skrótem:
Etruskowie mieli wywodzić się z migrujących grup anatolijskich lub egejskich. Inna hipoteza, której orędownikiem był Dionizjusz z Halikarnasu, zakłada, że Etruskowie wywodzili się z ludności tworzącej w epoce brązu lokalną kulturę Villanova, stanowili zatem ludność autochtoniczną w środkowej i północnej Italii.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Maksa Plancka przyznały rację tej drugiej hipotezie. W DNA nie odnaleziono wskazówek dotyczących pokrewieństwa z mieszkańcami Anatolii. Etruskowie dzielili za to profil genetyczny z Latynami żyjącymi w pobliskim Rzymie, przy czym duża część ich profili genetycznych pochodziła od przodków związanych ze stepem, którzy przybyli do regionu w epoce brązu.
Cechy pochówku wiążą kulturę Villanovan ze
środkowoeuropejską kulturą Urnfield (ok. 1300-750 pne) i
celtycką kulturą Hallstatt, która zastąpiła kulturę
Urnfield. Nie można ich odróżnić na wcześniejszych etapach.
Kultura Urnfield wyrosła z poprzedniej kultury Tumulus.
która
Była potomkiem kultury Unetice .
Istnieje około 1400 udokumentowanych stanowisk kultury Únětice
w Czechach i na Słowacji, 550 stanowisk w Polsce, a w Niemczech
około 500 stanowisk i lokalizacji znalezisk luźnych.
Stanowiska tej kultury datowane są na I okres epoki brązu, czyli
1800-1500 p.n.e. Po kulturze unietyckiej na obszarze Polski
następuje kultura przedłużycka na zachodzie oraz kultura
trzciniecka na wschodzie.
Stanowiska tej kultury znane są z
terenów Moraw, Czech, Słowacji, Niemiec, a na
terenach Polski: Śląska, Wielkopolski, ziemi
lubuskiej, Pomorza i Kujaw, a graniczyły ze
stanowiskami kultur nordyjskich od północy, z kulturami strefy
leśnej i przykarpackim kręgiem kulturowym od wschodu, oraz ze
strefą oddziaływań anatolijsko-bałkańskich i
zachodnioeuropejskimi kulturami o tradycji pucharów dzwonowatych od
południa i zachodu.
[...] obie grupy wydają się być migrantami z pontyjsko-kaspijskiego stepu – długiego, cienkiego pasa ziemi rozciągającego się od północnego Morza Czarnego wokół Ukrainy do północnego Morza Kaspijskiego w Rosji. Po przybyciu do Włoch w epoce brązu pierwsi mówcy języka etruskiego zakorzenili się, asymilując osoby mówiące innymi językami z własną kulturą, gdy rozkwitły one w wielką cywilizację.
Etruskowie „podzielają profil genetyczny łacinników z pobliskiego Rzymu, a większość ich genomu pochodzi od przodków ze stepów euroazjatyckich w epoce brązu”.
Według analizy duża część profilu genetycznego Etrusków pochodzi od ludów stepowych, które dotarły do Włoch i znacznej części Europy w epoce brązu. Uważa się, że ich wpływ jest genetycznie i kulturowo definiujący nasz kontynent. To odkrycie jest godne uwagi, biorąc pod uwagę fakt, że dystrybucja języków indoeuropejskich sięga wstecz do tej grupy, podczas gdy Etruskowie wszystkich ludzi mówili językiem nieindoeuropejskim.
„Ta trwałość językowa w połączeniu ze zmianami genetycznymi stawia pod znakiem zapytania upraszczające założenia, że geny są tym samym co języki” – piszą naukowcy. Zamiast tego prawdopodobne są złożone scenariusze, w których doszło do przemieszania genetycznego, a jednocześnie zachowana została kultura etruska i społeczność językowa.
Jednak nowe badanie etruskiego DNA pokazuje, że ci ludzie byli genetycznie tacy sami jak ich sąsiedzi – i argumentuje, że ich kultura i język były pozostałością po jeszcze wcześniejszej epoce.
Etruskowie pochodzili częściowo od rolników z epoki kamienia, którzy żyli w Europie od około 6000 p.n.e. podobnie jak ludzie gdzie indziej na Półwyspie Włoskim w tym czasie, w tym ich łacińskich sąsiadów. I podobnie jak ich sąsiedzi, wydaje się, że do 1600 r. p.n.e. Etruskowie wchłonęli napływ nowych przybyszów, śledząc ich pochodzenie na otwarte łąki lub stepy współczesnej Rosji i Ukrainy.
„Etruskowie wyglądają nie do odróżnienia od łacinników, a także mają wysoki odsetek przodków stepowych” – mówi Posth. To sugeruje, że Etruskowie byli tak samo lokalni, jak wszyscy inni w prehistorycznych Włoszech.
