Maciej Piotr Synak


Od mniej więcej dwóch lat zauważam, że ktoś bez mojej wiedzy usuwa z bloga zdjęcia, całe posty lub ingeruje w tekst, może to prowadzić do wypaczenia sensu tego co napisałem lub uniemożliwiać zrozumienie treści, uwagę zamieszczam w styczniu 2024 roku.

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą mity. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą mity. Pokaż wszystkie posty

piątek, 3 lutego 2023

Zmyślone kroniki

 

Bajki i przypowieści


W pewnej bibliotece, gdzie była nie pomnę,
Powadziły się księgi; a że niezbyt skromne,
Łajały się do woli różnemi języki.
Wchodzi bibliotekarz, pyta się kroniki:
Dlaczego takie wrzaski? - Dlatego się swarzem,
Iżeś mnie śmiał położyć obok z kalendarzem.
Wszystko się tu porządnie, rzekł jej, posadziło;
On zmyśla to, co będzie; ty zmyślasz, co było.


Ignacy Krasicki












czwartek, 29 września 2022

Kurpie - nazwa

 

przedruk


O Kurpiach, co na Kurpiach żyją i w kurpiach chadzają…

Zazwyczaj formy liczby mnogiej są tworzone od form liczby pojedynczej, ale czasem bywa odwrotnie: najpierw jest tworzona i używana forma pluralna, a dopiero od niej powstaje forma singularna. Tak było również z KURPIAMI.
 
Najpierw były kurpie – małą literą, bo to rzeczownik pospolity; kurpie były to łapcie, postoły, chodaki, plecione z łyka, zazwyczaj lipowego (miękkiego i elastycznego, a przy tym łatwego do pozyskania) lub wierzbowego (twardszego, ale powszechniejszego, łatwiejszego do zdobycia – wierzby były i są częściej spotykane niż lipy). 

W różnych regionach różnie nazywano takie ręcznie robione, tanie i niezbyt trwałe buty, noszone przez ubogą ludność, zwłaszcza wiejską. Na północnym Mazowszu, w Puszczy Białej i w Puszczy Zielonej takie obuwie nazywano KURPIAMI. 

Najpierw były więc kurpie ‘buty’, a później kurp ‘but’. Od tych właśnie kurpiów pochodzi nazwa ludu – grupy etnicznej i kulturowej – Kurpiów. Jako że mieszkańcy Puszczy Białej i Puszczy Zielonej, którzy sami mówili o sobie: Puszczaki, byli ludem wyróżniającym się pod względem kulturowym, a chadzali przeważnie w kurpiach z lipowego łyka, zaczęli być przezywani Kurpiami. 
W tym wypadku również najpierw powstała forma liczby mnogiej: ci Kurpie, a dopiero później forma liczby pojedynczej: ten Kurp. Nazwa ludu dała podstawę nazwie regionu przezeń zamieszkiwanego: Kurpie, która pozostała w postaci pluralnej. 

Mamy więc w polszczyźnie kurpie ‘buty’ (używane już tylko w gwarach lub jako archaizm), Kurpie ‘ludzie’ i Kurpie ‘region’.

 
O kurpiach ‘chodakach’ i o Kurpiach ‘regionie’ opowiemy Wam w następnych ciekawostkach.

[NSPP; WSPP; SO PWN; SJP PWN; SJP Dor; ESJP, I, 858-859]




KURPIK, czyli łapciuś

KURP – z niegdyś miękkim [p’] na końcu, wywodzącym się z formy liczby mnogiej: kurpie i w gwarze kurpiowskiej wymawianym [pś], czyli kurp [kurpś] – to but, chodak, łapeć wypleciony z łyka.
Kurpiowskie kurpie ‘buty’ miały swoje odpowiedniki, będące wersjami tego słowa, również w innych gwarach i dialektach: karpie, kurpiki, kurpiele. W językach bałtyckich do dziś używa się wyrazowych krewniaków kurpi (lub Kurpiów): w litewskim ‘but’ to kurpė, a w łotewskim – kurpe. 
Możliwe, że kurpiowskie KURPIE ‘łapcie, chodaki’ zostały zapożyczone właśnie z tych języków (jeśli tak, to jeszcze przed XV wiekiem), ewentualnie ze staropruskiego. Możliwe jednak również, że KURPIE to wcale nie zapożyczenie, tylko jedna z najstarszych, reliktowych nazw obuwia, zachowana w regionalnej odmianie polszczyzny i wywodząca się z prasłowiańszczyzny (wspólnym przodkiem kurpiowskich KURPI oraz litewskich i łotewskich kurpes byłaby potencjalna forma *kŗpja oznaczająca albo ogólnie obuwie, albo jakiś konkretny rodzaj butów).

[SJP PWN; SJP Dor; ESJP, I, 858-859]


















środa, 15 czerwca 2022

Antanténusz - Ene due rabe




niebezpieczne




tłumaczenie automatyczne

muszę poprawić i złe tłumaczenia zastąpić oryginalnymi tekstami



Była kiedyś sumeryjska konferencja, w której angielski naukowiec wygłosił wykład na temat rozszyfrowania fragmentowej sumeryjskiej glinianej tabliczki, która zawierała sumery Zaczął mówić „Anta Dunguz, szur-raga Dunguz, ... 

Następnie trzej węgierscy naukowcy, którzy wzięli udział w konferencji, stanęli i zaczęli śpiewać, że: "Antanténusz, szórakaténusz, Szóraka-tiki-taka-alabala-bambusz". Notatki wypadły spod rąk angielskiemu naukowcowi i jedyne, co mógł powiedzieć, to: Skąd to wiesz? Odpowiedzieli, że nie wiemy, gdzie prawdopodobnie uczyliśmy się od rodziców czy dziadków, gdy byliśmy dziećmi.

„Anta Dunguz, Dunguz, Szur-Raga-Dunguz, Bambooz”

Surowe tłumaczenie: "Wstań Dunguz, rodź rano Dunguz, rodź rano, zalać, rozprzestrzeniać, ciąć, gonić Bambuza! "

Dla Sumerów Dunguz był Słońcem (bogiem), a Bambuz nocą (bogiem ciemności). ” Nieco zniekształcona wersja tego rymu, co znamy dziś, co jest około 5000 letnią sumeryjską modlitwą do słońca.




László Pass , teolog z Debrecińskiego, bardziej szczegółowo zajmował się rymem od 1940 roku.
Na podstawie dostępnych wówczas twórczości Fritza Hommela, Friedricha Delitzscha, Franza Brünnowa i Antona Deimela doszedł do wniosku, że pierwotnie nie był to wiersz czytelniczy, ale ok. 12-10 000-letni sumeryjsko - starowęgierski - psalm powitający Słońce ze starożytną pentatoniczną melodią dedykowaną Tammuz.





wiki:


Antanténusz to krótki, poetycki kalkulator i wierszyk przeznaczony dla szkół podstawowych i przedszkolaków. Występuje w wielu miejscach na obszarze języka węgierskiego, z wieloma odmianami tekstu, co sugeruje jego dawne pochodzenie.

Obecnie nie ma ogólnie przyjętego stanowiska na temat jego pochodzenia, dlatego wiele osób zastanawiało się nad wierszem, np . Czy István Szőcs Halandzsa to Antantenus? ( Utunk , Kolozsvár, 1972) nawiązuje do cennej kolekcji László Forró .

Według niektórych opinii łacina [ źródło? ] , nie został przetłumaczony tylko na język węgierski, dzięki czemu stał się tekstem o dość miłej naturze, według niektórych jest to starożytny węgierski poemat dziecięcy.

Jeszcze inni twierdzą, że jest to czytelnik rozpowszechniony na całym świecie, fonetycznie zniekształcona forma numeracji indoeuropejskiej . [ źródło? ]

Język formalny nie jest wszędzie taki sam, różni się w zależności od grupy etnicznej/regionu, ale najczęstsze wersje to:

Anteny, arena rozrzutu,

Zabawa-tiki-taka-alabala-bambus (ka)!




Przyjmij pochodzenie sumeryjskie

Założenie pochodzenia sumeryjskiego jest przede wszystkim wytworem intelektualnym węgierskich amatorów. László Pass, teolog z Debreczyna, zajmował się rymem bardziej szczegółowo od 1940 roku  , ale nie znał języka sumeryjskiego ani pisma klinowego. Wyciągając z dostępnych wówczas dzieł Fritza Hommela , Friedricha Delitzscha , Franza Brünnowa i Antona Deimela , doszedł do wniosku, że badany tekst nie był pierwotnie poematem do czytania, ale miał około. 12–10-letni psalm sumeryjsko-węgierski dla Tammúza ze starożytną melodią pentatoniczną.

István Szőcs , pisarz i tłumacz, zgodził się z László Passem w 1972 roku, a Passal uważa go za wiersz do Boga w ten sam sposób, nie znając języka i pisma sumeryjskiego.  Według analizy Veroniki Marton, węgierskiej [sumerologa amatora bibliotecznej, nauczycielki Zarówno Marton, jak i Pass uważali tekst sumeryjski, ale nie ma zgody w ich rozszyfrowaniu, z wyjątkiem ostateczny wniosek.

W 1975 roku językoznawca Géza Komoróczy przeanalizował pokrewieństwo węgiersko-sumeryjskie i zinterpretował antenę przełęczy László i Istvána Szőcsa. Odkrył, że ich zgodność ze słowami sumeryjskimi nie była poprawna, były one wytworem świeckiej wyobraźni.



Wersje tekstowe 

Większość prób rozszyfrowania, w tym sumeryjskiego, rozpoczyna się od najczęstszego wariantu tekstu, ignorując różne wersje, których istnienie stawia te teorie pod znakiem zapytania. Istnieją również wariacje tekstowe, które są mieszanką worka i znaczących tekstów. Kilka przykładów z worka śmierci:

En ten ténusz
Szárusz ténusz
Száraka tikitaka
El vele buff 

An dan dén diki daka dénusz diki daka
bumstradassza diki daka bum 

Anan tutan
jodła lukan
aris baris
cukier baris dunga
dunga 

En ten tinus spatter
tinus
spike tiki toka
oja oja bambusowe dunga 

En den denore
mórika
den den en den buff 

A może tymianek
łodyżki kata tiki toka
ela bela buff 

An dan dé musz
word raka té musz
word raka csak tok
elen belen bus 

An dan dé nusz
mó raka té nusz
mó reke tiki
zabrano belen bin ban bus

An tan té nusz rakakika
ta
alan dalan dusz 

En ten tenus
mouth rakus tenus
mouth raki tiki taka
anergy pain bomb 


Hymn dziesiątki _

Antantenus plwocina
plwocina łaskotanie bilinbalanbus 



Zdaniem badaczki tematu, Gizelli R. Lovas, te rymowanki dotyczą praktycznie tylko rytmu wierszy kalkulacyjno-czytających, nigdy nie miały sensu.













