niektórych salach lekcyjnych w Chinach rodzaj poręczy przymocowanej do ławki oddziela dziecko od stołu i utrzymuje jego widok na książkę w bezpiecznej odległości. W innych szkołach uczniowie noszą czapkę z piłką, która balansuje na rondzie: jeśli piłka spadnie, oznacza to, że dzieci za bardzo opuściły głowy i podeszły zbyt blisko zeszytu. Wszystkie te inicjatywy mają na celu walkę z krótkowzrocznością, która jest szczególnie rozpowszechniona w niektórych krajach azjatyckich i rozszerza się na cały świat. 

Eksperci ostrzegają, że do 2050 r. połowa światowej populacji będzie miała krótkowzroczność, napędzaną nadużywaniem ekranów i spadkiem aktywności na świeżym powietrzu.

Ten stan jest częstym zaburzeniem ostrości wzroku spowodowanym powiększeniem oka.

"To oko, które rośnie większe niż jego wiek. Długość osiowa, czyli odległość między rogówką a siatkówką, zwiększa się, a punkt ogniskowania znajduje się przed siatkówką [a nie na niej]" – wyjaśnia Silvia Alarcón, okulista dziecięcy ze szpitala Vall d'Hebron w Barcelonie. Długość osiowa zdrowego oka wynosi zwykle około 23 milimetrów, ale w krótkowzrocznym oku może sięgać 30 lub 35 milimetrów. W praktyce ta deformacja oka powoduje nieprawidłowe załamanie promieni świetlnych i odchylenie punktu skupienia, co skutkuje niewyraźnym widzeniem odległych obiektów.

Istnieją różne stopnie krótkowzroczności, ale eksperci, którzy rozmawiali z EL PAÍS, zwracają uwagę, że po trzech dioptriach "trudno jest prowadzić normalne życie" bez korekcji, takiej jak na przykład okulary. A im większy stopień krótkowzroczności – takiej jak krótkowzroczność wielka, gdy dana osoba ma refrakcję większą niż sześć dioptrii – tym większe ryzyko rozwoju patologicznych zmian ocznych, które mogą powodować nieodwracalną utratę wzroku, takich jak zaćma, jaskra, odwarstwienie siatkówki i krótkowzroczne zwyrodnienie plamki żółtej. W 2010 r. oszacowano, że nieskorygowana wada refrakcji jest najczęstszą przyczyną upośledzenia wzroku do dali i drugą najczęstszą przyczyną ślepoty na świecie.

"To już jest problem zdrowia publicznego", ostrzega Miguel Ángel Sánchez Tena, badacz z Wydziału Optometrii i Wzroku na Uniwersytecie Complutense w Madrycie. 

W krajach takich jak Chiny, Korea Południowa, Japonia i Singapur około 80% dzieci, które kończą szkołę średnią, cierpi na tę wadę wzroku, a spośród nich od 10% do 20% jest bardzo krótkowzrocznych, więc istnieje większe ryzyko rozwoju potencjalnie ślepej patologii.

Ale wzrost krótkowzroczności nie ogranicza się do Azji Południowo-Wschodniej. Wzrok planety jest coraz gorszy. 

W 2016 roku stwierdzono, że na początku XXI wieku 1,4 miliarda ludzi cierpiało na krótkowzroczność i przewidywano, że do 2050 roku liczba ta wzrośnie do 4,7 miliarda. 

Odpowiada to prawie połowie światowej populacji, chociaż istnieją różnice w zależności od terytorium: do połowy stulecia częstość występowania krótkowzroczności w Afryce Wschodniej wyniesie poniżej 23%, podczas gdy w krajach o wysokich dochodach w Azji i Pacyfiku przewiduje się, że dwie na trzy osoby będą cierpieć na tę chorobę.

"Zauważamy wzrost liczby przypadków konsultacji dziecięcych: jest więcej osób z krótkowzrocznością i postępuje ona szybciej" – mówi Luis Fernández-Vega Cueto-Felgueroso, okulista z Oddziału Rogówki i Kryształów Instytutu Fernández-Vega. W Hiszpanii ostatnie badania prowadzone przez Sáncheza Tenę i Cristinę Álvarez Peregrino wykazały, że częstość występowania krótkowzroczności u dzieci w wieku od pięciu do siedmiu lat wynosi 19%, ale do 2030 r. osiągnie 30%.

Pochodzenie wieloczynnikowe

Według Sáncheza Teny, wzrost krótkowzroczności jest spowodowany wieloczynnikowym pochodzeniem. Ma na to wpływ genetyka – chociaż nie jest jasne, które geny są zaangażowane – czynniki środowiskowe, a także rasa, przy czym Azjaci są bardziej zagrożeni. 

"Istnieje komponent genetyczny: dzieci rodziców z krótkowzrocznością będą miały większe ryzyko jej rozwoju. Ale wpływ na to mają również praca i urządzenia cyfrowe" – mówi Sánchez Tena. 

Wiek jest również kolejnym czynnikiem ryzyka: istnieje większe prawdopodobieństwo, że stan ten będzie postępował szybciej u dzieci, u których refrakcja wynosi 1,25 dioptrii między szóstym a siódmym rokiem życia.

Australijscy naukowcy, którzy oszacowali częstość występowania krótkowzroczności do 2050 r., zgadzają się, że przewidywany wzrost wynika przede wszystkim z czynników środowiskowych związanych z wychowaniem, głównie zmian stylu życia wynikających z połączenia zmniejszonego czasu spędzanego na świeżym powietrzu i zwiększonych zadań związanych z widzeniem z bliska.

Naukowcy twierdzą, że czynniki genetyczne odgrywają pewną rolę, ale sama ta zmienna nie może wyjaśnić wysokiego tempa ekspansji krótkowzroczności na świecie.

Wśród innych czynników środowiskowych naukowcy wskazują również, że "tak zwane systemy edukacyjne pod dużą presją, zwłaszcza w bardzo młodym wieku w krajach takich jak Singapur, Korea, Tajwan i Chiny, mogą być przyczyną zmiany stylu życia, podobnie jak nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych do bliży".

Inne wymienione przyczyny to poziom światła, który może być związany z czasem spędzanym przez dzieci na świeżym powietrzu, a nawet dietą.

"Światło z ekranów, w okularach, nie uszkadza oka. Ale nadużywanie ekranów sprzyja [tym problemom optycznym]. Gdybyśmy dobrze wykorzystali ekrany, nie byłoby problemu. Ale dziś dzieci częściej się nad nimi znęcają", zauważa Fernández-Vega Cueto-Felgueroso.

Alarcón twierdzi również, że nadużywanie ekranów i mniejsza ekspozycja na słońce są odpowiedzialne za wzrost krótkowzroczności.

 "Kiedy patrzymy z bliska, podejmujemy dodatkowy wysiłek, aby się skupić, a to daje [oku] bodziec do rozwoju. Nie ma badań, które pokazywałyby, że jeden czynnik wpływa bardziej niż inny, ale istnieją badania w Chinach, które pokazują, że nauczanie na świeżym powietrzu, wystawienie dzieci na światło otoczenia, pomaga zmniejszyć postęp krótkowzroczności" – mówi Alarcón. 

Wyjaśnieniem, zgodnie z badaniami na modelach zwierzęcych, jest to, że ze względu na jaśniejsze poziomy światła na zewnątrz, uwalnianie dopaminy siatkówki wzrasta, co pomaga zmniejszyć długość osiową.

Opóźnianie postępów

Krótkowzroczność jest zwykle wykrywana w dzieciństwie i może nasilać się aż do dorosłości, około 22 roku życia. Okuliści zwracają uwagę, że coraz częściej diagnozuje się ją w młodszym wieku, ale jest też w tych fazach życia, kiedy najlepiej podjąć działania, ponieważ oko wciąż się kształtuje i jest bardziej plastyczne. Istnieje kilka sposobów na spowolnienie progresji, wyjaśnia Alarcón:

"Mamy specjalne kryształy, które rozmywają obszar obwodowy siatkówki, a to aktywuje receptory, które zapobiegają jej tak dużemu postępowi. Mamy też soczewki kontaktowe i okulary, które ściskają rogówkę, aby skrócić oko".

Inną opcją, jak wskazuje, są krople atropiny:

 "Te krople, w bardzo niskich stężeniach, spowalniają postęp, ponieważ uważa się, że działają na te obszary siatkówki. Problem polega na tym, że nie są one wprowadzane do obrotu i w tej chwili są używane jako formuła recepturowa [produkt leczniczy przygotowywany w aptece na receptę dla indywidualnego pacjenta], ponieważ nie ma sposobu, abyśmy mogli znaleźć laboratorium, które sprzedaje takie rozcieńczone krople".

To nie jest lekarstwo, ale "jeśli można spowolnić postęp, to już teraz jest to bardzo ważne", mówi Sánchez Tena:

 "Krótkowzroczne oko nie wraca do normy. Ale dzieciństwo to okno możliwości i nawet jeśli nie zatrzymasz całkowicie postępu, im bardziej go opóźnisz, tym lepiej".

 Okulary, soczewki kontaktowe czy zabiegi korekcyjne eliminują niewyraźne widzenie, ale nie zatrzymują wzrostu oka.

Poza globalnym problemem wzroku, eksperci są szczególnie zaniepokojeni wzrostem liczby przypadków cięższej krótkowzroczności, która może prowadzić do zwiększonego ryzyka bardziej złożonych patologii optycznych.

 "Każda dioptria ma znaczenie. Gdyby chodziło tylko o to, żeby założyć okulary i dobrze widzieć, to byłoby to. Ale problemem jest to, co dzieje się w końcowej części oka. Twoje oko będzie krótkowzroczne przez całe życie, nawet jeśli nie będziesz musiał stosować korekcji" – mówi Sánchez Tena.

Na przykład osoby o wysokiej krótkowzroczności są 20 razy bardziej narażone na odwarstwienie siatkówki w ciągu swojego życia niż osoby z normalnym wzrokiem. "Siatkówka pokrywająca wnętrze oka staje się tak napięta, że mogą pojawić się i istnieje większe ryzyko odwarstwienia siatkówki" – wyjaśnia okulista.

Biorąc pod uwagę to ryzyko, eksperci wzywają do podjęcia pilnych działań. Jeśli chodzi o profilaktykę, mówi Alarcón, "jedyną skuteczną rzeczą jest wykonywanie większej aktywności na świeżym powietrzu przy jednoczesnym ograniczeniu zadań związanych z widzeniem do bliży". 