W rzeczywistości podkreśla, że nie ma dowodów genetycznych na niedawny ruch populacji z Anatolii.
przedruk
tłumaczenie automatyczne
ilmessaggero.it
Etruskowie,
badanie DNA ujawnia pochodzenie: „Bliscy kuzyni łacinników i nie
przybyli ze Wschodu”
25 września 2021
A
jeśli Etruskowie byli najbliższymi krewnymi łacinników,
a więc i Rzymian? A jeśli mają lokalne pochodzenie we
Włoszech i nie pochodzą ze Wschodu? Cywilizacja tak sławna,
jak nieznana, której pochodzenie wciąż owiane jest aurą
tajemniczości. A także zimny przypadek ich języka. Zagadka,
którą można było rozwiązać w tych godzinach (a walc
akademickich refleksji już się rozpoczął).
Kluczowym krokiem
było skomplikowane i rozległe badania nad
DNA, " największy kiedykolwiek przeprowadzono na
Etrusków, przeprowadzonych przez zespół naukowców
międzynarodowych, koordynowanych przez uniwersytety w Florence,
Tybindze i Jenie, który uczestniczył także przez naukowców z
Muzeum of Civilization in Rome i opublikowane przez
Science Advance. Szczegółowo zbadane badaniaDNA 82 osób,
które żyły we Włoszech przez prawie 2000 lat, od 800 pne do 1000
AD, w dwunastu miejscach, między Toskanią a Górnym
Lacjum .
Wyniki?
Etruskowie „podzielają profil
genetyczny łacinników z pobliskiego Rzymu, a większość ich
genomu pochodzi od przodków ze stepów euroazjatyckich w epoce
brązu”.
„To z pewnością jedno z najważniejszych badań
ostatnich lat, z badaczami, którzy pracowali nad nim od 2000 roku,
angażując się tym samym w problem tajemnicy pochodzenia” –
komentuje Valentino Nizzo, dyrektor Muzeum Etruskiego w Willi
Giulia w Rzymie.
Co jednak pozostaje obiektywne - Dane w naturalny
sposób potwierdzają dziś, że nie jest możliwa teza o masowym
ruchu ze Wschodu, którą poparł starożytny historyk Herodot. Ale
już antropologiczne podejście do dokumentacji historycznej i
archeologicznej przez dziesięciolecia wyjaśniało, że jest to
fałszywy problem. Masowe przemieszczenia, które przenoszą
kulturę z miejsca na miejsce, w okresie, w którym ta kultura nie
wykształciła się jeszcze tożsamości, bo te procesy się nie
rozpoczęły, nie mają większego sensu ”.
Badanie ma na celu rzucenie światła na wysoce zaawansowaną
kulturę Etrusków, która rozkwitła w epoce żelaza w środkowych
Włoszech i która od tysiącleci intrygowała uczonych, angażując
wybitnych historyków od czasów greckiego Herodota. Dla tych
ostatnich wywodzili się z anatolijskich lub egejskich grup
migracyjnych. Z drugiej strony dla archeologów miały one
lokalne pochodzenie, hipotezę popartą w przeszłości badaniami nad
starożytnym DNA.
Badanie ujawniło również „ważne przekształcenia genetyczne
związane z późniejszymi wydarzeniami historycznymi” w
odniesieniu zawsze do środkowych Włoch: jedną, w okresie Cesarstwa
Rzymskiego, związaną z mieszaniem się z populacjami wschodniej
części Morza Śródziemnego, która prawdopodobnie obejmowała
niewolników i żołnierzy przeniesionych przez Rzym Imperium; drugi
we wczesnym średniowieczu, utożsamiany z rozprzestrzenieniem się
północnoeuropejskich przodków na półwyspie po upadku Cesarstwa
Zachodniorzymskiego.
Ale dla Valentino Nizzo w rzeczywistości kwestia pochodzenia
Etrusków jest „fałszywym problemem”.
"Wszyscy
Etruskolodzy od lat śledzą to pytanie – kontynuuje Valentino
Nizzo – nawet z wielką uwagą na analizę starożytnego DNA, a
zapowiedziano rozwiązanie tzw. tajemnicy pochodzenia Etrusków,
zorientowanej w dwóch kierunkach. : ta potwierdzająca tezę
Herodota o wschodnim pochodzeniu, i ta, która zamiast tego zdawała
się potwierdzać tzw. autochtonię Etrusków, sięgającą Dionizego
z Halikarnasu.
Ci, którzy studiują Etrusków, wiedzą, że w rzeczywistości
nie ma tajemnic pochodzenia, ponieważ każda kultura powstaje z
czasem poprzez powolny proces tożsamościowy i kulturowy, który nie
ma nic wspólnego z procesami biologicznymi, które opowiadają różne
historie, związane z bardzo szeroką mobilnością ten człowiek w
swojej historii miał zawsze.
Więc odpowiedź na tajemnicę pochodzenie Etrusków polega
na kształtowaniu ich tożsamości etnicznej, która sytuuje się w
historycznym momencie, w którym kontakty na Morzu Śródziemnym były
najbardziej intensywne. I to jest w VIII wieku p.n.e., z
pierwszą kolonizacją na naszym półwyspie: tą, w której jest
więcej gotówki handlowej nawet z sąsiednim światem wschodnim, a
porównanie z innymi kulturami, innymi niż lokalne, uwypukliło
proces kształtowania się tożsamości .