Ene due rabe,
Połknął bocian żabę,
A później Chińczyka,
Co z tego wynika?
Jabłko, gruszka czy pietruszka?

WERSJA 2:
Ene due rabe,
Połknął bocian żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Jabłko, gruszka czy pietruszka?


WERSJA 3:
Ene due rabe,
Chińczyk goni żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Jabłko, gruszka czy pietruszka?

WERSJA 4:
Ene due rabe,
Połknął Chińczyk żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Jabłko, gruszka czy pietruszka?


WERSJA 5:
Ene due rabe,
Złapał Chińczyk żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Jabłko, gruszka czy pietruszka?

WERSJA 6:
Ene due rabe,
Połknął bocian żabę,
A później Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy, wychodź ty!


WERSJA 7:
Ene due rabe,
Połknął bocian żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy, wychodź ty!

WERSJA 8:
Ene due rabe,
Chińczyk goni żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy, wychodź ty!


WERSJA 9:
Ene due rabe,
Połknął Chińczyk żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy, wychodź ty!

WERSJA 10:
Ene due rabe,
Złapał Chińczyk żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy, wychodź ty!


WERSJA 11:
Ene due rabe,
Połknął bocian żabę,
A żaba bociana,
Jeszcze tego rana!

WERSJA 12:
Ene due rabe,
Zjadł Tadeusz żabę.
Żaba - Tadeusza,
w brzuchu mu się rusza.






WERSJA 1:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni jeszcze mniejsza,
Ale za to powabniejsza.

WERSJA 2:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni jeszcze mniejsza,
Ale za to robotniejsza.


WERSJA 3:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni jeszcze mniejsza,
Ale za to rozumniejsza.

WERSJA 4:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni jeszcze mniejsza,
Ale za to zaradniejsza.


WERSJA 5:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni garbata,
A córeczka - smarkata.

WERSJA 6:
Ele mele dudki,
Gospodarz malutki,
Gospodyni garbata,
A ich córka smarkata.



Islandzka wiki:    Úllen dúllen doff



Úllen dúllen doff
kikke lane koff
koffe lane bikke bane
úllen dúllen doff.


Úllen dúllen doff
kikki lani koff
koffi bani kikki lani (bikki bani)
úllen dúllen doff


Ole dole doff
kinke lane koff
koffe lane binke bane
ole dole doff.



Autorzy książki Svenska folklekar och danser twierdzą, że ta romsa jest również znana w Niemczech i że słowa zostały prawdopodobnie zniekształcone przez łacińskie cyfry oznaczające „jeden”, duet oznaczający „dwa” i quinque oznaczający „pięć”. 

Słowo unum powinno stać się „úllen”, duet do „dúllen” i quinque do „kikke”. Może to być prawda, chociaż może wydawać się dziwne, że „trzy” i „cztery” lub tres i quattuor zostały pominięte i zastąpione słowem „doff”.


Ole, Dole i Doffen to po norwesku Ripp, Rapp i Rupp , kuzyni Andrésa andara .



Andrésa andara  to Kaczor Donald z kreskówki, a Ripp, Rapp i Rupp to jego trzej siostrzeńcy.


Donald Fauntleroy Duck is a cartoon character created by The Walt Disney Company. Donald is an anthropomorphic white duck with a yellow-orange bill, legs, and feet. He typically wears a sailor shirt and cap with a bow tie. Donald is known for his semi-intelligible speech and his mischievous, temperamental, and pompous personality.

Donald Duck appeared in comedic roles in animated cartoons. Donald's first theatrical appearance was in The Wise Little Hen (1934), but it was his second appearance in Orphan's Benefit that same year that introduced him as a temperamental comic foil to Mickey Mouse.

In the 1930s, he typically appeared as part of a comic trio with Mickey and Goofy and was given his own film series starting with Don Donald (1937). These films introduced Donald's love interest and permanent girlfriend Daisy Duck and often included his three nephews Huey, Dewey, and Louie.




I dalej islandzka wiki:

Istnieje kilka sugestii dotyczących urodzin Andrésa i żadna z nich nie jest jego „urodzinami publicznymi”.

W filmie Trzy Caballeros , który został wydany w 1945 roku, mówi się, że Andrés obchodzi urodziny w piątek trzynastego . 13 października to najlepszy dzień, ale to dzień przed wynikiem filmu, który wypadł w piątek trzynastego. W filmie Happy Birthday Donalda z 1949 roku czytamy, że jego urodziny przypadły na 13 marca. Dziś dzień 9 czerwca jest powszechnie uważany za urodziny Andrésa, ale jest to dzień, w którym ukazał się pierwszy film o nim.

Według Don Rosy , jednego z najsłynniejszych rysowników Disneya, Andrés urodził się w 1920 roku . (Komiks (temat Don Rosy) ma mieć miejsce w okolicach 1947-1951.)


13 października 1307 roku rozpoczęła się rozprawa Filipa Pięknego z templariuszami - a więc wtedy sitwa przepotwarzyła się po raz kolejny - urodziła na nowo...




Úrtalningarromsur eru þulur sem börn þylja með þeim tilgangi að telja út eitthvað eða eitthvern.
Þulur

Úllen dúllen doff

Ugla sat á kvisti





Pokoje do liczenia to rymowanki, które dzieci recytują w celu policzenia czegoś lub kogoś.
Czary

Ullen nudne doff

Sowa siedziała na gałązce




wiersz - röð





wiki holenderska




Iene miene mutte to dobrze znany wierszyk odliczający . Rymowanka służy między innymi do wyznaczenia losowego dziecka, na przykład jako pierwszego stukania lub wyszukiwania gry, takiej jak tag lub chowanego.


Najstarsze miejsca w Holenderskim Banku Piosenki ( Meertens Institute ) z tym wersetem pochodzą z XIX wieku. Zbiór rękopisów Biura Holenderskiej Własności Ludowej, datowany na około 1850 r., wymienia „Ine, mine, mutte, / Tien funtów grutte”. Śpiewnik Nederlandsche baker- en kinderrijmen , zebrany przez J. van Vlotena , z 1894 roku, podaje cztery warianty rymu, w tym „Iene, miene, mutten, / Tien funtów gretten”, „Iene, miene, makken, / Oliekoekenbakken” , i „Eene, meene, mukken, / kawałki portulaki”. Zbiór rękopisów Pieśni ludowe i dziecięce Nynke van Hichtum(zebrana w latach 1904-1938) podaje 19 wariantów tego rymu odliczającego. W sumie Holenderski Bank Piosenki ma 127 przebojów tego wersetu.

Rymowanka może być związana z inną rymowanką, „Iene miene mone muike”. Są to także najstarsze zachowane stanowiska z około 1900 roku. W zbiorach Nynke van Hichtum (1904-1938) znajdują się m.in. warianty „Anne, manne, miene, mukke / Ikke, tikke, takke, tukke” i „Ane, grzywa, moene, moja, / portulaka, zielona kobieta”. 

Fakt, że najstarsze stanowiska pochodzą z XIX wieku, nie oznacza, że ​​pieśń pochodzi z tego okresu. Od połowy XIX wieku pod wpływem romantyzmu zebrano i wydano wiele pieśni ludowych . Jednak piosenka może być starsza i przekazywana w tradycji ustnej na długi czas, zanim została po raz pierwszy nagrana.




Pochodzenie 

Pisarz i językoznawca Frank Martinus Arion w 1981 roku założył, że kilka rymów i piosenek, w tym „Iene miene mutte”, nawiązuje do siedemnastowiecznych rymów portugalsko-kreolskich.

W 2002 roku Anne de Vries szukała wyjaśnienia w XIX wieku, z cyframi celtyckimi , które były wówczas nadal używane w niektórych dialektach angielskich. Licząc od jednego do czterech, czytamy w nim: „ina, mina, ethera, methera”. Rym będzie wtedy imitował „raz, dwa, cztery”. Byłaby to logiczna treść rymowanki odliczającej, a ponadto jej pochodzenie można jeszcze doszukiwać się w XIX wieku, kiedy rymowan pojawia się po raz pierwszy w źródłach.

Warianty tego rymu odliczającego występują w bardzo różnych językach. Jego poprzednicy mogą być znacznie starsi niż XIX wiek. Michael Witzel w swojej książce The Origins of the World's mitologies (2012) jako najstarszego prekursora wymienia mantrę z 1500-letniego buddyjskiego manuskryptu z Azji Środkowej. 

Tekst mantry brzmi: „Ene mene dasphe dandadasphe”. Być może ta w dużej mierze pozbawiona znaczenia fraza pochodzi z Indii i była rozpowszechniana przez buddyzm. Nie wiadomo, jak i dlaczego znaczenie modlitwy mogło zmienić się w rymowankę. Co więcej, nie jest jasne, gdzie można znaleźć dokładne pochodzenie mantry.


Najbardziej oczywistym pochodzeniem jest jednak starożytny, być może wschodnio-niderlandzki różdżkarz, jak wykazał w 1957 r. nauczyciel i językoznawca dr Jan Naarding z Drenthe , wspierany w tym przez prof. dr . Klaasa Heeromę z Instytutu Dolnej Saksonii w Uniwersytet w Groningen. Ich odkrycia zostały opublikowane w tym roku w Czasopismach Kwartalnych pod tytułem Stary różdżkarz i jego krewni . 

W części I artykułu Naarding wyjaśnia, dlaczego wierszyk odliczający, który znalazł pod literą A w słowniku Twents-Achterhoeks(1948) GH Wanink, jest najbliższa wczesnośredniowiecznej, a może nawet starszej oryginalnej wersji. Ta sama wersja została nagrana w 1904 roku przez Nynke van Hichtum w Goor:

Anne człowieku mój mukke,Nie tik tik tik tik, Szanowna Pani Przerażający Chłopcze,Nie obudzę się.

Naarding nazywa to pochodzenie „pogańską pieśnią kapłańską, która błagała najwyższą boginię o wyrocznię podczas wróżbiarstwa, wyrocznię, która być może zadecyduje o śmierci lub życiu człowieka”. Pierwsze dwie linijki są tłumaczone jako: „Matko ludzi, mów do mnie, chwytam kawałki gałęzi drzew (= pręty runiczne)”. Wyjaśnienie to zostało wycofane z niepamięci w 2016 roku i rozwinięte przez Goaitsena van der Vlieta , kuratora Twentse Taalbank. 
Ostatnią linijkę (później zmienioną na „to chwastów wieje”) można przetłumaczyć jako: „Rozmyślam i ważę”.



Tekst 

Pieśni ludowe , ze względu na tradycję ustną, często mają wiele wariantów (regionalnych i/lub czasowych). Aktualny tekst wersetu zwykle wygląda tak.  Iene moja niemowaDziesięć funtów kaszyDziesięć funtów seraIene miene mutte jest szefem.