Tymczasem Fernández-Vega Cueto-Felgueroso wzywa ludzi do przestrzegania "zasady 20-20-20: co 20 minut patrz przez 20 sekund na coś oddalonego o 20 stóp, czyli około sześciu metrów. Musimy starać się, aby młodzi ludzie kontrolowali korzystanie z urządzeń do bliży i mieli dobre światło, nie byli w ciemności i robili sobie przerwę, aby patrzeć w dal".





english.elpais.com/health/2024-07-02/the-planets-vision-is-getting-worse-50-of-the-population-will-have-myopia-by-2050.html#

Neurony lustrzane

Jeżeli nie widzę, że ktoś podejmuje działania, by coś osiągnąć, nie traktuję go jako jednostki intencjonalnej, posiadającej własną świadomość, czyli nie traktuję go podmiotowo. Jest dla mnie bardziej przedmiotem niż osobą taką jak ja.


Tylko dlatego, że potrafimy małpować osobniki z naszego gatunku – w dzieciństwie powtarzamy po nich słowa, ucząc się języka, bawimy się w dorosłych, przygotowując się życia społecznego – jesteśmy w stanie przyswoić sobie nową wiedzę i zdolności.


Już noworodki przejawiają pewne zdolności do naśladowania, a małe dzieci, jak podkreśla Tomasello, są wręcz „maszynami do imitacji”.






przedruk




MAŁPUJĘ, WIĘC JESTEM CZŁOWIEKIEM. ZADZIWIAJĄCE NEURONY LUSTRZANE


Mówi się, że odkrycie neuronów lustrzanych jest w neuronaukach przełomem na miarę poznania funkcji DNA przez genetyków. A może nawet jeszcze większym.

Mimowolnie odpowiadamy uśmiechem na uśmiech, nawet jeśli jesteśmy w złym nastroju. „Zarażamy się” ziewaniem. Automatycznie interpretujemy i powielamy cudze gesty i mimikę, potrafimy przeżywać emocje drugiej osoby – cieszyć się jej radością, smucić jej smutkiem. Od dawna zdajemy sobie z tego wszystkiego sprawę, a specjaliści z różnych dziedzin z powodzeniem wykorzystują te zjawiska. Producenci sitcomów starają się wywołać uśmiech na twarzy widza odgłosem śmiejącej się publiczności. Prawdziwe pole do popisu mają eksperci od wizerunku i marketingu, dzięki ich prostym sztuczkom produkty i osoby wywierają na nas pozytywne wrażenie.


Co więcej, bez trudu identyfikujemy cele i zamiary innych osób. Jeśli ktoś pędzi w stronę przystanku, spodziewamy się, że raczej w ostatniej chwili wskoczy do odjeżdżającego tramwaju, a nie nagle stanie i zacznie rozdawać autografy na prawo i lewo. Jeśli podchodzi do bankomatu, to prędzej z zamiarem wypłaty gotówki, niż zrobienia sobie z nim wspólnego zdjęcia. Wchodzi do gabinetu dentysty, bo pewnie chce wyleczyć zęby, a nie kupić nowe buty.

Oczywiście, czasami błędnie interpretujemy cudze intencje. Nie każdy osiłek, który włóczy się za nami ciemnymi ulicami, chce nas okraść lub zamordować. Może po prostu nie umie trafić do domu. Ważne jest to, że zupełnie naturalnie traktujemy innych ludzi jako jednostki intencjonalne, świadomie dążące do realizacji jakichś celów, dokładnie takie same jak my.

Do niedawna nie znaliśmy biologicznych mechanizmów, jakie kryją się za tymi wszystkimi zjawiskami. Ten stan rzeczy zaczął zmieniać się w latach 90-tych ubiegłego wieku za sprawą grupy włoskich naukowców z Uniwersytetu w Parmie, z Giacamo Rizzolattim na czele. Ich odkrycia dosłownie zrewolucjonizowały naszą wiedzę na temat mózgu.

Zaskakujące reprezentacje motoryczno-wzrokowe

Grupa Rizzolattiego prowadziła badania nad aktywnością neuronów z tzw. obszaru F5 w korze mózgowej makaków. Komórki z tego obszaru kontrolują wykonywanie różnych operacji dłońmi na obiektach – m.in. chwytania, przytrzymywania, rozrywania i podstawiania przedmiotów (żywności) do ust. Badanie aktywności komórek nerwowych (tzw. neuroobrazowanie) stanowi podstawę nowoczesnych nauk poznawczych. Do tego celu stosuje się szereg technik (jak np. elektroencefalografia – EEG, funkcjonalny rezonans magnetyczny – fMRI czy pozytonowa tomografia emisyjna – PET), które sprawdzają, czy przez dany obszar mózgu u badanego, podczas wykonywania przez niego jakiejś czynności, przepływa więcej krwi, lub czy obserwowane komórki zwiększają swoją aktywność elektryczną lub metabolizm. Jak się przyjmuje (na ile zasadnie – to intrygujące pytanie z zakresu filozofii nauk poznawczych), takie pobudzenie komórek nerwowych oznacza, że to one pracują nad wykonywanym zadaniem.

Badanym małpom wszczepiono do komórek z obszaru F5 elektrody, które specjalnym dźwiękiem sygnalizowały pobudzenie odpowiednich neuronów. Aparatura „brzęczała” –aktywowały się te same komórki nerwowe – zarówno gdy małpa wyciągała ręce by chwycić pożywienie, jak i wtedy, gdy próbowała złapać żywność ustami. Oznacza to, że w mózgach makaków znajduje się grupa komórek, która koduje abstrakcyjną czynność „chwytania”, niezależnie od tego, która część ciała zostaje do tego celu wykorzystana (naukowcy powiedzą, że grupa komórek koduje „reprezentację chwytania”).

To jednak nie koniec. Włoscy uczeni ze zdumieniem zauważyli, że urządzenie „brzęczy” również wtedy, gdy małpa jedynie obserwuje, jak ktoś inny – kolejny makak lub naukowiec – wykonuje daną czynność. Stąd wniosek, że komórki z obszaru F5 kodują również reprezentacje wzrokowe.

Okoliczności tego odkrycia przeszły już do legendy, choć na dobrą sprawę nie wiadomo, kto jako pierwszy zaobserwował dziwną aktywność około jednej piątej wszystkich komórek z obszaru F5. Mógł to być jeden ze współpracowników Rizzolattiego – Vittorio Gallese, który sięgnął po porcję lodów na oczach podpiętej do aparatury małpy. Zgodnie z inną wersją Leo Fagossi, kolejny z grupy badaczy, wywołał zarejestrowane przez elektrody pobudzenie komórek makaka wyciągnięciem ręki po orzeszka. Jednego specyficznego momentu „eureka!” – jak opisuje historię odkrycia Marco Iacoboni w książce „Mirroring people” – z pewnością nie było. Minęło trochę czasu, zanim naukowcy zdali sobie sprawę ze znaczenia swoich eksperymentów.

Empatia, rozumienie celów i naśladowanie

Odnalezioną grupę komórek uczeni z Parmy nazwali neuronami lustrzanymi. Nie tylko wykonywanie lub oglądanie czynności „chwytania” aktywowało neurony lustrzane. Podobnie było w przypadku czynności określonych przez włoskich badaczy jako „manipulowanie” czy „umieszczanie”. W każdym z tych przypadków zaobserwowano wyraźne pobudzenie innej grupy neuronów z obszaru F5. Co istotne, neurony lustrzane nie reagowały, gdy ktoś jedynie symulował czynność (naukowcy udawali, że łapią nieistniejące jedzenie). Również sama prezentacja osoby czy obiektu, który miałby zostać złapany, nie pobudzała neuronów. Potrzebny był ktoś, kto próbuje naprawdę chwycić przedmiot, umieścić go gdzieś czy manipulować nim – czy to sama małpa podłączona do aparatury, czy ktoś inny, kto robił to na jej oczach. Stąd wniosek, że neurony lustrzane nie kontrolują jedynie sekwencji ruchów, ale są związane z rozumieniem (reprezentowaniem) celów.

Wadliwe działanie systemu neuronów lustrzanych może mieć związek z autyzmem. Osoby autystyczne mają problemy z postrzeganie zachowań jako intencjonalnych. Nie rozumieją, że obserwowany człowiek sięga po filiżankę, by chce napić się kawy. Nie wiedzą, że biegnie na przystanek, by zamierza zdążyć na tramwaj, ani że podchodzi do bankomatu po gotówkę. Trudności w identyfikowaniu celów (lub wręcz całkowity brak takiej zdolności) wywołują dalsze, bardziej poważne konsekwencje. Jeżeli nie widzę, że ktoś podejmuje działania, by coś osiągnąć, nie traktuję go jako jednostki intencjonalnej, posiadającej własną świadomość, czyli nie traktuję go podmiotowo. Jest dla mnie bardziej przedmiotem niż osobą taką jak ja.

Dalsze intensywne badania, prowadzone również na ludziach (w tym przypadku oczywiście obyło się bez wbijania elektrod do mózgu, stosowano nieinwazyjne metody neuroobrazowania), ujawniły kolejne funkcji neuronów lustrzanych.

Kodowana przez neurony lustrzane reprezentacja jest wielowymiarowa (wielomodalna), nie tylko wzrokowa i ruchowa. Część tych samych neuronów lustrzanych aktywuje się za każdym razem gdy ktoś kopie piłkę, widzi jak piłka zostaje kopnięta, słyszy odgłos kopniętej piłki a nawet gdy tylko słyszy słowo „kopać” – podkreśla wspomniany wcześniej Iacoboni. Dlatego śmiech publiczności w sitcomach pobudza nas samych do śmiechu, choć z pewnością bardziej skuteczne byłoby prezentowanie uśmiechniętych twarzy.

Jedną z najistotniejszych funkcji neuronów lustrzanych jest warunkowanie empatii – zdolności do przeżywania emocji drugiej osoby. Emocje całkowicie naturalnie odbijają się na mimice – widzimy grymasy bólu, uśmiechy radości, identyfikujemy przerażenie, wściekłość czy odrazę. Część tych samych neuronów aktywuje się, gdy sami przeżywamy jakieś emocje, jak i wówczas, gdy widzimy emocje innych. Dlatego nie tylko potrafimy rozpoznawać cudze emocje, wręcz po części sami je przeżywamy. Reagujemy uśmiechem na uśmiech i przeszywają nas dreszcze, gdy widzimy cudze cierpienia.

Podczas przeżywania cudzych emocji automatycznie naśladujemy niektóre cudze gesty i mimikę. Neurony lustrzane pozwalają także na celowe naśladowanie – kopiowanie zaobserwowanej sekwencji ruchów, co może mieć fundamentalne znaczenie dla stworzenia i rozwoju kultury.