Ciąg dalszy

Często wierszyk uzupełniany jest kilkoma linijkami, ewentualnie po to, by go nieco wydłużyć, aby można było przewidzieć gorszego, kto skończy z odliczaniem. Istnieje wiele wariacji na ten temat.

Przykłady:
Ale szef, którego tam nie było,Więc jesteś miły/szczery, nie on!Peppermint toczą się,Nie masz szczęścia!Ale nie możesz być szefemBo wciąż jesteś za małyWejdź na masztTrzymaj tego małego tłustego drania!kupa kupa kupa,Jesteś wielkim, grubym oszustemżona wraca do domu,zniknęła myszAle Pietje podarł gazetęWięc teraz twoja kolejwyłączony,Kara kawy, kawa gęstaodpadamAle szef, którego nie było w domu,Ponieważ był w szpitalu.Kaczor Donald zawsze ma pecha,Szczerze mówiąc, wszystko, co chwastów wieje, zniknęło.


Rymowanka odliczająca po angielsku i niemiecku 

W języku angielskim jest wierszyk odliczający „Eeny, meeny, miny, moe”. Najstarsze źródła tego pochodzą z około 1815 roku. Najstarsze warianty anglojęzyczne pochodzą z Nowego Jorku. Obecny wariant zwykle brzmi następująco:

Eeny, meeny, mój, moe,
Złap tygrysa za palec u nogi. (1)
Jeśli będzie krzyczeć / wiercić się, pozwól mu odejść,
Eeny, meey, mój, zmęczony.

(1) Zamiast 'tygrys' również: małpa/kurczak/świnka lub inne zwierzę, ale także 'czarnuch', gdy to słowo było jeszcze używane w języku potocznym.

Niemiecki ma również wierszyk odliczający, który zaczyna się podobnym wersem: „Ene, mene, muh und raus bist du”.






Alibabki - tekst piosenki Ene, due, rabe

Raz była panna i był pan, i stał przed nimi wina dzban. Lecz pan przy pannie nienagannie zachowywał się nad stan. I choć nie o to pannie szło, pan mówił pannie tylko to. Ene due rabe, ene due rabe, połknał bocian żabę, połknął bocian żabę. Ene due rabe, ene due rabe, je. Rapete papete knot. Bocianie, []?, ucztę miałeś przebogatą. Dla nas także [tato]? złap parę dużych, ładnych żab. Ene due rabe, ene due rabe, goni bocian żabę, goni bocian żabę. Ene due rabe, ene due rabe, je. Rapete papete knot. A żabięta szur w szuwary. A ten bociek bardzo stary. Ledwo w nim się dusza tli. A żąbięta: hi, hi, hi. Ene due rabe, ene due rabe, szukaj, boćku, żaby, szukaj, boćku, żaby. Ene due rabe, ene due rabe, je. Rapete papete knot. Prędzej znajdziesz koci ogon, []? Możesz chytry być jak łotr. My schowamy się za płot. Ene due rabe, ene due rabe, szukaj, boćku, żaby, szukaj, boćku, żaby. Ene due rabe, ene due rabe, je. Rapete papete knot.






to jest to samo co zwykle...









https://hu.wikipedia.org/wiki/Antanténusz









piątek, 10 czerwca 2022

Inny Mitra

 



Mozaika  ze starożytnej Edessy - obecnie Urfa  lub Sanlıurfa w Turcji - z 194 roku n.e.



Orfeusz, syn Apolla, grającego na lirze w celu oswojenia zwierząt







https://www.jpost.com/archaeology/article-707570?fbclid=IwAR1bcgGvpGCvyl0F_4eBiKcjd-BuGECtSzviGpOPuOPWSS2nbu2_MagX0ns













sobota, 28 maja 2022

Młotek i grudki

 


Il demone della Tomba della Quadriga Infernale (IV secolo a.C.).

Postać, o której mowa, jest odtworzona w pierwszej scenie grobowca Sarteano (między drzwiami wejściowymi a lewą niszą korytarza) i stanowi kultowe unicum: postać, wewnątrz czarnej chmury, prowadzi z obrazu narysowanego przez dwóch gryfów Ons i dwa lwy do poważne alternatywy. Kierowca, którego płeć wydaje się niepewna, ma białą cerę, nosi czerwoną kamizelkę zakrywającą ramiona i ma rude włosy uniesi Cechuje pomarszczona twarz, wystające oko oraz stałe i dowcipne spojrzenie. Uzupełniają twarz, mały nos, dobrze kształtowane ucho, intensywne czerwone usta i spiczasty ząb. Postać dla ogólnego kontekstu została jednoznacznie przedstawiona jako demon. 






Czy ktoś widział kobietę demona (w każdym razie niż Vanth) lub postać androgineczną. Wielu z kolei uznało, że zidentyfikowało cię Charun: ta teza, która z pewnością dotyczy majora, może wywołać pewne zakłopotania.
Nawet jeśli chce się zachować męską płeć figury (w tym sensie mógłby on obrazować nutkę brody lub ciemnoczerwonego zarostu widocznego na kościach policzkowych) można zauważyć, że postać nie przedstawia typowych postaci Charun, bo jak znanych z tego e ciemieniowo obrazy z Tarquinii i w Nelle Przedstawienia skrzyń sarkofagów i urnet (demon, ubrany w krótki chiton i wyposażony w młotek, który towarzyszy duszom w ostatniej podróży pieszo lub rzadziej łodzią).


Przywiązanie do białego wcielenia Caronti z ceramiki orvietańskiej grupy Vanth i z kłem obecnym w maskach Charuna kolekcji Faina, zawsze w Orvieto. Niezależnie od tożsamości postaci z Charunem, a właściwie w etruskiej ikonografii, obraz demona jadącego wagonem do transportu po życiu pozagrobowym jest wyjątkowy 

(po więcej szczegółów Alessandra Minetti, Grobowiec w Quadriga Piekło w nekropolii Pianacce di Sarteano, The Erma z Bretschneider, 2006).



nawiązanie do:

Hirama zamordowanego młotkiem¹


Biała skóra w malarstwie starożytnych świadczy o tym, że to kobieta - zwracam uwagę na cień za jej postacią - ma inny obły kształt, podobny do łba psa, na tym ciemnym tle jest oko-podobna jasna plama - dokładnie tam, gdzie oko powinno występować. W środku jest nawet niewielka ciemna okrągła plama, która mogłaby symbolizować źrenicę.






To co autor traktuje jako zarys brody czy zarostu na policzku - a może - jeśli nie są to dajmy na to jakieś runy - może to grudki pod skórą...²


Kręcił przy tym dziwnie głową, wyraz twarzy mu się zmienił, wzrok utkwił we mnie jakoś tak dziwnie, jakby z uwagą nagle zaczął mi się przyglądać, ale najważniejsze – po jego twarzy przebiegło drganie.

Po lewym policzku - skóra zarówno nad częściami miękkimi jak i nad kością policzkową – zadrgała, a drganie to przeszło po skórze jakby falą, ruchem w pionie.

Kręcił przy tym nieznacznie głową i uderzające było to, że ruch ten wydawał się być całkowicie niezależny od tego drgania. Wyraz jego twarzy wskazywał, że nie jest tego świadomy.

To drganie nie wyglądało jak nerwowy tik – raczej jakby było wzbudzone z zewnątrz. Generalnie mięśnie poruszają się pod wpływem impulsów elektrycznych, a tą sytuację określiłbym jako przyłożenie siły z zewnątrz – impulsu elektrycznego, który wymusił drganie skóry.


Ja nie twierdzę, że coś się pod skórą przemieszcza, tylko, że skóra drga.


Czyli byłaby to opętana kobieta.
Tak zwana Ewa (Adam i Ewa).

Ewa była z żebra Adama - a więc powstała z pałeczki³- jak i Ozyrys zmartwychwstał po zastosowaniu drewnianego fallusa, czyli to może jest nawiązanie do opętania - Ewa była opętana przez Adama, który udawał zalotnika.

Stąd opis Kochankowie na kartach Tarota, pokazywani jak para pierwszych rodziców w Starym Testamencie.









Stąd - tzw. Zwiastowanie - na większości przedstawień para - Ona i jej skrzydlaty zalotnik są oddzieleni od siebie jakąś przegrodą, najczęściej filarem.

Ta sytuacja "Zwiastowania" jest kopią wcześniejszego greckiego przedstawienia Apolla i Nike.

Ale grecka wersja też na pewno przedstawia to co wyżej opisałem. On powtarza poprzez wieki te same historie w różnych wersjach4







Plus inne legendy, np. szewczyk Skuba, w innej wersji legendy (u Piskorskiego) - zalotnik i umiłowany księżniczki.


Inna wersja:



Cień wyglądający jak czarny pies - jak pies kąsający człowieka w białej zasłonie - i jak na poniższych zdjęciach:























Czyli - nadal tajemnica...





poprzednie części - phersu





¹  Czapka

²  Legion

³  Phersu i ...paleolityczne otworowane pałeczki





foto: internet 

https://www.britishmuseum.org/collection/object/G_1776-1108-6?fbclid=IwAR1ZhGTVs1GR4oe_VImGJPEE33q8WhlJILvFcJQU999FtvxrFVILTB5EGck






wtorek, 21 grudnia 2021

Taniec Borica







W kolędzie "Wśród nocnej ciszy" jest, że "4 tysiące lat wyglądany".

Dodając 2 tysiące "po Chrystusie" dostajemy 6 tysięcy - co nam zahacza o datowanie najstarszych bajek i baśni.

Można więc ostrożnie założyć, że te 6 tysięcy lat temu - lub więcej - miała miejsce napaść na Lach - Raj i mord na Stwórcy. Cała ta historia ma swoje odwzorowanie w tradycjach wielu krajów, czy to będzie potrząsanie ferotronami, ścinanie kani i wiele innych - w zasadzie wszystkie święta chrześcijańskie się do tego odnoszą, obojętnie z jakiego kraju - polskie włoskie niemieckie angielskie rumuńskie greckie wcześniej tradycje anglosaskie, tzw. pogańskie greckie rzymskie hinduskie itd.

Z drugiej strony jest to jakiś dowód na homogeniczność rasy ludzkiej i jedno źródło jej pochodzenia.

Z tych tradycji nie wynika żadna wiedza dla współczesnych, jak więc oceniać ich funkcjonowanie we współczesnej kulturze? Sprowadza się to do poczucia ważności, że coś, jakiś obyczaj, kultywowany jest przez wieki. Traktuje się to i opisuje jako folklor, całkowicie bez żadnego odniesienia do realnych wydarzeń.

Większość tradycji, które tak lubimy (pamięć z dzieciństwa?) opisuje jakiś fragment tego fatalnego wydarzenia i sprawia wrażenie, że są one celowo i złośliwie ludziom wdrukowane w kulturę.

Wszystkie te tajemnice sprowadzają się do jednego - za tajemnicą kryje się straszny mord rzeź i upadek ludzkości - stąd tajemnica. Dlatego tajemnicze jest zachowanie Św. Mikołaja (bo to morderca), tajemnicze niezrozumiałe rytuały i obyczaje, postaci w maskach i tajemnicze niezrozumiałe legendy o np. tajemniczym kwiatu paproci.






Bajek  baśni nie powinno być. Powstały one po śmierci Stwórcy i w sposób aluzyjny pokazują fragment tamtej napaści. Często tego nie widać, bo to tak jest opowiedziane napisane, że nie widać związku na pierwszy rzut oka. Baśni nie powinno być, bo zawierają w sobie tajemnice, których nie powinno być na świecie.

Taki banał - jak ktoś wie o co chodzi, to to już nie jest tajemnicze. No ja wiem, jak to czytam to rozumiem co jest tam napisane, jednak większość ludzi nie ma pojęcia i nawet nie wnika o co chodzi..

Nie dość, że nie mam własnego życia,  bo osaczają mnie ubecy, neandertalscy opętańcy itd, to jeszcze zewsząd osacza mnie kultura wypełniona tego typu aluzjami, nieustanne kalambury o krwawej jatce 6500 lat temu.

Poniżej znowu - vataf jak Ojciec, tajemnicza pantomimiczna postać w masce Kuka - jak Phersu i turoń w polskiej kulturze, rudy itd....




Czy ty to  widzisz??

Czy ty wiesz na co patrzysz??











przedruk

tłumaczenie automatyczne

słabe tłumaczenie z rumuńskiego


RUMUNIA (Braşov) - Taniec Borica, bożonarodzeniowy zwyczaj Csango w okolicy Săcele

Czangowie (węg Csángók , rumuński: Ceangăi ) to grupa etnograficzna katolickiej wiary, żyjący głównie w Mołdawii (zwłaszcza w Bacau County ), a mówiąc archaiczny węgierski dialektem. Niektórzy Csango mieszkają również w Burzenland , w okolicy Săcele (kiedyś nazywanej Şapte Sate, co oznacza siedem wiosek), ale są wyznania ewangelicko-luterańskiego. W trzech z tych wiosek ( Ţărlungeni , Purcăreni i Zizin ) zachował się starożytny taniec zwany borica, w przeszłości obrzęd płodności skierowany do rodziny, domostwa, ziemi, zwierząt, a także praktyka inicjacji młodych mężczyzn.

Taniec wykonywany jest w trzeci dzień Świąt Bożego Narodzenia , Święto Dzieci, w przedstawieniu uczestniczą młodzi mężczyźni w wieku 15-16 lat ( w liczbach parzystych ) , najlepsi tancerze i koneserzy tradycyjnych obyczajów. strój Csango: futrzana czapka ozdobiona czerwonym goździkiem i nagarą (czerwone pióro), biała koszula, czarna kamizelka z materiału, czarne spodnie i buty z dzwoneczkami w kształcie sań. Kiedyś podczas tańca trzymali w prawej ręce toporek, zastąpiony współcześnie małymi drewnianymi łopatkami zwanymi lapocka (w Purcăreni i Ţărlungeni) lub pirografowanymi patykami (w Zizin).





Przede wszystkim tworzą procesję według ustalonego porządku. Z przodu są skrzypkowie, następnie podążają za vataf (odźwiernym), dwoma rudami (głównymi tancerzami), jednym lub dwoma kuka (mężczyzna w masce), a następnie resztą tancerzy. W vataf trzyma bicz ze skóry byka ( bikocsok ), symbol władzy, z którym koordynuje ruchy tańca. KUKA nosi zoomorficzne drewniane maskę ozdobioną piór. W pasie posiada dzwoneczki, aw prawej ręce skórzany bicz, którym straszą ludzi. Jest on postacią oniemiałą, wszystkie jego działania związane są z pantomimą.

Chłopcy zatrzymują się w każdym domu, a kuka i jeden z tancerzy proszą o pozwolenie na występ na podwórku. Tancerze ustawiają się w półkolach , z vatáf na jednym końcu, a na drugim z dwoma rudami , które cofają się. Taniec składa się z czterech odrębnych momentów. Podczas gdy chłopcy tańczą, kuka starają się zwrócić na siebie uwagę, spacerując po podwórku i zbierając różne przedmioty, które gospodarz musi odkupić. W przeszłości tancerze nagradzani byli mięsem, kiełbaskami, kiszoną kapustą i boczkiem, które kładli na długim kiju lub w koszach. Dziś dostają tylko pieniądze i piją.


https://worldcometomyhome.blogspot.com/2015/12/2156-2158-romania-brasov-christmas.html


Kuka Turoń Mikołaj zabił Stwórcę i pozbierał jego urządzenia...

Porównaj - "a, kuku"... tutaj:









Borita to tradycyjny taniec, któremu towarzyszy cała ceremonia, sprzed kilku wieków.


Borita gra w noc Bożego Narodzenia we wszystkich domach w wiosce, aw następne Boże Narodzenie gra na środku wioski, na oczach zgromadzonego tłumu.

Przygotowanie ceremonii odbywa się przed Bożym Narodzeniem, kiedy to wybierany jest lider vataf, dwaj główni tancerze zwani „rudas”, kasjer i zamaskowana postać o imieniu „Kuka”. Następnie muzycy targują się i wybierają miejsce na próby.

Grany wyłącznie przez chłopców (15-16 lat) taniec ten harmonijnie łączy elementy węgierskiego, rumuńskiego, tureckiego i bułgarskiego tańca ludowego. Taniec w kręgu oznacza cykliczność pór roku i życia.

Borita to długa i widowiskowa gra, która wykorzystuje wolną przestrzeń, aby trzepotać wszystkimi bajkami, dzwonić we wszystkie dzwony i kontynuować grę w takiej czy innej części żywego kręgu widzów.

Gra Borita spełnia funkcję pomyślną, jest obrzędem płodności skierowanym do rodziny, gospodarstwa domowego, ziemi, zwierząt i jednocześnie zwyczajem inicjowania chłopców, przechodzenia z jednej kategorii wiekowej do drugiej.



Źródło zdjęć: www.realitatea.net

http://traditiidinromania.ro/obiceiuri/borita.html





a, kuku....








Muzeul Național al Țăranului Român

3 godz.

 Sărbătorile sunt momente propice pentru dialogul cu Dumnezeu, pentru a obține binecuvântare pentru familie și viața de zi cu zi. În regiunile mai retrase, în care forța tradiției este mai mare, pe lângă practicile creștine s-au păstrat până azi urme ale unei gândiri precreștine, vizibilă în obiceiuri mărunte și credințe disparate. S-a moștenit ideea comună multor popoare arhaice potrivit căreia la trecerea dintre ani timpul este vulnerabil și omul îl poate influența în bine prin practici de tip magic. Totodată, a fost comun popoarelor arhaice obiceiul de a sărbători cu mese abundente, în contrast cu mesele frugale din zilele obișnuite. Și, tot în aceste momente de cumpănă dintre ani, unii cred că se poate ghici cum va fi vremea peste an sau norocul fiecăruia.

Prin unele sate, în ajunul Crăciunului, înainte de răsăritul soarelui, unii oameni ating coasa, securea, toporul, uneltele muncilor obișnuite, ca să le fie drag să lucreze cu ele peste vară. Alții, tot în Ajun, împrăștie surcele prin casă, urând ca ațâția pui, purcei, vaci, oi să fie în casă, câte surcele sunt. Dau de mâncare găinilor din sită, ca să curgă ouăle ca grâul din sită. Duc paie în casă și se așază pe ele, ca să stea găinile pe ouă și să le clocească. În casele cu fete de măritat, se mătură dinspre prag spre icoane, ca să stea pețitorii. Nu se dă nimic cu împrumut în Ajun, căci îți dai norocul din casă. Se aruncă o lingură de grâu fiert cu miere pe jos, din grâul pregătit pentru masa Ajunului, ca să stea lipit norocul de casă.

Cine vrea mai mult, face mai mult: de pildă, se abține să mănânce carne de porc tocmai de Crăciun, ca să nu atace lupii vitele și să nu moară porcii! Nu e bine nici să mănânci carne de găină, căci ea scurmă aruncând pământul înapoi, deci și treburile tale vor da înapoi. Dar e bine să mănânci pește, că nu te îmbolnăvești. După starea vremii se uită cei știutori, ca să ghicească cum va fi vremea peste an: dacă vremea e uscată, senină și geroasă, va fi o vară bună. Dacă e cald de Crăciun, va fi frig de Sfintele Paști.

Pe de altă parte...

Între Crăciun, personajul ciudat care apare în legendele românești ale Nașterii Domnului, și Moș Crăciun nu e nicio legătură, în afară de nume. Cele mai multe legende populare românești ale Nașterii s-au inspirate din niște legende apocrife, în care moașa este pedepsită pentru că nu a crezut în neprihănirea Maicii Domnului. Dar Crăciun nu apare în apocrife. Rolul său narativ este de a deveni primul creștin, primul care recunoaște Divinitatea Pruncului și sfințenia Maicii Sale. Pentru ca această legendă să le placă și copiilor, târziu, când s-a extins obiceiul cadourilor de Crăciun, i s-a dat și această sarcină lui Crăciun.

Se spune că trăia în Vifleemul Iudeii un om bogat, pe nume Crăciun. Într-o zi, a primit printr-o scrisoare vestea că va fi vizitat de un mare împărat. Bucuros, s-a apucat să facă pregătiri straşnice. Cu câteva zile înainte, împăratul roman dăduse poruncă să se înscrie toţi oamenii din împărăţia sa în locul de unde li se trăgea viţa. Maica Domnului s-a dus la Vifleem, când i-a venit vremea să nască. Neavând unde să tragă, căci toate hanurile erau pline, s-a rugat de Crăciuneasa, nevasta lui Crăciun, să o primească o noapte. În ciuda împotrivirii lui Crăciun, care îl aștepta pe împărat, Crăciuneasa primit-o în grajd și a ajutat-o să nască. Crăciun s-a mâniat foc, a luat o secure i-a tăiat ambele mâini. Înnebunită de durere, Crăciuneasa și-a apucat mâinile cu dinții și a fugit la grajd. La sfatul Preacuratei, s-a atins de scutecele Domnului și mâinile s-au lipit la loc, devenind strălucitoare ca aurul.

Crăciun și-a regretat fapta și și-a dat seama că Pruncul este Împăratul așteptat. Când și-a cerut iertare, i s-au deschis ochii şi a văzut îngerii Domnului cântând imnuri de preamărire. Dar Maica Domnului l-a iertat numai dacă va posti până la sfârşitul vieţii câte şase săptămâni înainte de sărbătoarea Naşterii Sale și dacă va face daruri copiilor și sărmanilor!

Crăciun s-a botezat și a ajuns astfel primul creștin ...