Neurony lustrzane i kumulatywna ewolucja kulturowa

Zestawianie DNA i neuronów lustrzanych nie jest przypadkowe. Podobnie jak geny, neurony lustrzane mogą być związane z bodaj najważniejszym terminem współczesnej nauki – ewolucją. Tak jak zakodowane w kwasie deoksyrybonukleinowym (DNA) geny odpowiadają za przekazywanie (dziedziczność) cech wrodzonych, tak neurony lustrzane umożliwiają przekazywanie osiągnięć kulturowych. Przynajmniej w koncepcji znakomitego psychologa Michaela Tomasello, szefa instytutu Maxa Plancka w Lipsku.

Tomasello podkreśla, że ewolucja biologiczna, kierowana przez dobór naturalny, nie mogła bezpośrednio wyposażyć współczesnego człowieka we wszystkie złożone funkcje poznawcze – ich rozwój był zbyt szybki jak na mozolny proces ewolucji. Coś innego niż kolejne mutacje genetyczne (jak miało to miejsce w przypadku narządów czy kończyn) musiało doprowadzić do gwałtownego wzrostu zdolności poznawczych. Tym czymś jest przekaz kulturowy.

Wytwory kulturowe – takie jak język, rozwinięte relacje społeczne, najróżniejsze narzędzia i wynalazki – są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Żaden z nich nie musi być projektowany od zera. Małe dzieci nie muszą tworzyć nowego języka – sposobu komunikacji uczą się od dorosłych. Nie ma potrzeby wynajdywania koła na nowo ani odkrywania (lub konstruowania, w zależności od wyznawanej filozofii matematyki) twierdzenia Talesa. Podobnie jest z młotem pneumatycznym, podatkiem VAT i ZUS-em – raz skonstruowane nie przepadną bez śladu wraz z nadejściem nowych pokoleń. Poza dyskusyjnymi przypadkami wśród naczelnych różnych od człowieka, tylko Homo sapiens wypracował metodę przekazu dziedzictwa kulturowego kolejnym osobnikom. I to oczywiście na długo przed upowszechnieniem zinstytucjonalizowanej oświaty.

Mało tego, że wytwory kultury nie giną wraz z ich twórcami – są przez następne pokolenia udoskonalane. Tomasello nazywa to „efektem zapadki” – następne jednostki nie cofały się w rozwoju, a tworzyły na bazie opracowanej przez przodków. Kilkadziesiąt tysięcy lat temu ludzi zabijali się drewnianymi maczugami i rzucali w siebie kamieniami, starożytni maczugi zastąpili metalowymi mieczami, a kamienne pociski miotali katapultami. My dzisiaj straszymy się bronią jądrową i możemy ją wystrzeliwać z okrętów podwodnych. W średniowieczu listy przenosiły gołębie pocztowe, współcześnie mamy dysponujące samolotami firmy kurierskie i pocztę elektroniczną.

Setki wieków przed pocztą elektroniczną, okrętami podwodnymi a nawet katapultami ludzie kładli fundamenty pod współczesną cywilizację. Wynaleźli abstrakcyjny, symboliczny język (na bazie bardziej pierwotnej, niewerbalnej komunikacji), złączyli się w coraz bardziej złożone grupy, nauczyli wytwarzać coraz bardziej złożone narzędzia. A co z tym wszystkim wspólnego mają neurony lustrzane?

Zdaniem Tomasello podstawą kumulatywnej ewolucji kulturowej – rozwijania przez kolejne pokolenia otrzymanego dziedzictwa kulturowego – jest zdolność do nauki przez naśladowanie (powielanie sposobu działania) oraz traktowanie innych jako jednostek intencjonalnych, takich jak ja. Tylko dlatego, że potrafimy małpować osobniki z naszego gatunku – w dzieciństwie powtarzamy po nich słowa, ucząc się języka, bawimy się w dorosłych, przygotowując się życia społecznego – jesteśmy w stanie przyswoić sobie nową wiedzę i zdolności. Co więcej, skuteczna kooperacja podczas rozwijania dorobku kulturowego możliwa jest tylko w rozwiniętych grupach społecznych, których nie byłoby bez ludzkiej zdolności do empatii, odczytywania cudzych emocji i współprzeżywania ich. A jak wiemy dzięki badaniom zespołu Rizzolattiego, właśnie za te wszystkie funkcje odpowiadają neurony lustrzane.

Maszyny do imitacji

Ewolucja biologiczna wyposażyła nasz gatunek w zdecydowanie bardziej rozwinięty system neuronów lustrzanych niż inne naczelne. Prawdopodobnie dzięki nim zupełnie naturalnie naśladujemy innych i bez trudu uznajemy innych członków naszego gatunku za jednostki posiadające świadomość, takie jak my. Już noworodki przejawiają pewne zdolności do naśladowania, a małe dzieci, jak podkreśla Tomasello, są wręcz „maszynami do imitacji”.

Być może właśnie to neurony lustrzane gwarantują tak dużą skuteczność przekazu kulturowego, a ten z kolei prowadził rozwoju mózgu i zdolności poznawczych. Nie dzięki temu, że w puli genowej pojawiały się geny kodujące białka kolejnych struktur mózgowych, ale dlatego, że struktury te tworzą się dzięki coraz bardziej wzbogaconemu środowisku, w którym wychowują się kolejne pokolenia.

Słuszności koncepcji Tomasello mogą dowodzić smutne przykłady osób autystycznych i dzieci wychowanych w oderwaniu od społeczeństw. Mimo nierzadkich niezwykłych zdolności artystycznych (szczególnie w przypadku tych pierwszych), chorzy na autyzm lub ludzie wychowani poza społeczeństwem nigdy nie osiągną takiego stopniu rozwoju umysłowego, jak zdrowe dzieci, kształtowane i uczone przez członków własnego gatunku.

Jeżeli teoria niemieckiego psychologa nie jest błędna, neurony lustrzane precyzyjniej niż mutacje genetyczne wyjaśniają mechanizmy, dzięki którym z organizmów niemal identycznych genetycznie z małpami staliśmy się ludźmi. Ludźmi, czyli gatunkiem mówiącym setkami języków, wyznającym religie, rozwiązującym równania różniczkowe, budującym międzynarodowe stacje kosmiczne, piszącym wiersze, oglądającym Ligą Mistrzów, poszukującym boskich cząstek i zdolnym docenić znaczenie neuronów lustrzanych.

Łukasz Kwiatek







wielkiepytania.pl/article/malpuje-wiec-jestem-czlowiekiem-zadziwiajace-neurony-lustrzane/

Architektura, a zdrowie psychiczne

Nowy Urbanizm

Jest to ruch w architekturze i urbanistyce, który narodził się w latach 70. ubiegłego wieku, w odpowiedzi na błędy modernistycznej urbanistyki. Głównym postulatem był powrót do tego to co moderniści tak ostro zwalczali, do wzorca tradycyjnego europejskiego miasta.

Tradycyjne miasto/osiedle o ludzkiej skali to bowiem miejsce gdzie wszystko jest na miejscu, infrastruktura, praca, szkoły, lekarz, sklepy, atrakcyjna architektura, relaks, zieleń. Nie trzeba z niego wyjeżdżać, uciekać, ba, nawet nie trzeba używać samochodu, wystarczy rower. Takie miasto buduje wspólnotę bo każdy może być w nim szczęśliwy i każdy za to szczęście jest odpowiedzialny.

Architektura tradycyjna

Choć tradycyjna architektura nie jest koniecznym warunkiem nowego urbanizmu to właśnie ona jest najczęściej z nim łączona. Architektura tradycyjna odwołuje się do sprawdzonych oraz weryfikowalnych rozwiązań i jest przez społeczeństwo po prostu lubiana. Potwierdzają to kolejne badania opinii publicznej, ankiety. Skąd wynika przewaga architektury tradycyjnej – odpowiadają nam naukowcy, którzy zajmują się oddziaływaniem architektury na ludzki umysł. Według ich badań, tzw. ”nowoczesna” architektura, współczesny minimalistyczny modernizm wywiera negatywny wpływ na nasz umysł i samopoczucie. 

Tradycyjna architektura bogata w detal i posługująca się naturalnym dla nas systemem skal ma z kolei sprawiać, że jesteśmy szczęśliwsi. Pobudza umysł, redukuje stres a nawet pomaga walczyć z psychicznym zmęczeniem. Sprawia, że chcemy się zatrzymać i odpocząć, gdy w tym samym czasie nagie ściany nowoczesnych budynków odpowiadają za podświadomy brak poczucia bezpieczeństwa oraz ucieczkę. Dodatkowo wartym podkreślenia jest też fakt, że deweloperom jest jak najbardziej po drodze z popularnym wśród architektów minimalizmem zawierającym się w haśle ”less is more”. Dzięki temu każda inwestycja pozbawiona detalu i nawiązania do otoczenia nie tylko jest dla nich łatwiejsza, ale może być też reklamowana jako ”nowoczesna” i ”odważna”.

- Dla dobra zdrowia psychicznego ważne jest, by krajobraz, który nas otacza na co dzień, nie wywoływał w nas agresji, tylko był przynajmniej neutralny - mówi nam Robert Jacek Moritz, prezes spółki Alta.

przedruk

Detroit jest przestrogą dla Polski. Popełniamy te same błędy




Skąd pomysł, by zaangażować się w taką inicjatywę, czyli budowanie nowoczesnych, przyjaznych ludziom miast?

- Na pewno ciekawość świata. Poza tym zarówno moja mama, jak i mój ojczym byli ekonomistami i zajmowali się mieszkalnictwem. U nas w domu ciągle rozmawiało się o problemie mieszkaniowym w Polsce i kiedy czytam programy polityczne dotyczące tego zagadnienia, mam déjà vu.
Najpierw można budować ulice, infrastrukturę, dopiero potem domy

Dlaczego?

- Dyskusja na ten temat toczy się od lat 60. Na przykład Ściana Zachodnia w Warszawie jest nieustannie dyskutowana i – jak widać – bardzo trudno jest znaleźć na nią pomysł.

To zawsze bardzo mnie interesowało.

Do tego mój bunt przez całe życie budził widok placu budowy, po którym jeżdżą wielkie ciężarówki zakopane w błocie. Panował tam nieprawdopodobny brud i bałagan. Niestety, w dużej części jest tak do dzisiaj.

Ten brud jest przenoszony poza place budów.

- Oczywiście. Pamiętam, kiedy w Warszawie budowano Centrum LIM (Marriott) i szok, jaki wywołał gość, który mył opony ciężarówek, by nie rozwoziły błota po mieście. Proszę sobie wyobrazić lata 70., głównym tematem przy obiedzie nie jest brak zaopatrzenia, tylko to, że ktoś myje koła ciężarówkom.

Potem, mając lat 14, pojechałem do Stanów Zjednoczonych do ojca i przekonałem się, że najpierw można budować ulice, infrastrukturę, dopiero potem domy i że teorie, że tak się nie da, są nieprawdziwe.

W końcu 30 lat temu dzięki Maciejowi Mycielskiemu, właścicielowi Mycielski Architecture and Urbanism, poznałem innych urbanistów, architektów, działaczy, teoretyków miejskich, charyzmatycznych myślicieli jak np. Elżbietę Plater-Zyberk z Miami i jej męża Andresa Duany'ego, którzy założyli Kongres Nowego Urbanizmu i zaczęli projektować takie fragmenty miast, które były ukierunkowane przede wszystkim na ludzi, na to, by im się dobrze mieszkało.

Były to miasta przełomu XX i XXI wieku. To miasta, w których zachowuje się równowagę pomiędzy pieszymi i samochodami, wygodą, gęstością zabudowy, liczbą sklepów.

Dla dobra zdrowia psychicznego ważne jest, by krajobraz, który nas otacza na co dzień, nie wywoływał w nas agresji, tylko był przynajmniej neutralny.
Nowy urbanizm: na tym też można zarobić

Co pana szczególnie zainteresowało w filozofii new urbanism?

- Bardzo ciekawa historia wiąże się z pierwszym projektem nowego urbanizmu, czyli zaprojektowanym przez Andresa Duany’ego i Elizabeth Plater-Zyberk Seaside nad Zatoką Meksykańską. Okazało się, że wbrew sceptykom był on niebywale zyskowny.

Dowiedzieliśmy się, że także w Ameryce ludzie chcą mieszkać blisko siebie, na małych działkach, przy wąskich ulicach. Chcą, by architektura była skoordynowana, by były wspólne przestrzenie, czego wcześniej nie obserwowano.

Okazało się, że Amerykanie wolą mieszkać w takich miejscach - i są w stanie zapłacić za nie cztery razy więcej - niż kilka mil dalej w typowym osiedlu amerykańskim.

Dla mnie jako prowadzącego firmę komercyjną było to fascynujące, bo okazuje się, że tworzenie w ten sposób projektów miejskich jest bardziej dochodowe niż w sposób uproszczony, jaki króluje do dzisiaj.

Proszę podać przykład z Polski.

- Na początku mojego zarządzania spółką Alta kupiliśmy kilkuhektarową działkę w centrum Poznania, na Jeżycach. To było miejsce, gdzie można było z sukcesem próbować społecznego, transparentnego projektowania z uczestnictwem wielu stron. I działo się to nie na drodze wymieniania pism, chodzenia po sądach, tylko rozmowy, wspólnego myślenia.



Detroit dla naszych ośrodków miejskich może być przestrogą

Wracając do Stanów Zjednoczonych - pana zdaniem miasta amerykańskie mogą być punktem odniesienia dla polskich miast? Czy bardziej Skandynawia, Europa Zachodnia?

- Można oczywiście patrzeć na Skandynawię, Europę Zachodnią, ale bardzo dużo polskich miast podlegało intensywnej rozbudowie, przede wszystkim w latach 70., w stylu amerykańskim, modernistycznym. Mam na myśli bardzo szerokie ulice, dość rzadką zabudowę, co było podporządkowane transportowi samochodowemu, pojawił się przecież mały fiat.

Nie zapominajmy też o ośrodkach przemysłowych budowanych w miastach. O ile zachód i południe Europy były już uprzemysłowione, Polska uprzemysławiała się przede wszystkim w okresie 1952-79. To jest okres, w którym miasta naszej części Europy zaczęły przypominać miasta amerykańskie.

Jeżeli mówimy o odniesieniach, to negatywnym będzie Detroit. To miasto dla naszych ośrodków może być przestrogą przed kontynuowaniem takiego myślenia.

Jakiego? Co tam jest niedobrego?

- To miasto, w którym moja rodzina mieszkała przez wiele pokoleń.

Pierwsza rewitalizacja tego miasta miała miejsce w latach 70. Powstało Renaissance Center, czyli grupa wieżowców, zbudowano kolejkę do transportu ludzi, co jest rzadkością w Ameryce, stadion hokejowy.

Powstało tam dużo wieżowców, betonu, płaskich przestrzeni, poszerzono autostrady, wiadukty. Żadna z tych rzeczy nie była miastotwórcza. To wszystko było imponujące, monumentalne, tylko... nie było tam miasta.
Chcemy mieszkać jak w Barcelonie, Wiedniu, Paryż, a nie na betonowej pustyni w cieniu biurowców

Widzi pan analogię z polskimi miastami?

- Otóż to. Widzimy, że polskie miasta 50 lat później niż Detroit idą w tym samym kierunku. Tworzą skupiska wieżowców, poszerzają ulice etc. Co z tego, że przy poszerzonej ulicy jest ścieżka rowerowa, kiedy dalej nie jest to miasto.

Detroit jest cieniem dawnej metropolii i to powinno być przestrogą. Jego centrum jest straszne, jeszcze niedawno można było tam kupić sto domów za 100 tys. dolarów. W zasadzie resztek domów.

Dzisiaj urbaniści, aktywiści miejscy, duża część architektów przyznaje, że nie tędy droga, ale w naszych miastach wciąż widzimy nowe inwestycje idące w tym samym kierunku.

Powiedział pan o kardynalnych błędach dzisiejszych planistów, czyli skupiskach wieżowców czy poszerzaniu ulic. Co jeszcze pana razi?

- Przede wszystkim nie tworzymy miast z ciasnymi ulicami, restauracjami, sklepami, lokalami rzemieślniczymi, gdzie jest bezpiecznie.

Dla mnie kierunek jest oczywisty. Chcemy mieszkać w miastach jak Barcelona, Paryż czy Wiedeń, a nie wśród 40-piętrowych wieżowców otoczonych pustymi, betonowymi placami.

Dla zdrowia miasta i naszego ważne jest, by istniały w nim rzemiosło, usługi, kawiarnie, restauracje. By one wszystkie działały, musi być odpowiednia gęstość ludzi i to przez 24 godziny. Bo w biurowcach komercyjnych mamy gastronomię, tylko ona żyje do godz. 17, na kolację już nikt tam nie przyjdzie.

Na Times Square Jan Gehl przeprowadził słynny eksperyment - zamknięto tam ruch samochodowy. Właściciele lokalnych sklepów byli przerażeni potencjalnym spadkiem obrotów. Okazało się jednak, że obroty wzrosły im czterokrotnie. Bo ludzie, którzy przemieszczają się pieszo, wchodzą częściej do sklepów i wydają tym samym więcej pieniędzy.

W innym ciekawym badaniu sprawdzano, jak człowiek reaguje, idąc wzdłuż szklanej ściany wieżowca. Ludziom, którzy chodzili po mieście, zakładano czujniki i badano reakcje psychofizyczne: tętno, ciśnienie, pocenie się. Wszystkie te parametry im mocno reagowały. Powodem jest niepewność, badani nie wiedzieli, co jest po drugiej stronie szkła.

Z polskich przykładów który jest interesujący?

- Przykładem, który jest bardzo dobry i zły jednocześnie, jest Miasteczko Wilanów. Z jednej strony jest to jedno z najfajniejszych miejsc w Polsce, ale popełniono tam dużo błędów, na przykład zbudowano szerokie ulice przedzielone płotem pośrodku, z przejściami dla pieszych co 100-200 m. W takiej sytuacji sklepik z jednej strony ulicy obsługuje tylko klientów z jednej. Gdyby ulica była o połowę węższa, obsługiwałby klientów z obu stron.

Dlatego podkreślam, że gęstość zamieszkania jest tak bardzo potrzebna, podobnie jak potrzebne są zielone obszary, na których nie będzie domu co 50 metrów.

Teoria nowego urbanizmu mówi m.in. o tym, że najważniejsza jest przestrzeń pomiędzy budynkami, bo to ona kształtuje zachowania społeczne. Jeżeli są one pozytywne, ludzie chcą tam mieszkać. A to z kolei powoduje, że są gotowi zapłacić nieco więcej za mieszkania w takim miejscu i trochę bardziej się starają. W ciasnych miastach jest też lepsze zaopatrzenie, czego efektem jest większa liczba biznesów.
W Siewierzu powstaje miasteczko. Na początku nie było łatwo przekonać deweloperów

Alta rozwija inwestycję Miasteczko Siewierz Jeziorna. Ile osób mieszka tam w tym momencie?

- W tej chwili mamy tam zagospodarowanych 520 mieszkań i domów, co daje 1,5 tys. osób. W budowie jest kolejne 245 mieszkań i domów. Docelowo w 4,5 tys. jednostek ma tam mieszkać 15 tys. osób.

Do tego około 100 tys. metrów kwadratowych powierzchni komercyjnej, czyli parku technologicznego i handlowego. Przewidujemy, że powstanie tam co najmniej 500-600 miejsc pracy, a jeżeli zlokalizowana będzie produkcja, w Miasteczku Siewierz Jeziorna może być ulokowanych do 4 tys. miejsc pracy.

Do kogo skierowana jest ta oferta?

- By unikać stratyfikacji, oferujemy tam bardzo różny produkt, dla różnych grup docelowych.

Co to znaczy tanie mieszkanie w Siewierzu Jeziornej?

- Tanie są w tej chwili w cenie poniżej 8 tys. zł, drogie - około 11 tys. zł. Najtańsze domy, szeregówki, można jeszcze kupić za 650-700 tys., najdroższe - za blisko milion złotych.

Co mówią mieszkańcy o zaletach i wadach życia w Siewierzu Jeziornej?

- Robimy badania społeczne, powstają prace naukowe. Ludzie wymieniają w nich bardzo różne zalety, jak również bardzo różne potrzeby, które nie są zaspokojone.

Nie ma jednego, konkretnego zbioru zalet, który odpowiada wszystkim. Cały pomysł nowego urbanizmu polega na stworzeniu matrycy potrzeb, a także grup docelowych, do których adresujemy produkt. Jednym odpowiadają psie parki, innym udogodnienia dla niepełnosprawnych, jeszcze innym duża liczba dzieci, które mogą bawić się razem.

Jest jednak jeden ogólny temat, który przebija pozostałe. Większość mieszkańców mówi, że kiedy wraca z pracy do domu, czuje się bezpiecznie, są u siebie.

Jak wygląda finansowanie tego przedsięwzięcia?

- Póki co finansujemy inwestycję kapitałem własnym.

Nie ma żadnych rozmów z zewnętrznymi inwestorami?

- Nasz model biznesowy polega na tym, że sprzedajemy działki deweloperom. Kontrolujemy urbanistykę, w pewnym zakresie nadzorujemy architekturę, nasz kod architektoniczny dotyczy przede wszystkim kolorów i wymiarów budynków, amerykański architekt Duane Philips akceptuje koncepcje naszych deweloperów.