Text: Ana Pascu, muzeograf la Muzeul Național al Țăranului Român

Sursa foto: Arhiva de Imagine MȚR - Colecția Oroveanu | Obiceiuri de Crăciun, fotograf Iosif Berman (O-689)



słabe tłumaczenie z rumuńskiego


Wakacje to dobry czas na dialog z Bogiem, na błogosławieństwo dla rodziny i codziennego życia. W regionach bardziej odległych, gdzie siła tradycji jest większa, oprócz praktyk chrześcijańskich, pojawiły się ślady myślenia przedchrześcijańskiego, widoczne w małych zwyczajach i rozproszonych wierzeniach. Wspólna idea wielu archaicznych ludów została dziedziczona, że przez lata czas jest podatny na zranienia, a człowiek może wpływać na niego na dobre poprzez magiczne praktyki. Równocześnie archaiczne ludy były powszechne świętowanie obfitymi posiłkami, w przeciwieństwie do oszczędnych posiłków w zwykłe dni. I nawet w tych wesołych czasach niektórzy wierzą, że można się domyślać jaka będzie pogoda w przyszłym roku lub każdy będzie miał szczęście.
W niektórych wioskach, w Wigilię, przed wschodem słońca, niektórzy dotykają kosy, siekiery, narzędzi wspólnej pracy, tak aby czerpali przyjemność z nimi pracować latem. Inni, nawet w Ewie, roznoszą robaki po domu, marząc, aby w domu było tyle kurczaków, świń, krów, ile robaków. Kury karmię sitem, to jajka będą płynąć jak pszenica w sicie. Noszę słomki w domu i kładę się na nich, żeby kury mogły składać się na jajkach i wylęgać. W domach z dziewczynami do ślubu zamiatają od progu do ikon, żeby opiekunowie mogli zostać. Nic nie jest udzielane z pożyczką na Ewę, bo oddaje się szczęście swojego domu. Wyrzuć na podłogę łyżkę ugotowanej pszenicy z miodem, z pszenicy przygotowanej na stół wigilijny, aby zachować szczęście w domu.
Kto chce więcej, robi więcej: na przykład wstrzymuje się od jedzenia wieprzowiny do świąt, żeby wilki nie atakowały krów, a świnie nie zginęły! Kurczaka też nie jest dobrze, bo zbeszta wyrzucając ziemię z powrotem, więc i twoja praca wróci. Ale dobrze jest jeść ryby, bo się nie choruje. Po pogodzie fachowcy patrzą, jaka będzie pogoda w przyszłym roku: jeśli pogoda będzie sucha, bezchmurna i zimno, to będzie dobre lato. Jeśli do świąt jest gorąco, to do Wielkanocy będzie zimno.
Z drugiej strony...
Pomiędzy świętami, dziwną postacią, która pojawia się w rumuńskich legendach szopki, a Świętym Mikołajem, nie ma innego związku niż nazwa. Większość rumuńskich legend o szopce zainspirowana była niektórymi legendami apokryfów, w których położna jest karana za brak wiary w prawość Matki Bożej. Ale Boże Narodzenie nie pojawia się w apokryfie. Jego narracyjna rola ma być pierwszy chrześcijanin, pierwszy rozpozna Boskość Dziecka i świętość Jego Matki. Aby ta legenda spodobała się dzieciom, spóźnionym, gdy zwyczaj prezentów świątecznych się przedłużał, to zadanie zostało przekazane na Boże Narodzenie.
Mówi się, że w Betlejem Judei mieszkał bogacz o imieniu Boże Narodzenie. Pewnego dnia otrzymał wiadomość, że odwiedzi go wielki cesarz. Cieszę się, że zaczął czynić wielkie przygotowania. Kilka dni wcześniej rumuński cesarz wydał rozkaz, aby wszyscy ludzie w jego królestwie zarejestrowali się w miejscu, w którym byli zabijani. Matka Boża udała się do Vifleem, kiedy jej czas na porody. Nie mając gdzie strzelać, bo wszystkie tawerny były pełne, modlił się do Dziewicy, żony Bożego Narodzenia, aby przyjęła ją na jedną noc. Pomimo sprzeciwu Bożego Narodzenia, który czekał na cesarza, Maryja Dziewica przyjęła ją w stajni i pomogła jej urodzić. Święta wściekły, wziął siekierę i obciął obie ręce. Obłąkany bólem, Kleryk złapał ją za ręce zębami i pobiegł do stajni. Za radą Preacury dotknęła pieluch Pana i jej dłonie sklejone, stając się lśniące jak złoto.
Boże Narodzenie pożałował swojego czynu i zrozumiał, że Dziecko jest oczekiwanym cesarzem. Gdy prosił o przebaczenie, otworzyły mu się oczy i zobaczył aniołów Pańskich śpiewających hymny chwalebne. Ale Matka Boża przebaczyła mu tylko wtedy, gdy pości do końca życia sześć tygodni przed świętem Jego Narodzin i jeśli daje prezenty dzieciom i ubogim!
Boże Narodzenie zostało ochrzczone i tym samym stało się pierwszym chrześcijaninem...
Tekst: Ana Pascu, muzeograf w Muzeum Narodowym Kraju Rumuńskiego


P.S.






ja już wiem, a wy?





źródło: fb

http://tygodnikponidzia.pl/sledztwo-nad-koleda/

https://maciejsynak.blogspot.com/2021/10/jocker-jack-jacek-phersu.html


https://maciejsynak.blogspot.com/2021/06/wspolna-swiadomosc-narodowa.html


https://maciejsynak.blogspot.com/2021/09/phersu-2.html

https://maciejsynak.blogspot.com/search?q=tradycja&updated-max=2021-04-17T18:12:00%2B02:00&max-results=20&start=11&by-date=false








czwartek, 21 października 2021

Jak to jest z nazwami

 


Nazewnictwo grup społecznych - przykład powstawania nazw.












Przykłady z Kaszub i Kociewia:


Kaszubi (kaszub. Kaszëbi) – grupa ludności zamieszkująca Pomorze Gdańskie i wschodnią część Pomorza Zachodniego, wywodząca się od wschodniej grupy zachodniosłowiańskich plemion pomorskich.


Dzielą się na wiele podgrup etnograficznych, zróżnicowanych językowo i kulturowo:

- Kaszubi północni – Bëlôcë,
- Gochy – Gôchë,
- Józcy – Józcë lub Mucnicy – Mùcnicë,
- Krubanie – Krëbane,
- Lesacy – Lesôcë,
- Morzanie – Mòrzanie,
- Rybaki – Rëbôcë,
- Borowiacy Tucholscy – Borowiany,
- Tuchòłki,
- Zaboracy – Zabòrôcë

Odrębną i izolowaną podgrupą (wymarłą w XX w.) byli Słowińcy.



Spośród Kociewiaków wyróżniano następujące grupy etniczne:

Lasacy – w Borach Tucholskich
Feteracy – z okolic Pelplina
Górale – zamieszkujący wyżynne obszary w północnej części regionu
Piaskarze – w okolicach Śliwic
Olędracy – zamieszkujący nad Wisłą
Samburczycy – z okolic Tczewa







https://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/456/edition/420/content

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kociewie

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaszubi



poniedziałek, 4 października 2021

Od Zbrucza do Sardyni cz.2

 


Figury podobne do naszego idola ze Zbrucza nie ograniczają się tylko do Abruzji, czy Egiptu.


Część pierwsza tutaj.




przedruk

tłumaczenie automatyczne



„Wojownik z Hirschland”





Figura nagiego wojownika wykutego z piaskowca, został znaleziony przez archeologów w 1962 r. podczas wykopalisk cmentarza Hirschlandenów w Ditzingen, które należały do ​​kultury Hallstatt.

Pochodzi z VI wieku. pne i jest to całkowicie wyjątkowy zabytek, ponieważ najwcześniejsze posągi wysokości człowieka na północ od Alp są nieznane historykom. Znalezisko to znajduje się na Starym Zamku w Stuttgarcie (Altes Schloss w języku niemieckim), gdzie dziś znajduje się Państwowe Muzeum Wirtembergii .

Posąg stojącego mężczyzny znaleziono podczas wykopalisk w Hirschlanden, niedaleko Ludwigsburga i około pięciu kilometrów na południe od Hochdorfu. Pomnik został odkryty tuż za niskim kamiennym murem, który otaczał wzgórze o wysokości dwóch metrów i średnicy co najmniej dwudziestu metrów. Erozja słupa i niwelacja części kopca, ale naukowcom udało się odkryć szesnaście pochówków z końca VI - początku V wieku pne lub końca ery Hallstatt. Wyniki wykopalisk zostały opublikowane w 1975 roku, a uwaga naukowców niemal całkowicie skupiła się na znalezionej postaci „wojownika”.


Wykonany z lokalnego piaskowca, który jest wydobywany zaledwie siedem kilometrów od miejsca w obszarze Stuben, posąg bardzo mocno wyblakł, co sugeruje, że był na zewnątrz przez długi czas. Dolne części nóg znaleziono oddzielnie od ciała i przymocowano do postaci w muzeum. W rezultacie wysokość figury wynosiła około półtora metra. 



Kompozycja jest bardzo prosta, a mocne łydki i biodra wydają się nielogiczne i nieproporcjonalne w stosunku do stosunkowo cienkiej górnej części ciała z niewielką głową, co jest prawdziwą tajemnicą dla historyków sztuki, którzy nie rozumieją, dlaczego tak się stało. Rzeczywiście kunszt starożytnego rzeźbiarza wyraźnie nie odmówi. Kościste ramiona są wysunięte w górę i do przodu i podkreślone ostro zarysowanymi trójkątnymi łopatkami. W rezultacie przód tułowia jest bardzo płaski i wygląda jak płyta. Chude dłonie są mocno przyciśnięte do ciała. Nie są one jednak wzdłuż niej skrzyżowane ani wydłużone. Mała głowa lekko pochylona do tyłu; bezpieczeństwo twarzy jest dość słabe, więc mówienie o jego cechach jest bardzo trudne. 

Rzeźba nazywa się „stela” i „krigerstele” (stela wojownika) oraz „kuro-keltos” lub „celtyckie kuros”. To oczywiście nie „stela” w tradycyjnej formie starożytnego greckiego nagrobka, ponieważ nie ma za nim prostokątnej płyty. Interpretacja posągu jako wojownika została zaproponowana ze względu na fakt, że ma on sztylet z uchwytem anteny na pasku. Stożkowy kapelusz został pierwotnie ogłoszony hełmem, ale od czasu otwarcia kapelusza z kory brzozy podczas pochówku Hochdorfa uważa się, że wojownik Hirschlanden nosi podobny kapelusz. Wokół jego talii są dwa cienkie paski, a wokół szyi coś w rodzaju grubej hrywny.



   

Nazwa „kuro-keltos” została nadana wojownikowi, ponieważ jego ogromne nogi wydają się nieproporcjonalnie muskularne w porównaniu z resztą postaci i naprawdę przypominają historykom sztuki o greckich kuros, posągach młodych mężczyzn umieszczonych na grobach lub w świątyniach.