W tej chwili w Siewierzu Jeziornej buduje dwóch dużych deweloperów, czyli Murapol i Millenium Inwestycje oraz czterech mniejszych, którzy stawiają głównie domy jednorodzinne i wille miejskie.
Miasto jak galeria handlowa: pokaż produkt, wskażemy lokalizację

Jak deweloperzy zareagowali na koncept w Siewierzu Jeziornej? Ta koncepcja była dla nich nowością?

- Oczywiście! Na początku nie było ich łatwo przekonać, by zamiast kupić działkę i wcisnąć tam, ile się da, mocno z nami współpracowali.

Kiedy pojawia się deweloper, pierwszym pytaniem, jakie mu zadaję, jest: „co chcesz zbudować, jakiego rodzaju produkt masz?”. Dopiero potem zastanawiamy się, gdzie to postawić, jak to ma wyglądać. Zarządzamy trochę tak, jak zarządza centrum handlowe. Każdy sklep w zależności od branży musi mieć swoją lokalizację.

Odwróciliśmy sytuację: najpierw produkt, potem działka. Są jednak zalety takiego rozwiązania. Powoduje ono, że proces inwestycyjny jest bardzo łatwy i szybki. My zarządzamy uzbrojeniem, ulicami, plan miejscowy jest uchwalony przez gminę zgodnie z naszą koncepcją.

Dla deweloperów to jest bardzo bezpieczny i sprawny proces.

Wiemy, że prowadzicie rozmowy w sprawie kolejnych lokalizacji.

- Tak, w sprawie dwóch. Też w metropolii katowickiej. Jesteśmy na etapach rozmów. By zrealizować taki projekt, musimy mieć co najmniej 20 ha. Będziemy to chcieli zrobić z jednym lub dwoma partnerami.

Śląskie miasta się wyludniają, jednym z powodów jest brak dobrych miejsc do mieszkania. Przez lata mało które władze miejskie myślały o tym, jak wygląda codzienne życie ich mieszkańców. Odpowiadały na potrzeby jednorazowe. Potrzebny basen, budujemy basen. Ale nikt już nie pomyślał na przykład, jak tam się dostać. To są proste rzeczy, ale trzeba je planować.

W Siewierzu Jeziornej wyzwaniem jest samowystarczalność energetyczna.

- Zgadza się. W ogóle energetyka jest wyzwaniem. Na szczęście planowaliśmy to miasto od początku i dostawcy energii odpowiedzieli na nasze planowanie. Mamy doprowadzony gaz ziemny, a lokalny dystrybutor energii, czyli Tauron, prowadzi do nas kolejne dwie sieci średniego napięcia. To jest bardzo ważne, bo można produkować energię lokalnie, ale bez podłączenia do sieci krajowej nic się nie wskóra.

Razem z EON przygotowaliśmy masterplan energetyczny, który pokazuje sposoby, które pozwolą zaspokoić lokalne potrzeby w ponad 70 proc.


To także olbrzymia szansa przede wszystkim dla mieszkańców, którzy będą mogli uczestniczyć w społecznościach energetycznych.

W miasteczku obecny jest temat systemu wymiany ciepła na zimno i zimna na ciepło.

- Tak, jest on niezwykle ciekawy. W naszym przypadku to wyjątkowo korzystne rozwiązanie, bo komercyjne budynki będziemy mieli blisko mieszkaniowych. Komercyjne głównie potrzebują zimna, oddają ciepło. Mieszkaniówka głównie potrzebuje ciepła. To kierunek, w którym idą teraz wszystkie miasta na zachodzie i północy Europy.

Nasze ogrzewanie dla kamienic wielomieszkaniowych jest organizowane przez małe lokalne kotłownie gazowe, które potem mogą być połączone ze sobą i podłączone do centralnego systemu wymiany ciepła na zimno. W tym przypadku jednak dużo zależy od wsparcia rządu dla tego systemu.
Ukraina może odbudować się w mądry sposób. To szansa także dla polskich deweloperów

Jak pan widzi temat odbudowy Ukrainy?


– W wyniku tej strasznej wojny i zniszczeń Ukraina ma wyjątkową szansę, by zamiast odbudowywać blokowiska, odbudować się w mądry sposób.

Kluczową sprawą jest teraz zaplanowanie, przygotowanie się do momentu, kiedy tam będzie można inwestować. Bardzo możliwe, że tamtejsze samorządy zostaną zalane pieniędzmi i będą musiały w bardzo krótkim czasie podejmować decyzje, co i jak budować.

Będzie dużo pokus, by budować wręcz fawele dla uchodźców, które potem mogą trwać 50 lat.

Dla mnie bardzo dziwne jest to, że wśród polskich deweloperów nie ma gotowości, by wydać relatywnie niewielkie pieniądze na współpracę ze stroną ukraińską. Moim zdaniem najważniejszym kierunkiem dla nas jest wsparcie Ukraińców planowaniem. W organicznym interesie Polski jest to, by w tym kraju tworzyły się dobre społeczności, a takie tworzą się w dobrych miastach.

całość tutaj:

www.wnp.pl/budownictwo/detroit-jest-przestroga-dla-polski-popelniamy-te-same-bledy,776581.html

Nowy Urbanizm jako alternatywa dla patodeweloperki. 28 przykładów nowych miast/osiedli z Europy – Rekonstrukcje i Odbudowy

Biologiczna geneza zła

Zło u ludzi może występować np. na skutek uszkodzenia mózgu - gdzie ja miałem ten artykuł... muszę go poszukać..

Tymczasem naukowcy biorą się za chomiki....

przedruk

tłumaczenie automatyczne




Edycja genów poszła nie tak: 

naukowcy przypadkowo tworzą wściekłe chomiki

Peter Rogers
27 czerwca 2022 r.



Chomiki mają organizację społeczną i reakcję na stres, która jest bardziej ludzka niż jakikolwiek inny gryzoń. Tak więc naukowcy behawioralni polegali na chomikach, aby zrozumieć siły rządzące zachowaniem. Jednak według ostatnich badań siły te są mniej zrozumiałe niż wcześniej sądzono. Naukowcy wykorzystali technologię edycji genów, aby usunąć receptor, który prawdopodobnie powoduje agresję u chomików. Jednak zamiast stać się bardziej przytulanymi, chomiki stały się złośliwe.
Gen, który reguluje agresję

W 1984 roku grupa naukowców postanowiła zbadać rytm dobowy, wstrzykując niewielkie ilości hormonów do mózgów chomików. Jeden z hormonów, wazopresyna argininy (AVP), miał natychmiastowy i zaskakujący efekt. Nie zmieniło to cyklu snu chomików, ale wywołało dramatyczną zmianę zachowania. Chomiki zaczęły moczyć biodra (gdzie znajdują się gruczoły zapachowe) śliną i energicznie ocierać się o ścianę klatki, zachowanie wskazujące na agresywne domaganie się ich terytorium.


Kolejne badania farmakologiczne dokładnie zbadały funkcję receptora AVP, zwanego Avpr1a. Według badań, Avpr1a wydawał się mieć efekty zależne od płci. Kiedy samce chomików otrzymywały zastrzyki aktywatorów Avpr1a (takich jak AVP), stawały się bardziej agresywne, podczas gdy samice chomików stały się mniej agresywne. Alternatywnie, gdy chomiki otrzymywały zastrzyki inhibitorów Avpr1a, samce stały się mniej agresywne, a samice stały się bardziej agresywne. Prawie cztery dekady badań wykazały, że Avpr1a bezpośrednio regulował agresję i zachowania podobne do lęku.

Jedno z badań stworzyło jednak atmosferę tajemniczości wokół Avpr1a. W 2007 roku zespół naukowców z University of Buffalo wyeliminował gen Avpr1a u samców myszy, spodziewając się, że myszy będą wykazywać zmniejszoną agresję z powodu braku sygnalizacji AVP. Jednak myszy pozbawione Avpr1a nie były ani bardziej, ani mniej agresywne niż normalne myszy. Przez ponad dekadę ta rozbieżność była wyjaśniana jako wynikająca z kompensacji rozwojowej – to znaczy, że zarodek kompensował brak Avpr1a poprzez modulowanie innych szlaków behawioralnych.
Wściekłe chomiki

Zespół naukowców z Georgia State University kierowany przez Elliotta Albersa i Kima Huhmana nie zgodził się jednak. Głównym problemem, jaki mieli z badaniem z 2007 roku, było to, że Avpr1a został znokautowany u myszy, a nie chomików. Takie różnice mają znaczenie. Naukowcy wykorzystali technologię edycji genów CRISPR-Cas9 do mutacji genu receptora Avpr1a (tak, że nie był już funkcjonalny) u chomików płci męskiej i żeńskiej.


Naukowcy uważali, że usuwając zdolność chomika do wytwarzania Avpr1a, chomiki staną się mniej agresywne. Ich hipoteza była błędna. Wręcz przeciwnie, wszystkie chomiki pozbawione Avpr1a, niezależnie od płci, wykazywały znacznie bardziej agresywne zachowanie, wykonując dwa razy więcej oznaczeń bocznych, a także goniąc i przypinając inne chomiki tej samej płci.

Autorzy nie spodziewali się wściekłych chomików. "To sugeruje zaskakujący wniosek" - powiedział Albers. "Chociaż wiemy, że [AVP] zwiększa zachowania społeczne, działając w wielu regionach mózgu, możliwe jest, że bardziej globalne efekty receptora Avpr1a są hamujące. Nie rozumiemy tego systemu tak dobrze, jak nam się wydawało. Sprzeczne z intuicją odkrycia mówią nam, że musimy zacząć myśleć o działaniach tych receptorów w całych obwodach mózgu, a nie tylko w określonych regionach mózgu. "



A tu: 

Co mudskippers mogą nam powiedzieć o ewolucji | Popularno-Naukowe (popsci.com)

o tym jak ryby mrugają oczami....

Edycja genów poszła nie tak: naukowcy przypadkowo tworzą wściekłe chomiki (freethink.com)

Psycholingwistyka

Psycholingwista: „Przestań czytać złe książki, rozmawiać z niewykształconymi ludźmi i słuchać złej muzyki – przeciążasz swój mózg”

Psycholingwistyka to dziedzina z pogranicza językoznawstwa i psychologii. Pomaga ona lepiej zrozumieć procesy rządzące językiem i jego wykorzystywaniem w codziennym życiu. Skuteczne wykorzystanie języka wpływa na nasze życie na wielu poziomach – poznawczym, emocjonalnym i zachowawczym.


21/01/2019

Rosyjska neurolog i psycholingwistka, Tatiana Cernigovskaia, prowadzi interesujące i przydatne wykłady na temat mózgu, świadomości i nieświadomości, psychiki i sztucznej inteligencji. W tym artykule Tatiane Cernigovskaia wyjaśniła związek między językiem a naszym mózgiem, ale także odpowiedziała na inne interesujące pytania.

Dlaczego mózg ma zdolność zapamiętywania absolutnie wszystkiego?


Każdy z nas rodzi się z własną siecią neuronową, zresztą małe dzieci mają więcej neuronów niż dorośli, potem część z nich zanika – bo są bezużyteczne. Następnie w tej sieci neuronowej zapisywany jest tekst naszego życia.

Kiedy nadejdzie czas spotkania człowieka ze Stwórcą, każdy przedstawi swój własny tekst: co jadł, pił, z kim rozmawiał, co robił. Jeśli osoba nie jest chora na Alzheimera lub Parkinsona, to mózg przechowuje wszystkie informacje, przez które przeszedł, zapachy, smaki itp. Jeśli nie pamiętasz tych rzeczy, nie oznacza to, że nie ma ich w twoim mózgu. Istnieje wiele sposobów, aby udowodnić, że jest inaczej, najprostszym sposobem jest hipnoza.

Dlatego ciągle powtarzam: „Przestań czytać złe książki, rozmawiać z niewykształconymi ludźmi i słuchać złej muzyki – te rzeczy przeciążają twój mózg”.

Dlaczego język jest tak ważny dla ludzi?


W każdej nanosekundzie otrzymujemy ogromną ilość informacji poprzez wzrok, słuch, smak, zapach, dotyk itp. Język jest jednym z narzędzi, które koordynuje cały ten chaos i przechowuje informacje w oddzielnych skrzynkach. To on organizuje zajęcia i koncepcje. Największy językoznawca świata, Noam Chomsky, jest przekonany, że język nie został stworzony do komunikacji, ale do myślenia, a komunikacja jest produktem ubocznym otrzymywanych informacji.

Czy ludzie są najważniejszymi istotami na planecie?

Wydaje nam się, że jesteśmy najważniejszymi istotami we Wszechświecie, ale w rzeczywistości to nieprawda. Na przykład w porównaniu z delfinami i ich niesamowitymi mózgami, które są jeszcze bardziej skomplikowane niż nasze, ludzie pojawili się znacznie później. Delfiny pojawiły się na Ziemi 60 milionów lat temu, a ludzie 250 tysięcy lat temu. I nie jest prawdą, że to koniec ewolucji, nie wiadomo dokładnie, co będzie dalej, ale wiadomo na pewno, że nasz mózg cały czas się rozwija.

Rodzimy się czy stajemy się osobowościami?


Jeśli dziecko rodzi się zdrowe, nie daje mu to wszystkiego w życiu. Aby rozwijał się jako osobowość, dobrze byłoby, aby uczestniczył w życiu społecznym przed ukończeniem 3 roku życia, ale nie później niż do 6 roku życia. Istnieją dwa ważne czynniki: geny i doświadczenie, które spowodują lub nie spowodują powstania wrodzonych zdolności. Mozartem można się urodzić, ale nigdy nim nie zostać.

Czy mechanizm genetyczny jest taki sam dla wszystkich ludzi?

Obecnie na Ziemi istnieje około 6 tysięcy języków, bardzo się od siebie różnią, ale łączy je wspólny mechanizm genetyczny, który pozwala każdemu zdrowemu dziecku nauczyć się języka ojczystego. Mózg dziecka dokonuje niezwykłego wysiłku, aby rozszyfrować najbardziej złożony kod - kod języka. Mózg sam sobie pisze instrukcję – psychologowie i psychiatrzy oddaliby wszystko, żeby rozszyfrować ten mechanizm. Dzisiejsze wysiłki kognitywistyki zmierzają do zrozumienia, jak działa mechanizm genetyczny, bo wszystko od niego zależy. Jeśli kiedykolwiek wygramy tę grę mózgową, od razu zdobędziemy wszystko — chociaż nie sądzę, żeby to było możliwe.

Czy istnieje gen pamięci?

Człowiek ma dużą liczbę genów, które działają na mózg, jest to wynikiem całej ewolucji. Istnieje wiele książek i spekulacji na temat genu pamięci, genu odpowiadającego na myśli, ale tak naprawdę każdy, kto ma przynajmniej podstawowe wykształcenie, rozumie, że tak skomplikowanych rzeczy nie da się powiązać z jednym genem.

Czy skomplikowane zadania są niebezpieczne dla mózgu?

Na seminarium obserwowałem, co dzieje się w mózgu podczas skomplikowanego zadania, kiedy trzeba coś zrobić w szybkim tempie. Potem odkryłam, że przechodzi przez okropny stan, jeśli chodzi o dużo pracy na czas, ale z drugiej strony umiarkowany stres jest dobry dla mózgu.

Czy komórki nerwowe regenerują się?

Niektórzy wciąż powtarzają, że komórki nerwowe się nie regenerują, ale to nieprawda. Wszystko zależy od tego, czy zmusisz mózg do pracy. Powinien być stale narażony na pracę intelektualną. Jeśli nie ćwiczysz – twoje mięśnie zanikają, podobnie jak mózg.

Jeśli czytasz, uczysz się, malujesz, zapamiętujesz - będziesz mieć minimalne predyspozycje do choroby Alzheimera. Ludzie często pytają mnie: „Czy kawa wpływa na mózg?” - Oczywiście - kawa, zielona herbata, alkohol wpływają na mózg bardziej niż stres czy negatywne emocje.








https://povestiri.net/interesant/psiholingvist-opriti-va-sa-cititi-carti-proaste-sa-vorbiti-cu-oamenii-inculti-si-sa-ascultati-muzica-rea-va-surmenati-creierul/?fbclid=IwAR0MkWkHHau4ncnGJ74RAUIE-qMHtYupRkJgiDKCxbo85U_1rH_v_qLkmkE

https://pieknoumyslu.com/psycholingwistyka-dziedzina-nauki-zajmujaca-sie-badaniem-jezyka-i-emocji/

Wariaci kształtują nasz świat

 

Czy ty też jesteś świrem??

Czy przyjmując bezkrytycznie cudzą wizję świata nie narażasz się na postępowanie jak osoba psychicznie chora?

Paranoja indukowana rządzi...

Paranoja indukowana (paranoja udzielona, obłęd udzielony; fr. folie à deux) – stan, w którym osoba blisko związana z chorym zaczyna traktować bezkrytycznie paranoiczne myśli chorego. Objawy mają tendencję do ustępowania po oddzieleniu od osób dotkniętych paranoją.

Kryteria diagnostyczne

• Dwie lub większa liczba osób podziela to samo urojenie lub system urojeniowy i wspierają się wzajemnie w tym przekonaniu.

• Osoby te pozostają w niezwykle bliskim związku.

• Są dowody wynikające z powiązań czasowych lub kontekstu wydarzeń, że urojenie zostało indukowane u biernego członka (członków) lub grupy w wyniku kontaktu z członkiem aktywnym.

przedruk

trochę słabe tłumaczenie przeglądarki

Zaburzenia psychiczne, które dały nam nowoczesną architekturę

08.22.2017

Jak powstała nowoczesna architektura? Jak tak szybko ewoluowaliśmy od architektury, która miała ornamenty i detale, do budynków, które często były puste i pozbawione szczegółów? Dlaczego wygląd i styl budynków zmienił się tak dramatycznie na początku XX wieku? Historia utrzymuje, że modernizm był idealistycznym impulsem, który wyłonił się z fizycznych, moralnych i duchowych szczątków I wojny światowej. Chociaż działały również inne czynniki, to wyjaśnienie, choć niewątpliwie prawdziwe, przedstawia niepełny obraz.

 

Ostatnie postępy w neuronauce wskazują na inny ważny czynnik:

jednym z powodów, dla których nowoczesna architektura wyglądała tak inaczej niż wcześniejsze konstrukcje, było to, że jej kluczowi twórcy z XX wieku dosłownie nie widzieli świata w „typowy” sposób. Nie mogli. Ich mózgi zostały albo fizycznie zmienione przez wojenną traumę, albo, jak Le Corbusier, mieli genetyczne zaburzenie mózgu. 

I podczas gdy ich zalecenia dotyczące „dobrego projektu” – nowego świata, czystej karty – z pewnością odzwierciedlały ich talent, ambicję i motywację, ich środki zaradcze odzwierciedlały również specyficzne zaburzenia ich mózgu .

 W ostatnich latach kilku autorów i lekarzy określiło ojca modernizmu, Le Corbusiera (1887-1965), architekta szwajcarsko-francuskiego, jako autystę. Pisarze, tacy jak krytyk i psychiatra Anthony Daniels oraz biograf Nicholas Fox Weber , doszli do wniosku, że szwajcarsko-francuski architekt spełnił kryteria diagnostyczne zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) . Opisywali jego zaburzoną komunikację społeczną, powtarzające się zachowania, nienormalne fiksacje (w tym fascynację betonem) i pozorny brak zainteresowania innymi.

„Mimo całego swojego geniuszu Le Corbusier pozostał całkowicie niewrażliwy na pewne aspekty ludzkiej egzystencji” – pisze Weber w Le Corbusier: A Life (Knopf 2008). „Jego żarliwa wiara we własny sposób widzenia zaślepiła go na pragnienie ludzi, aby zachować to, co najbardziej cenią (w tym tradycyjne budynki) w swoim codziennym życiu”.

Śledzenie wzroku osób z autyzmem może pomóc nam zrozumieć, dlaczego Le Corbusier pozostawał ślepy na poglądy innych — dosłownie nie mógł normalnie przetwarzać bodźców wzrokowych . A diagnoza autyzmu może również pomóc nam lepiej zrozumieć, dlaczego jego architektura okazała się taka, jak się okazało. To bardzo ważne. Okazuje się bowiem, że osoby ze spektrum często borykają się nie tylko z relacjami społecznymi, ale także z przeciążeniem wizualnym określanym jako hiperpobudzenie. 

Nic więc dziwnego, że Le Corbusier uprościł willę Savoye, zbudowaną pod Paryżem na początku lat 30. (powyżej, po lewej), do tego stopnia, że ​​wygląda jak pudełko na palach, a nie tak, jak było: wiejskie ustronie zamożnej pary. 

Nic dziwnego, że jego Narodowe Muzeum Sztuki Zachodniej w Tokio w Japonii, ukończone jakieś dwie dekady później (po prawej), zawierało tyle czystego betonu. Projekty Le Corbusiera są prawdopodobną odpowiedzią na jego nietypowy mózg; starał się ograniczyć stymulację, walczył, by uspokoić szum mózgu.