Na tej podstawie wielu niemieckich naukowców sugeruje, że rzeźbiarz był Grekiem lub był szkolony na południe od Alp w starożytnej greckiej tradycji. W różnych scenariuszach albo grecki rzeźbiarz był odpowiedzialny tylko za dolną część posągu, podczas gdy miejscowy mistrz rzeźbił górną część, lub cały posąg był dziełem rzeźbiarza wyszkolonego w obu tradycjach, zarówno lokalnych, jak i greckich.

Jeśli weźmiemy pod uwagę, że górna połowa jest najważniejszą częścią figury, i jest to zgodne z logiką rzeczy, a jeśli styl grecki był ceniony wyżej niż lokalny, wówczas staje się niejasne, dlaczego grecki rzeźbiarz musiał wykroić jego najmniej znaczącą część. Ponownie, jeśli był tylko jeden rzeźbiarz zorientowany w greckiej technice, dlaczego nie wyciął górnej części figury w greckim stylu? To znaczy, czy nie zrobiłeś mniej lub bardziej typowego kuros?

Było na to wytłumaczenie. Niektórzy uczeni sugerują, że cała rzeźba została pierwotnie wyrzeźbiona dokładnie tak, jak greccy kuros. Następnie został uszkodzony lub z jakiegoś innego powodu odrestaurowany przez miejscowego rzeźbiarza, który pracował w tradycji celtyckich stel.

 




Ale jeśli umieścisz postać „wojownika Hirschlandena” na jednym ze znanych kuros, wtedy ... nic z tego nie wyjdzie. Liczby się nie zgadzają, więc powiedzieć, że „wojownik” został zrobiony z kuros, mimo wszystko jest to niemożliwe. Pomnik został prawdopodobnie zainstalowany na kopcu około 500 pne. 

A skoro tak jest, to znowu nie jest jasne, w jaki sposób i dlaczego pełnowymiarowe greckie kuros zostało wyrzeźbione z lokalnego kamienia, przechowywano je gdzieś przez długi czas (ponieważ „era kuros” w starożytnej sztuce greckiej trwała około 650 pne - 500 pne), a następnie z jakiegoś powodu został przerobiony na wtórne użycie. I rzeczywiście, prawie wszyscy kurowie mają co najmniej pół wieku, ale są starsi niż „wojownik Hirschlanden”. A jeśli nie są starsi, wcale nie wyglądają jak on



Kuros z Ptun, Boeotia, ok. 530 - 520 lat p.n.e. wysokość 1,60 m. (Muzeum Narodowe, Ateny)



Ogólnie rzecz biorąc, oczywiste jest, że „wojownik Hirschlanden” nie został odcięty od greckich kuros. Nie było greckiego rzeźbiarza. Osiągnięcia kultury greckiej nie znajdują potwierdzenia w rzeźbie z Hirschlanden; nie ma nic podobnego w proporcjach, położeniu, skali, materiale lub modelowaniu powierzchni, co wskazuje na jakikolwiek wpływ Grecji. Sam fakt, że przestrzeń między nogami jest wolna, a nogi są dobrze zaprojektowane, nie wystarcza do udowodnienia greckiego pochodzenia tej figury.




"Książę Glauberg"


Glauberg to celtyckie oppidum w Hesji , Niemcy składającej się z grodzisko i kilku kurhany „książęcy siedzenia z końca Hallstatt i na początku La Tene okresach.”  Odkrycia archeologiczne w latach 90. stawiają stanowisko wśród najważniejszych wczesnych ośrodków celtyckich w Europie . Dostarcza bezprecedensowych dowodów na celtyckie pochówki, rzeźby i monumentalną architekturę.




Wiele uwagi międzynarodowej przyciągnęło zwłaszcza odkrycie niezwykle rzadkiego znaleziska, naturalnej wielkości posągu z piaskowca lub steli , pochodzącego z V wieku p.n.e., który został znaleziony tuż za większym kurhanem.

Stela, zachowana w całości, z wyjątkiem stóp, przedstawia uzbrojonego wojownika płci męskiej. Mierzy 186 cm wysokości i waży 230 kg. Jest wykonany z rodzaju piaskowca dostępnego w promieniu kilku kilometrów od Glauberga. Wiele szczegółów jest wyraźnie widocznych: jego spodnie, zbroja kompozytowa tunika, drewniana tarcza i typowy dla La Tène miecz zwisający z jego prawego boku. 



Wąsaty mężczyzna nosi obręcz z trzema wisiorkami, niezwykle podobnymi do tego z komnaty w kopcu 1, kilka pierścieni na obu ramionach i jeden na prawej ręce. Na głowie nosi „koronę z liści”, czyli nakrycie głowy przypominające kaptur, zwieńczone dwoma występami, przypominającymi kształtem liście jemioły . Takie nakrycia głowy znane są również z nielicznych współczesnych rzeźb i monet. Ponieważ uważa się, że jemioła miała dla Celtów znaczenie magiczne lub religijne, może to wskazywać, że przedstawiony wojownik pełnił również rolę kapłana. W okolicy odkryto również fragmenty trzech podobnych posągów. Sugeruje się, że wszystkie cztery posągi stały kiedyś w prostokątnym ogrodzeniu. Być może były związane z kultem przodków.

Paralele do posągu wojownika Glauberga istnieją w postaci stel z innych miejsc La Tène, takich jak figura Holzgerlingen ( Państwowe Muzeum Wirtembergii w Stuttgarcie ), stela-słupowa z Pfalzfeld ( St Goar ) ( de ) , dziś w Rheinisches Landesmuseum Bonn The Warrior of Hirschlanden i innych.







Glauberg w Niemczech - rekonstrukcja kurhanu wraz z otoczeniem



Filar Pfalzfelda

Dobrym wczesnym przykładem rzeźbionego filaru celtyckiego jest filar Pfalzfelda z V-IV wieku p.n.e. z okolic St. Goar w Niemczech. Filar ma 1,48 m (4 stopy 8 cali) wysokości i był kiedyś zwieńczony głową. 

Podzielona na cztery strony pionowymi płaskorzeźbami kabli, każda twarz ma ludzką głowę ubraną w nakrycie głowy zwane „koroną z liści” i stylizowaną brodę w trzech punktach. Przestrzenie wypełnione są geometrycznymi wzorami. (Rheinisches Landesmuseum, Bonn).


  








Filetto II

Ta nienaruszona męska stela została odnaleziona około 1870 roku w Selva di Filetto (Villafranca in Lunigiana, MS) i znana jest również pod nazwą „Bocconi”. Należy do grupy C i można ją datować na epokę żelaza (ok. VIII-VI wpne). 

Ma prostokątny korpus i zaokrągloną głowę. Twarz jest ograniczona okrągłym reliefem; oczy mają kształt tabletki, nos i usta wypukłe. Szyja, raczej krótka i gruba, ma w centralnej części wypukły wyrostek, który może reprezentować brodę lub wypukłość krtani. Powięź obojczyka jest dość szeroka i lekko reliefowa; kończyny górne lekko zgięte w łokciach; ręce, bardzo duże, mają z grubsza prostokątny kształt. Kończyny dolne są wypukłe i pokazane z profilu lekko zgięte w kolanach, obie stopy zwrócone w lewo. 

Między nogami znajduje się mniej więcej trójkątny wyrostek, który być może wskazuje na przepaskę na biodrach; poniżej tego dodatku znajdują się jądra. Z tyłu znajduje się długa bruzda, która prawdopodobnie wskazuje na kręgosłup. Na lewej ręce znajduje się topór z czworokątnym ostrzem i długą lekko zakrzywioną rękojeścią. Po prawej stronie znajdują się dwa oszczepy. Umieszczony pod dłońmi pasek jest wykonany z dwóch płaskorzeźbionych taśm i podtrzymuje sztylet z przedstawionymi po prawej stronie czułkami. Pomiędzy siekierą a linią obojczyka wyryty jest napis pismem etruskim. Obecnie zachowany w portyku pałacu Bocconi w Pontremoli.



Stelle z Lunigianie 

Przez wieki były niszczone jako uważane za bóstwa pogańskie i nie ma żadnej dokumentacji na temat liczby odnalezionych aż do XVIII wieku . Pierwsza stela, która do nas dotarła, została znaleziona w 1827 roku w miejscowości Novà , w gminie Zignago , w prowincji La Spezia .










Stela z Hamangia-Baia, Rumunia


wiele więcej na stronie – link poniżej




Giganci z Mont'e Prama 


Sardynia, choć temat wiązany z kulturą Picenów i Wojownikiem z Capestrano.

BARDZO skrótowo z włoskiej wiki - wybór informacji.


Giganci Mont'e Prama są starożytne kamienne rzeźby stworzone przez cywilizację Nuragic z Sardynii , we Włoszech . Podzielony na wiele kawałków,  zostały odkryte w 1974 roku na gruntach rolniczych marca koło Mont'e Prama w Comune z Cabras , prowincji Oristano , w środkowo-zachodniej Sardynii. Posągi są wykute w lokalnym piaskowcu, a ich wysokość waha się od 2 do 2,5 metra. 





Sandstone nuragic boxer warrior from Mont'e Prama


Według najnowszych szacunków fragmenty pochodziły z łącznie czterdziestu czterech posągów. Dwadzieścia pięć zostało już odrestaurowanych i zmontowanych, oprócz trzynastu modeli nuraghe , podczas gdy kolejne trzy posągi i trzy modele nuraghe zostały zidentyfikowane z fragmentów, których obecnie nie można zrekonstruować. Po zakończeniu renowacji planowane jest zwrócenie większości znalezisk do Cabras w celu wystawienia w muzeum. 


W zależności od różnych hipotez datowanie Kolossoi  – nazwy, jaką archeolog Giovanni Lilliu nadał posągom   – waha się między XI a VIII wiekiem p.n.e.  Jeśli to jest dodatkowo potwierdzone przez archeologów, to byłoby najbardziej starożytnych antropomorficzne rzeźby na obszarze Morza Śródziemnego , po egipskich rzeźb, poprzedzające Kouroi w starożytnej Grecji . 



Pierwsze świadectwa rzeźby na Sardynii są znacznie starsze niż posągi Mont'e Prama. Najbardziej odległy przykładem jest tzw Venus od Macomer , w braku Finito techniki , datowane na 3750-3300 pne przez archeologa Giovanni Lilliu, natomiast dla archeologa Enrico Atzeni statuetka powinien sięgają wczesnego neolitu (6000-4000 pne) . [13] Nowsze badania podkreśliły podobieństwa do figurek Wenus, zauważone już przez Giovanniego Lilliu, i wysunęły hipotezę retro-datowania do górnego paleolitu lub epoki mezolitu . 






Statuetki późniejsze niż ta – ale wciąż nawiązujące do ikonografii Bogini Matki – to wiele wolumetrycznych figurek wyprodukowanych przez kulturę Ozieri , wśród których znajduje się bożek Perfugas , przedstawiający boginię karmiącą swoje dziecko. Ta sama symbolika została później użyta przez cywilizację nuragiczną z tak zwaną „Nuragicką pietà”. 

Po trójwymiarowych figurkach bogini – ale wciąż należących do epoki neolitu  – są idole w płaskim stylu geometrycznym , które mogłyby przedstawiać boginię w jej chtonicznym aspekcie, ponieważ wszystkie przykłady tego typu bożków zostały znalezione w grobach . 



Badania przeprowadzone po przypadkowym odkryciu prehistorycznego ołtarza w Monte d'Accoddi (Sassari) ujawniły, że – obok produkcji figur geometrycznych – wielki posąg znajdował się już w tym czasie na Sardynii, zważywszy, że w „świątyni św. Accoddi”kilka stel i menhiry odzyskano. Obok rampy prowadzącej na szczyt głównego budynku wykopaliska ujawniły obecność wielkiego menhira, a wokół niego ustawiono kilka innych. Rzeźbiona twarz, wyryta spiralnymi wzorami i prawdopodobnie należąca do posągu-steli, została przypisana do najwcześniejszej fazy stanowiska – zwanej „czerwoną świątynią”. Duży granitstelę z wypukłą postacią kobiecą, przypisano drugiej fazie – zwanej „wielką świątynią”. 





Proces ten jest w jakiś sposób ujawniany przez przejście od przedstawienia człowieka poprzez naszkicowane rysy twarzy lub ciała (jak w stożkowatym baetylusie „Tamuli” i „San Costantino di Sedilo ” oraz w ściętym stożkowym baetylusie „Nurachi” , „Solene”, „Oragiana”), do pełnej i wyraźnej reprezentacji ludzkiej głowy w „baetylusie Baunei”. Prowadzi to do przypuszczenia, że ​​„baetylus Baunei” jest punktem dojścia ideologicznej i artystycznej ewolucji, na ścieżce wznoszącej się od symbolizmu do antropomorfizmu, z powodu różnych czynników wewnątrz Sardynii i poza nią.

—  Giovanni Lilliu, Dal betilo aniconico alla statuaria nuragica, s. 1. 1764. 



Większość rzeźb została rzucona w kawałkach na nekropolię znajdującą się na Mont'e Prama, niskim wzgórzu 50 m npm i strategicznie zlokalizowanym w samym centrum półwyspu Sinis. Jeszcze tylko jedna fragmentaryczna rzeźba – ludzka głowa – została znaleziona gdzie indziej, w pobliżu świętej studni Banatou ( Narbolia , OR). Ta strona to ca. 2 km od nuraghe S'Uraki , a głowa została znaleziona wraz z różnymi znaleziskami ceramicznymi, punickimi lub nuragicznymi. [34] [35]

Biorąc pod uwagę położenie licznych fragmentów na Mont'e Prama i jedynego w Narbolii, zakłada się, że posągi pierwotnie wzniesiono w pobliżu samej nekropolii lub w wciąż niezidentyfikowanym miejscu na półwyspie Sinis, regionie rozciągającym się na północ od półwyspu Sinis. Zatoka Oristano , między Morzem Sardynii a stawem Cabras .



Nuragic settlements in the Sinis peninsula and in the Montiferru



Wzgórze Mont'e Prama porośnięte było w starożytności palmami karłowatymi, Chamaerops humilis , od których wzięła się nazwa Prama , co w języku sardyńskim oznacza „palma” .

Lokalizacja nekropolii jest wymieniona jako „M. Prama” na mapie katastralnej gminy Cabras oraz na mapach 1:25000 Istituto Geografico Militare , k. 216 NE 

Litera „M”. otrzymał kilka interpretacji, takich jak Mont'e , Monti , Monte i Montigru , wszystkie nadal używane w języku sardyńskim. Nawet stosunkowo niewielkie wzgórze jest określane jako „góra”, jak na przykład Monti Urpinu ( Cagliari ), które ma tylko 98 metrów wysokości nad poziomem morza.

W przeszłości taki toponim, wskazujący na obecność palm karłowatych na miejscu, został odnotowany w niektórych dokumentach pisanych. Teolog i pisarz Salvatore Vidal, mówiąc o półwyspie Sinis w swoim Clypeus Aureus excellentiae calaritanae (1641), podaje toponim Montigu de Prama . Franciszkanin Antonio Felice Mattei, który napisał w 18. wieku historiografię Sardynii diecezji i biskupów, wspomina Montigu Palma jako jedna z miejscowości w obrębie półwyspu Sinis.




Plan of Mont'e Prama necropolis


Dokładna data powstania posągów pozostaje niepewna. Różne hipotezy, wysunięte przez kilku uczonych, obejmują okres między X a VIII wiekiem pne, a mianowicie między końcową epoką brązu a epoką żelaza . W każdym razie uważa się, że rzeźby pochodzą z okresu transformacji kulturowej, ale są głęboko zakorzenione w późnej epoce brązu . [39]


Nekropolia nie została jeszcze (2012) w pełni odkopana.


Trudno znaleźć paralele dla tych rzeźb w rejonie Morza Śródziemnego :

  • archeolog Carlo Tronchetti mówi o pełnej orientalizacji komisarzy i ideologii. W związku z tym inni badacze – jak Paolo Bernardini – identyfikują w rzeźbach wpływy orientalne, z pewnymi podobieństwami do archaicznych rzeźb etruskich ; 

  • archeolog Brunilde Sismondo Ridgway wyszukuje podobieństwa do Picentines , Lunigianian i Daunian rzeźbami 8 - 5 wieku pne, a więc kolokację posągi wewnątrz stylizując pochylony lub Egejskim naturalistycznej prądu; 

  • według Giovanniego Lilliu rzeźby należą do stylu geometrycznego, podkreślanego przez ryte znaki zdobnicze i czerpią bezpośrednią inspirację z sardyńskich statuetek typu „Abini-Teti”. Zdaniem wybitnego archeologa przypisywanie posągów do okresu orientalizacji jest zatem głęboko błędne, z możliwym wyjątkiem kolosalnej budowy ciała;

  • archeolog Marco Rendeli uważa za niezadowalające wszystkie próby porównania posągów Sinis z tymi znalezionymi na obszarach helleńskich , italskich i etruskich. Według niego prawidłowe podejście oznacza rozumienie posągów jako unicum, wywodzącego się z interakcji między lewantyńskimi rzemieślnikami a komisarzami nuragicznymi. Tę wyjątkowość potwierdzają również osobliwe grobowce studni nekropolii, które nie znajdują odpowiedników w innych miejscach, ani w zachodniej, ani we wschodniej części Morza Śródziemnego.



Wielowieżowe nuraghe były najwyższymi megalitycznymi konstrukcjami, jakie kiedykolwiek zbudowano – po piramidach egipskich – w epoce brązu na protohistorycznym obszarze Morza Śródziemnego. [88] Centralna wieża z nuraghe Arrubiu ( Orroli ), jedna z największych na wyspie, osiągnęła wysokość trzydziestu metrów, a ogólny plan tego zabytku składa się z co najmniej dziewiętnastu wież rozstawionych wokół kilku dziedzińców, zajmujących powierzchnię około 3000 metrów kwadratowych z wyłączeniem wsi leżącej poza murami.  Było to wynikiem ujednoliconego projektu, obejmującego zarówno donżon, jak i pięcioboczny bastion, wykonane na tym samym etapie w XIV wieku p.n.e. 


Bronze nuraghe model from Olmedo. Sassari, Sanna Museum.


Model nuraghe jest zdefiniowany jako pomniejszona, trójwymiarowa reprezentacja wież i zamków Nuragic, do celów sakralnych i/lub politycznych. Analogicznie do pomników pełnowymiarowych modele można podzielić na dwie ogólne kategorie.



Słowo "baetylus", prawdopodobnie od hebrajskiego Beth-El ("dom Boży"), pierwotnie oznaczało święte kamienie o prostym geometrycznym kształcie i anikonic. Przez analogię do religijnego znaczenia, jakie noszą ich orientalni odpowiednicy, uważa się, że dla nuragików mogą oni reprezentować dom bóstwa lub samego boga w sposób abstrakcyjny i symboliczny. Sugeruje to ich stała obecność w kultowych miejscach cywilizacji nuragickiej, od sanktuariów takich jak Su Romanzesu w Bitti po groby gigantów.


Tamuli, Macomer (Sardinia), cone-breasted baethyls.




Stele Kurgan lub Balbals





Stele Kurgan lub Balbals (podobno od tureckiego słowa balbal oznaczającego „przodek” lub „dziadek” lub mongolskiego słowa „barimal”, co oznacza „rzemieślniczy posąg”) to antropomorficzne kamienne stele, obrazy wycięte z kamienia, zainstalowane na szczycie, wewnątrz lub wokół kurhany (tj. kurhany), na cmentarzach kurhanowych lub w podwójnej linii wychodzącej z kurhanu. Stele są również określane jako „obeliski” lub „pomnikowe menhiry”.

Takie stele występują licznie w południowej Rosji, Ukrainie, Prusach, południowej Syberii, Azji Środkowej i Mongolii. Obejmują ponad trzy tysiące lat i są wyraźnie wytworem różnych kultur.

Najwcześniejsze są związane z kulturą Kura Araxes i Maykop, ale są bardziej synonimem Pit Grave lub Yamna, kultury stepu pontyjsko-kaspijskiego. Istnieją okazy z epoki żelaza utożsamiane z Scytami i średniowieczne przykłady z ludami tureckimi.




Ludzie R1b z Bliskiego Wschodu migrowali przez Kaukaz i założyli kulturę Majkopów, zanim rozprzestrzenili się na stepy pontyjsko-kaspijskie i zmieszali się z rdzenną ludnością stepową R1a.

Tradycja kopców grobowych nie wywodzi się ze stepów w kulturze Pit-Grave, ponieważ nowe datowanie radiowęglowe wydaje się wskazywać, że kurhany z kultury Majkopów faktycznie poprzedzają te znalezione na stepach.

Te z Majkopu mogły prześledzić swoje pochodzenie od Lewantu i Mezopotamii, dwóch regionów o stosunkowo wysokim poziomie R1b, gdzie znajdują się najstarsze podklady R1b.

Ludność R1b przeniosła na stepy zarówno obróbkę brązu, jak i zwyczaje pogrzebowe. W takim przypadku coraz bardziej prawdopodobne staje się, że sam język praindoeuropejski również został przywieziony przez bardziej zaawansowanego i dominującego partnera (R1b), a przyjęty przez ludność R1a w tym samym czasie, co reszta pakietu kulturowego z Majkopu. .

Wydaje się jednak, że gałąź Satem języków indoeuropejskich (związana z R1a) oddzieliła się od oryginalnego Centum (R1b) z powodu wpływu oryginalnych języków R1a, które zmieniły wymowę wyrazów IE (mianowicie palatowelary stały się frykatywami i afrykatami w językach satemowych).