Osoby z pewnymi zaburzeniami mózgu, w tym ASD, reagują na bodźce wzrokowe w bardzo wyraźny sposób. Na powyższych zdjęciach po lewej stronie widzimy „typowy” mózg patrzący na kotka; po prawej, jeden z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Narzędzia do śledzenia wzroku mierzą nieświadome i świadome ruchy gałek ocznych iw tym przypadku tworzą ciemny cień tam, gdzie ludzie patrzą najbardziej. Obrazy te pokazują, jak typowy widz skupia się bezpośrednio na oczach i centralnym obszarze twarzy, podczas gdy mózg na widmie przyjmujący przeciwne podejście, prawie całkowicie unika oczu i centralnej części twarzy. Te tendencje przekładają się na to, jak różne mózgi przyjmują budynki:

 

Zwróć uwagę, jak osoba ze spektrum autyzmu, po prawej, unika szczegółów, takich jak okna (które mogą sugerować oczy), podczas gdy typowy mózg instynktownie idzie prosto na nią, bez świadomej świadomości. (Na powyższych obrazach dane śledzenia wzroku tworzą „mapy cieplne”, które świecą najbardziej czerwono tam, gdzie widzowie patrzą najbardziej).

W Wieku Biologii , jak nazywa się XXI wiek, mamy nowe wyjaśnienia, dlaczego ludzie z ASD lubią upraszczać scenę; mają dosłownie zbyt wiele połączeń w mózgu (lub hiperplastyczność ). To przeciążenie sprawia, że ​​mają problemy z regulacją emocjonalną lub po prostu utrzymaniem stabilności w ciągu dnia. Nie bez powodu Le Corbusier pisał o nienawiści do zgiełku zatłoczonych paryskich chodników. „Musimy zabić ulicę” – wymusza w "Ku nowej architekturze" (1931). Jego wizja miasta przyszłości zawiera odizolowane wieże, autostrady i w ogóle nie widać ludzi; z perspektywy autyzmu ta oczyszczona, mniej szczegółowa wizja jest po prostu łatwiejsza do przyjęcia. Biorąc pod uwagę cechy zaburzenia, staje się ona prawie przewidywalna.

Być może równie ważne, że Corbu zyskał na znaczeniu w niezwykle destrukcyjnym czasie w historii świata, lata po I wojnie światowej, co dało mu wyjątkowy wpis, Anthony Daniels, emerytowany lekarz medycyny, argumentuje: „Myślę, że jego kariera byłaby możliwa tylko w po I wojnie światowej, z jej straszliwym przemieszczeniem i utratą zaufania do cywilizacji, której wydawało się być wydarzeniem kulminacyjnym”.

Wpływ I wojny światowej okazuje się być dość znaczący również dla innych założycieli współczesnych architektów – z różnych powodów osobistych. Zarówno Walter Gropius (1883-1969), który wprowadził nowoczesny program nauczania do Graduate School of Design w Harvardzie w latach 30., jak i Ludwig Mies van der Rohe (1886-1969), który zrobił to samo dla Illinois Institute of Technology, prawdopodobnie cierpieli z powodu postu. -zespół stresu pourazowego (PTSD), czyli uszkodzenie mózgu spowodowane wieloletnim poborem do armii niemieckiej, która straciła ponad dwa miliony mężczyzn w czteroletnim konflikcie.

Dzisiejsi specjaliści od traumy wiedzą, że „ciało trzyma punkt”, jak lubi mawiać dr Bessel van der Kolk, założyciel Centrum Urazowego Brookline MA i światowej sławy ekspert od PTSD. (Wydał z New York Times bestsellerowej książki o tym samym tytule w 2014 roku) 

Przedłużone narażenie powtarzane do bliskiej śmierci doświadczenia zmieniają mózg rzeczywiście kurczy się, fMRI pokazuje badawcze . Osoby, które przeżyły, tracą zdolność interpretowania bodźców środowiskowych w normalny lub „neurotypowy” sposób i podobnie jak autyzm, zaburzenie to może znacząco osłabić ich zdolność rozumienia i empatii z innymi. Osoby cierpiące na PTSD mają tendencję do unikania kontaktu wzrokowego , czegoś, co osoby zdrowe psychicznie od zawsze poszukują regulacji emocjonalnej. 

 

Doświadczenia wojenne Gropiusa były szczególnie przerażające; ciężko ranny na froncie zachodnim, przeżył też lot samolotem, w którym pilot został zastrzelony. Tak więc, kiedy dwie dekady później zbudował swój własny dom na przedmieściach Bostonu (w Lincoln, MA, 1938) i trzy tysiące mil od miejsca, w którym widział działania militarne , postawił go na odległym wzgórzu, z dala od ulicy. Jego frontowa fasada i ogólna forma sugerują betonową budkę na pigułki lub kaczą żaluzję, z płaskim dachem, ukrytymi drzwiami i szczelinowymi oknami, z których lepiej strzelać. Jego domowe biuro ma frontowe okno z parapetem ponad metr nad podłogą – nikt nie mógł go zobaczyć z zewnątrz, a on mógł patrzeć na zewnątrz tylko wtedy, gdy wstał (podobnie jak wykop z I wojny światowej). Mózg weterana wojennego może na zawsze mieszać przeszłość z teraźniejszością, walcząc o bezpieczeństwo na zawsze; sterroryzowane podkorowe części jego mózgu, tkwiące z przodu, kierujące każdym ruchem projektu.

Znowu, biorąc pod uwagę zaburzenie, jego polecenie dla studentów, aby „zacząć od zera” w procesie projektowania lub odrzucenie historii architektury jako całkowicie nieistotnej, staje się skutecznie refleksyjne, ponieważ unikanie przeszłości jest reakcją na zespół stresu pourazowego.

„Nie mógł spać w nocy”, mówi docent podczas niedawnej wycieczki po swoim domu w Lincoln w stanie Massachusetts, obecnie należącym do lokalnej organizacji non-profit; bezsenność też jest przewidywalnym zachowaniem PTSD.  

Podczas gdy poborowy, który został Miesem van der Rohe, nie widział akcji na froncie, należał do młodego pokolenia niemieckich mężczyzn zdewastowanych przez to. Trzynaście procent niemieckich mężczyzn urodzonych w latach 1880-1899 umrze w ciągu 48 miesięcy; miliony zostałyby ranne. 

Bycie świadkiem śmierci przyjaciół i rówieśników również powoduje PTSD, zgodnie z Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorders , v5. Na PTSD cierpi się znacznie łatwiej niż początkowo sądzono. Choroba nie została wpisana do Podręcznika Diagnostycznego i Statystycznego Zaburzeń Psychicznych, DSM, aż do 1980 roku (dziesięć lat po śmierci ojców współczesnego założyciela), ale eksperci, w tym Van der Kolk, nazywają ją teraz „cichą epidemią”.

Dlaczego miałoby to mieć znaczenie, że ludzie, którzy dali nam nowoczesną architekturę w XX wieku, mieli traumatyczne uszkodzenia i zaburzenia mózgu? Po pierwsze, informacje zmieniają nasze rozumienie tego, jak powstała nowoczesna architektura. Teraz możemy lepiej zrozumieć, przynajmniej częściowo, dlaczego nowoczesne budynki wyglądają tak inaczej niż starsze lub tradycyjne: ludzie o kompromisach relacyjnych z nietypowymi „fiksacjami” i regulacją emocjonalną wymyślili podejście architektoniczne, wspomagane przez zraniony świat pędzący, by pogrzebać przeszłość i struktura władzy gospodarczej zbyt chętna do czerpania z niej korzyści.

Naukowcy zajmujący się kognitywizmem lubią mówić „fiksacje napędzają eksplorację” i to stwierdzenie jest prawdziwe niezależnie od tego, czy nasze mózgi kierują nasze oczy na reklamy czy architekturę; to, na co nasz mózg skłania nas do nieświadomego patrzenia (lub skupiania się na nim) jest tym , na czym  skupimy się świadomie; dzięki biometrii możemy po raz pierwszy w historii „zobaczyć”, jak ludzie z zaburzeniami mózgu, takimi jak autyzm i PTSD, nie fiksują ani nie przyjmują rzeczywistości w sposób normatywny. Możemy zatem również stwierdzić, że architekci z tymi zaburzeniami nie mogli zostać wezwani do stworzenia szablonu budynków, które ludzie muszą zobaczyć, poczuć i być w jak najlepszej formie.

Odkrywcze jest również rozważenie tego, jak ludzie często czują się nieprzywiązani w otoczeniu nowoczesnych budynków i miejskich scenerii, co jest odzwierciedleniem tego, jak ludzie z zespołem stresu pourazowego i ASD często mają dystans do innych . Kiedy się nad tym zastanowić, to wszystko ma sens: ludzie, którzy są skompromitowani w relacjach, nie mogą wymyślić architektury, która promuje relacje.

A jednak cała leżąca u podstaw neuronauka sugeruje coś jeszcze nowego, ekscytującego i pozytywnego – drogę naprzód dla architektury w XXI wieku. Zrozumienie, że nasz mózg jest artefaktem 3,6 miliarda lat ewolucji, wyznacza ten nowy kierunek, podobnie jak zaakceptowanie prawdy, że nieświadoma aktywność mózgu kieruje naszym świadomym zachowaniem. Uznanie, że ludzka percepcja jest relacyjna, przystoi gatunkom społecznym, wypełnia te nowe ramy dla architektury, która promuje ludzkie zdrowie i dobrostan społeczny.

Jak powiedział kiedyś Steve Jobs: „Im szersze rozumienie ludzkiego doświadczenia, tym lepszy projekt będziemy mieli”. Rzeczywiście, jeśli ta wiodąca zasada może doprowadzić Apple do stratosferycznego sukcesu, wyobraź sobie, co może zrobić jako podstawa do budowy ludzkich siedlisk?

 

Ciekawe, co po tym artykule powiedzieli by ci, co na co dzień cmokają w udawanym zachwycie nad modernizmem.

Tak, udawanym, bo to cmokanie to nic innego jak tylko inna odsłona chęci uchodzenia w społeczeństwie za mędrca, za tego, co się zna itd. itd ... 

Jak wam nie wstyd małpować bez sensu cudze zdanie??!

Ann Sussman jest autorką, architektką i badaczką, pełni funkcję prezesa organizacji non-profit Human Architecture + Planning Institute Inc (theHapi.org). Jej najnowsza książka, Cognitive Architecture, Designing for How We Respond to the Built Environment, wyd. (2021), którego współautorem jest Justin B Hollander, zawiera 40 obrazów architektury śledzonej wzrokiem. Więcej informacji na: annsussman.com oraz na blogu geneticsofdesign.com.

Katie Chen jest świeżo upieczoną absolwentką Boston College na wydziale psychologii stosowanej. Mieszka w Nowym Jorku.

Wszystkie zdjęcia autorstwa Ann Sussman, chyba że zaznaczono inaczej.

P.S.: To "wariaci" w tytule to oczywiście celowe przejaskrawienie, współczuję osobom po traumatycznych przeżyciach, sam je znam doskonale.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Paranoja_indukowana

https://commonedge.org/the-mental-disorders-that-gave-us-modern-architecture/

What Neuroscience Says About Modern Architecture Approach | ArchDaily

Jak budynki nas kształtują

 

polecam generalnie stronę w linku - do przemyśleń

przedruk

trochę słabe tłumaczenie przeglądarki

21.09.2020

W niedawno opublikowanym eseju Common Edge „ My kształtujemy budynki, ale czy budynki naprawdę nas kształtują? ”, architekt i autor Richard Buday odpowiedział nieco niechętnie: „Sama architektura może wpływać na nasze decyzje, ale nie może prowadzić do długoterminowej zmiany zachowania, przynajmniej nie bez uprzedniej zmiany przekonań, intencji i postaw”.

Nie zgadzam się. A ja oferując inny sposób ujmowania jak budynki czy nas kształtują, głęboko i jak robią w rzeczywistości, zmienić nasze zachowania, zarówno w perspektywie krótkoterminowej i przez wiele pokoleń później. 

Piszę, ponieważ Richard jest tak bardzo szanowany i wniósł tak wiele wkładu w nasze rozumienie architektury. Ale mam nadzieję, że jego wpływ nie zniechęci młodych architektów do myślenia, że ​​mogą pomóc w dokonywaniu zmian w życiu ludzi, przekonania, które od tysięcy lat inspiruje i motywuje projektantów.

Treść eseju Richarda wydaje się mieć sens. Wskazuje, że przekonania architektów o „mocy projektowania” do kształtowania zachowań „wypiekają się w głowach projektantów w szkole architektonicznej”, a następnie przeradzają się w nieefektywny „determinizm środowiskowy” w praktyce. Chociaż architekci mogą chcieć, aby ich budynki pomagały rozwiązywać problemy społeczne, argumentuje, że po prostu nie mają odpowiednich kwalifikacji, ponieważ „większość problemów społecznych, które architekci chcieliby, aby kształtowały ich budynki, ma charakter behawioralny, a nie architektoniczny”. Włączył do zespołu projektowego psychologów lub, jak we własnym przypadku, wyszkolonego psychologicznie myślenia. (Dobry pomysł.)

Twierdzę jednak, że architektura nigdy nie jest postrzegana jako „architektura sama w sobie”, nawet przez architektów. Jest nierozerwalnie związany z naturalnym lub miejskim otoczeniem oraz z działalnością człowieka w nim i wokół niego. Ale co ważniejsze, zajmujemy się architekturą, tak jak robimy każde inne środowisko społeczne, intelektualne czy naturalne , w kontekście osoby, którą jesteśmy w tym czasie. Obejmuje to „przekonania, intencje i postawy”, o których tutaj wspomniano, ale także nasze uczenie się, umiejętności, wspomnienia, oczekiwania i wyjątkową osobowość lub „ja” nagromadzone przez całe życie – wszystkie utajone w świadomości lub więcej często na nieświadomych poziomach, dopóki nie zostaną zmobilizowane przez wydarzenia, emocje lub chemię naszego ciała w danej chwili. 

Innymi słowy, doświadczamy architektury przez „soczewkę” nas samych, „nas”, których budynki mogą dalej „kształtować”. A fizjologiczne procesy kształtowania, które mają miejsce, są zasadniczo we wzorcach sieci neuronowych w mózgu i ciele. Struktura tych sieci nieustannie się zmienia przez całe życie, ponieważ na tym polega uczenie się. Neuronaukowcy nazywają to „ plastycznością ” mózgu , ponieważ nasze pierwotne dziedzictwo biologiczne dostosowuje się z dnia na dzień do presji naszego rzeczywistego środowiska życia.

 Klasycznym tego przykładem są eksperymenty neuronaukowe przeprowadzone na mózgach londyńskich taksówkarzy (2011), które wykazały znacznie powiększony hipokamp ze względu na stałą nawigację przestrzenną. Po rygorystycznym szkoleniu i rozległym doświadczeniu w przekształcaniu się w niezawodne systemy „pozycjonowania geograficznego”, sposób, w jaki taksówkarze doświadczali budynków i tras, zmienił się i rozszerzył, aby uwzględnić zintegrowane wzorce obu. Kiedy zdobyli to, co nazwali „ Wiedzą ”, całe miasto budynków ukształtowało ich, sieci w ich mózgach, na całe życie.

Widzimy to wokół nas. Dorastając, stajemy się częścią kultury i zwykle jednej lub więcej subkultur opartych na geograficznych, etnicznych, zamożnych lub klasowych. Poznajemy jego języki i tradycje, a także nieuchronnie kształtują nas charakterystyczne sposoby budowania domów i osiedli. . Szacunek architektów i pasja społeczności lokalnych do zachowania lub wkomponowania nowych budynków w architekturę regionalną i jej tradycje sugerują powszechne przekonanie, że doświadczanie budynków w rzeczywistości ukształtowało sieci neuronowe w ludziach tam mieszkających i że ma to znaczenie .

Ponadto, może on być wbudowany środowisko, sam , który z kolei kształtuje nasze „przekonania, intencje i postawy.” Dopiero po tym , jak entuzjastycznie budowaliśmy, a następnie żyliśmy z rzeczywistością nieudanych projektów mieszkaniowych i mil nadbrzeżnych autostrad i ramp, zmieniliśmy zdanie i radośnie wysadziliśmy je dynamitem. Albo mówimy, że stajemy się „inną osobą”, gdy na przykład jesteśmy w naszych miejscach kultu zanurzeni w ich „boskim świetle” lub w prywatnym odosobnieniu, jak „miejsce na wsi”. I przez całe życie robimy bardzo duże inwestycje naszego czasu i pieniędzy, aby zostać przekształconym przez architekturę tego miejsca.

Dziesięciolecia perswazyjnych eksperymentów wykazały, że środowiska zbudowane mogą być czynnikiem kształtującym nas w sposób, który ma znaczące długoterminowe implikacje, w zakresie wyników edukacyjnych lub w miejscu pracy, a także naszego zdrowia fizycznego i psychicznego oraz dobrego samopoczucia. Chodzi o to, że architektura, integralna część zasadniczo wszystkich kultur, jest jednym z wielu wzajemnie oddziałujących czynników kulturowych — takich jak rozrywka i marketing, polityka, systemy wierzeń lub charyzmatyczne jednostki — które razem, na duże i małe sposoby, są zaangażowane w kształtowaniu zachowań i kim jesteśmy przez całe życie.

Ale czy architektura naprawdę „prowadzi do długoterminowej zmiany zachowań?” Ponownie, krótka odpowiedź na skomplikowane pytanie brzmi: tak. Wielu uważa, że ​​ich długość życia jest długa. Ale zmiany mogą też trwać przez pokolenia. W tym miejscu zaczerpnę ze słów dwóch wybitnych kreatywnych ludzi, którzy łączą architekturę z dzisiejszą szybko rozwijającą się nauką: czołowego neurobiologa Michaela Arbiba , który podsumował lata swojej pracy w nadchodzącej książce When Brains Meet Buildings (wydany jeszcze w tym roku); i wybitny profesor architektury Harry Mallgrave, którego książka Mózg architekta: neuronauka, kreatywność i architektura (2010) opisuje istotę jego wieloletnich badań.

Oboje mówią tak: Żyjemy w świecie, który został masowo zmieniony przez poprzednie pokolenia. I tak jak nasze projekty zmieniły nasze środowiska zbudowane, tak życie, dzień po dniu i rok po roku, w tych środowiskach zmieniało konfigurację każdego z nas. To, co jest rekonfigurowane, to działanie lub „ekspresja” genów, powodująca z kolei zmiany na poziomie komórkowym, neurologicznym, emocjonalnym, percepcyjnym i poznawczym, które kształtują zarówno nasze przekonania, jak i zachowanie. Innymi słowy, ewolucja człowieka jest zarówno kulturowa, jak i biologiczna. Wraz z kształtowaniem się i zmianą środowiska zbudowanego w naszej kulturze, my również ewoluujemy. 

Pozostałą kwestią we wniosku Richardsa jest to, że architektura może zmienić długoterminowe zachowanie, ale tylko po „pierwszej zmianie przekonań, intencji i postaw”. Wydaje mi się jednak, że są nierozłączne, jednoczesne i nieustannie oddziałują na siebie. Architektura, fizyczne środowisko budowlane, jest kluczową częścią „zamiaru” i decyzji o budowie, w której koszty i korzyści są zrównoważone, a podejmowane są śmiałe decyzje. To arena bitew o aprobatę rządu. I to jest jego rola, ponieważ wraz z ludzkimi powiązaniami architektura dostarcza namacalnych dowodów, znaczenia w czasie rzeczywistym „przekonań, intencji i postaw” oraz innych abstrakcji.

Wreszcie, nieodłącznym elementem eseju jest kolejna ważna kwestia, którą warto powtórzyć: architekci, podobnie jak przedstawiciele każdego innego zawodu, mają przesadzoną wizję swojej roli w kulturze. W ten sposób kształci się profesjonalistów i promuje siebie, indywidualnie i poprzez stowarzyszenia, jako przedsiębiorstwa, ekspertów lub artystów. A to nawykowe przesadzanie jest jednym z czynników podważających wiarygodność architektów. Spójrzmy prawdzie w oczy: mężczyźni i kobiety, którzy są oddani opuszczeniu świata lepiej, niż go odkryli, często wybierają karierę projektanta. Jednak ludzkie ograniczenia nieuchronnie wprowadzają do gry filozoficzne „prawo instrumentu”, zwykle wyrażane jako: „Kiedy masz tylko młotek, każdy problem wygląda jak gwóźdź”. 

Wynik? Architekci nie są wykwalifikowani, aby rozwiązać wiele problemów, które chcą rozwiązać lub których rozwiązania oczekuje od nich nasze społeczeństwo. . Porównując tradycyjny „młotek” architektów z ogromem problemów społecznych, ekonomicznych, środowiskowych lub behawioralnych, będziemy nadal nie radzić sobie, dopóki nie będziemy mieli zespołów projektowych, które wiedzą i wiedzą, jak zastosować, znacznie więcej na temat problemów społecznych, które możemy chcieć rozwiązać (tyle, ile wiemy o technicznych). I dopóki nie dowiemy się więcej o sobie i o tym, jak faktycznie doświadczamy środowiska zbudowanego.

Robert Lamb Hart jest architektem, obecnie emerytowanym prezesem Hart Howerton, multidyscyplinarnej firmy z biurami w Nowym Jorku i San Francisco. Jego niedawno opublikowana książka nosi tytuł A New Look at Humanism – in Architecture, Landscapes and Urban Design.

https://commonedge.org/how-buildings-shape-us/