Oczywiście języki Centum były później pod wpływem i przejęły słowa od chalkolitu z Europy Południowo-Wschodniej, a następnie z Europy Środkowej i Zachodniej. Języki ewoluują szybciej, gdy nowi ludzie integrują się ze społecznością językową, przynosząc ze sobą własne idiomy.

Trzynaście stel, nigdy wcześniej nie widzianych w Anatolii ani na Bliskim Wschodzie, odnaleziono w 1998 roku w ich pierwotnym miejscu w centrum Hakkari, miasta w południowo-wschodnim zakątku Turcji. Stele zostały wyrzeźbione na pionowych płytach podobnych do kamiennych płyt o wysokości od 0,7 m do 3,10 m.



Wielu uczonych uważa, że ​​region Hakkâri w południowo-wschodnim tureckim mieście Hakkâri jest miejscem niezależnego królestwa znanego jako Hubushkia, skupionego wokół górnego biegu rzeki Great Zap, która pojawia się w annałach asyryjskich z X i IX wieku p.n.e.

Imiona niektórych królów Hubuszki, takich jak Kaki i Data czy Dadi, są zachowane w tekstach asyryjskich, które również opisują relacje między imperium asyryjskim a Hubuszkią w IX wieku.

Asyryjskie ekspedycje kilkakrotnie przekraczały Hubuszkię, otrzymując hołd od jej królów lub zabierając ją siłą, gdy stawiali opór. Kwestionowana przez Asyrię na południowym wschodzie i królestwo Urartu na północnym zachodzie, Hubuszkia ostatecznie utraciła niepodległość.




Stele Hakkâri mogły należeć do władców Hubuszki, gdy była ona niepodległym państwem. Z pewnością całkowity brak jakiegokolwiek asyryjskiego wpływu na styl płaskorzeźb wskazuje, że musiały one powstać przed ostatnią ćwierć IX wieku p.n.e.

Kamienie zawierają tylko jedną naciętą powierzchnię, na której wyrzeźbione są postacie ludzkie. Temat każdej steli ukazuje widok górnej części ciała człowieka. Nogi nie są reprezentowane. Jedenaście stel przedstawia nagich wojowników ze sztyletami, włóczniami i toporami – męskimi symbolami wojny. Zawsze trzymają w obu rękach naczynie do picia wykonane ze skóry. Dwie stele zawierają postacie kobiece bez ramion. Stele mogły być wyrzeźbione przez różnych rzemieślników przy użyciu różnych technik.



Różnice stylistyczne przesuwają się od płaskorzeźby do bardziej systematycznej liniowości. Najwcześniejsze stele są w stylu płaskorzeźby, podczas gdy najnowsze są w stylu liniowym. Zostały wykonane w okresie od XV wieku p.n.e. do XI wieku p.n.e. w Hakkari. Najlepsze podobieństwa do stel Hakkâri można znaleźć od VII wieku pne do XII wieku naszej ery stalae Kurgan ze stepu euroazjatyckiego.

Stele z tego rodzaju reliefami nie są powszechne na starożytnym Bliskim Wschodzie, jednak istnieje wiele bliskich podobieństw między nimi a stelami wytwarzanymi przez różne ludy ze stepów euroazjatyckich między trzecim tysiącleciem p.n.e. a jedenastym wiekiem naszej ery.

Mogą one wskazywać na bardzo wczesny związek tego obszaru ze stepem euroazjatyckim. Przykłady euroazjatyckie związane są z grobami i kultem zmarłych. Uważa się nawet, że balbal przedstawia ofiary zabite przez osobę pochowaną w tym konkretnym grobie.

Drugie wykopaliska ujawniły grobowiec komorowy tylko około 50 stóp od miejsca, w którym znaleziono stele. Komora ta, częściowo zniszczona, wydawała się być używana przez kilkaset lat, począwszy od połowy drugiego tysiąclecia p.n.e. Z tego grobu wydobyto około 50 ludzkich szkieletów, a także ogromną ilość ceramiki, sztyletów z brązu, ozdobnych szpilek oraz złotych i srebrnych kolczyków.

Chociaż wydaje się, że grobowiec ten już nie był używany przed wzniesieniem stel, istnieje duże prawdopodobieństwo, że w okolicy mogą znajdować się inne grobowce. Jeżeli planowane na lato wykopaliska w miejscu stel ujawnią pobliskie, współczesne grobowce komorowe, może to oznaczać, że sele są związane z kultem zmarłych.

Na razie możemy stwierdzić, że z jakiegokolwiek powodu zostały wzniesione, jest pewne, że te stele, które mogą reprezentować władców królestwa Hubuszkia, powstały pod wpływem eurazjatyckiej kultury stepowej, która przeniknęła na Bliski Wschód .

Plemiona Mitanni i Hurry dominowały na płaskowyżu ormiańskim do połowy II tysiąclecia p.n.e. Kurgany (kopce grobowe) z XVII-XVI wieku pne zostały wykopane w pobliżu Wanadzoru, odsłaniając ścigane złote i srebrne kubki oraz broń z brązu.

Ci z następnego okresu (XV-XIV wpne) w L'chashen i na cmentarzu w Artik trzymali mitannijskie pieczęcie cylindryczne pochodzące z końcowej fazy królestwa mitannijskiego.

Po zniszczeniu Mitanni przez Hetytów na przełomie XV-XIV w. Pne plemiona na płaskowyżu ormiańskim były nominalnie pod kontrolą Hetytów, którzy zaczęli rozszerzać się na północną Syrię.

Zanim królestwo Hetytów upadło około 1200 roku p.n.e., plemiona ormiańskie przodków zawarły potężne sojusze i były uważane za wyzwanie dla ekspansji Asyryjczyków na północ, którzy stali się główną potęgą po upadku Mitanni.




Kambodża





Trimurti (z Angkor, Siem Reap)



Głowa Sadashiva Khmer XII w.



Angkor National Museum  









National Museum, Phnom Penh




Bust of God Hevajra

To kolosalne popiersie ezoterycznego buddyjskiego boga Hevajry pochodzi z ruin starożytnego Angkoru w północno-zachodniej Kambodży. Mówi się, że znaleziono ją w pobliżu Wschodniej Bramy (Bramy Umarłych) wielkiego, otoczonego murami miasta Angkor Thom, zbudowanego przez Dżajawarmana VII (1181–1219). Bayon, położony w samym centrum Angkor Thom, był jednym z ostatnich większych zabytków imperium Khmerów.

Ta rzeźba jest fragmentaryczna. Brakuje górnej głowy. Gdyby rzeźba faktycznie miała przedstawiać tańczącego Hewadżrę, miałaby po osiem ramion z każdej strony. Wiele niewielkich rzeźb z brązu potwierdza ten obraz. Sądząc po chropowatej powierzchni części tej rzeźby, nigdy nie została ukończona.






Narodowe Muzeum Sztuki Azjatyckiej Guimet
























Polecam linki na końcu posta.





I..... 


jest jeszcze coś.




Ale o tym już, z pewnych względów, nie będę pisał...











https://www.statuestele.org/statue/filetto-ii/

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Museo_delle_statue_stele_della_Lunigiana



https://it.wikipedia.org/wiki/Statue_stele

https://www.ilcorriereapuano.it/2020/07/dal-fondovalle-ai-valichi-cosa-raccontano-luoghi-delle-statue-stele/



https://en.wikipedia.org/wiki/Giants_of_Mont%27e_Prama

https://pl.pinterest.com/pin/647603621401407152/

https://pramanuragica.wordpress.com/2018/03/20/monte-prama-decadenza-o-grandezza-quadro-cronologico-degli-attuali-reperti-xiv-sec-a-c-iv-sec-a-c/

https://sardyniadozobaczenia.wordpress.com/2016/02/05/giganci-z-monte-prama-do-zobaczenia-w-cagliari/

http://www.gaveena.com/unique-archeology-in-sardinia/



https://pl.wikipedia.org/wiki/Picenowie



https://aratta.wordpress.com/2013/12/10/the-kingdom-of-hubushkia/



https://en.wikipedia.org/wiki/Glauberg

https://www.keltenwelt-glauberg.de/en/

https://astrofella.wordpress.com/2015/10/29/celts-art-and-identity-the-british-museum/

https://balkancelts.wordpress.com/tag/glauberg-la-tene/

https://www.worldhistory.org/image/13484/the-pfalzfeld-pillar/




http://www2.iath.virginia.edu/Barbarians/Sites/Hirschlanden/Hirschlanden_main.html

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Krieger_von_Hirschlanden?uselang=it

https://pl.ww2facts.net/1339-the-hirschland-warrior-bronze-age-hallstatt-kuros-pa.html



https://astrofella.wordpress.com/2015/10/29/celts-art-and-identity-the-british-museum/

https://www.google.com/search?tbs=simg:CAEShQIJhHv7792EpTAa-QELELCMpwgaOgo4CAQSFKwbwgXmLrE45hThIuso6j6SAcQCGho3X2poWVKXkc4cmYkQRVi5kKxgE1eB4ca2PyAFMAQMCxCOrv4IGgoKCAgBEgQahgi2DAsQne3BCRqZAQobCghhcnRpZmFjdNqliPYDCwoJL20vMDJza3B0CiYKE2NsYXNzaWNhbCBzY3VscHR1cmXapYj2AwsKCS9tLzA5NXlqagobCgdjYXJ2aW5n2qWI9gMMCgovbS8wand6aHRnChkKBnN0YXR1ZdqliPYDCwoJL20vMDEzXzFjChoKCWFsYWJhc3RlctqliPYDCQoHL20vMHBqNgw&sxsrf=AOaemvJkrIOStVFV4cOGoNUnuUZ6MXmp8A:1633037425680&q=Murlo&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjl-aW90qfzAhXus4sKHZgbC-sQjJkEegQIAhAC&biw=1280&bih=653&dpr=1.5

https://pl.pinterest.com/pin/628041110516929214/


https://en.wikipedia.org/wiki/Angkor_National_Museum

https://pl.pinterest.com/pin/578290408396379444/

https://www.google.com/search?q=Angkor+National+Museum%2C+Siem+Reap+4+faces+sculpture&tbm=isch&ved=2ahUKEwjR8a3h3rjzAhUSyioKHSm-AJ4Q2-cCegQIABAA&oq=Angkor+National+Museum%2C+Siem+Reap+4+faces+sculpture&gs_lcp=CgNpbWcQAzoHCCMQ7wMQJ1CHN1i9TGDgTWgAcAB4AIABVIgB7QWSAQIxMJgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=BiNfYdHWBJKUqwGp_ILwCQ&bih=631&biw=1280#imgrc=v_77jZbHgCBTlM

https://sl4artglobal.files.wordpress.com/2013/03/p1120236-medium.jpg

https://www.guimet.fr/

https://www.futurelearn.com/info/courses/art-crime/0/steps/11862

https://www.metmuseum.org/art/collection/search/38304