Tak więc po ósmym wieku, zwłaszcza w siódmym, uzasadnione
staje się mówienie o Etruskach a porównanie z innymi
kulturami odmiennymi od lokalnych uwydatniło proces formowania się
tożsamości. Tak więc po ósmym wieku, zwłaszcza w siódmym,
uzasadnione staje się mówienie o Etruskach a porównanie z
innymi kulturami odmiennymi od lokalnych uwydatniło proces
formowania się tożsamości. Tak więc po ósmym wieku,
zwłaszcza w siódmym, uzasadnione staje się mówienie o Etruskach”.
------
science.org
Na wieki przed powstaniem Republiki Rzymskiej na Półwyspie
Włoskim dominowała inna kultura: Etruskowie, wyrafinowana
cywilizacja, której serce znajdowało się we współczesnej
Toskanii i wokół niej, i która stanowiła trwałą zagadkę.
Wykwalifikowani rolnicy, metalowcy i kupcy Etruskowie prowadzili
intensywny handel z innymi cywilizacjami śródziemnomorskimi. Mieli
odrębną kulturę, z bardziej egalitarną rolą kobiet i sztuką,
która była bardziej stylizowana i impresjonistyczna niż ich
sąsiadów i wydawała się wykazywać wpływy ze wschodniej części
Morza Śródziemnego. Ich język, zachowany we fragmentarycznych
inskrypcjach na grobach, nie miał nic wspólnego z tym, co mówili
ich starożytni sąsiedzi czy dzisiejsi Europejczycy.
Jednak
nowe badanie etruskiego DNA pokazuje, że ci ludzie byli genetycznie
tacy sami jak ich sąsiedzi – i argumentuje, że ich kultura i
język były pozostałością po jeszcze wcześniejszej epoce.
Jednym
z pierwszych, który spekulował na temat korzeni Etrusków, był
grecki historyk Herodot, który napisał około 500 p.n.e. że
byli migrantami z Anatolii, którzy przywieźli ze sobą
charakterystyczny język i kulturę. Również Rzymianie byli
zafascynowani swoimi poprzednikami.
„Mieli potężny wpływ na kształtowanie Rzymu we wczesnych
latach”, mówi historyk z Uniwersytetu Harvarda, Michael McCormick,
współautor nowego badania: Pierwsi królowie Rzymu byli mówcami
etruskimi, Etruskowie mogli założyć samo miasto Rzym. a wiele
rzymskich instytucji i praktyk kulturowych zostało zapożyczonych
lub zaadaptowanych od swoich etruskich sąsiadów.
Ostatnio pogłębiła się zagadka ich pochodzenia. Chociaż
lingwiści skupili się na pozornie egzotycznym języku Etrusków,
archeolodzy dostrzegli ślady lokalnych powiązań. Etruska
sztuka i artefakty wydają się być częścią dłuższej tradycji
regionalnej, a nie zupełnie nowym przybyszem na tym obszarze, mówi
Graeme Barker, archeolog z University of Cambridge, który nie był
zaangażowany w badania. „Trudno to wyjaśnić”.
Nowe badanie DNA z kilkudziesięciu szkieletów z epoki etruskiej
pobranych z wcześniejszych wykopalisk i kolekcji muzealnych
dostarcza wyjaśnienia. W artykule opublikowanym dzisiaj
w Science Advances zespół archeologów, genetyków i
lingwistów kierowany przez genetyka Cosimo Postha z Uniwersytetu w
Tybindze stwierdza, że Etruskowie pochodzili częściowo od
rolników z epoki kamienia, którzy żyli w Europie od około
6000 p.n.e. podobnie jak ludzie gdzie indziej na Półwyspie Włoskim
w tym czasie, w tym ich łacińskich sąsiadów. I podobnie jak
ich sąsiedzi, wydaje się, że do 1600 r. p.n.e. Etruskowie
wchłonęli napływ nowych przybyszów, śledząc ich pochodzenie na
otwarte łąki lub stepy współczesnej Rosji i Ukrainy.
„Etruskowie wyglądają nie do odróżnienia od łacinników, a
także mają wysoki odsetek przodków stepowych” – mówi
Posth. To sugeruje, że Etruskowie byli tak samo lokalni, jak
wszyscy inni w prehistorycznych Włoszech.
Pozostało jednak pytanie językowe: we Włoszech, podobnie jak w
niemal całej Europie, pojawienie się przodków stepowych zbiegło
się z pojawieniem się języków indoeuropejskich. „Zwykle,
gdy przybywa język indoeuropejski, zastępuje języki, które były
tam wcześniej”, mówi lingwista z Leiden University, Guus Kroonen,
współautor artykułu. „Więc dlaczego Etruskowie mówią
językiem nieindoeuropejskim?”
Autorzy artykułu twierdzą, że kultura i język etruski
poprzedzały przybycie ludów stepowych i były szczególnie odporne:
gdy nowi przybysze napływali do dzisiejszej Toskanii, mogli nauczyć
się języka etruskiego, wżenić się w lokalne rodziny i
zintegrować ze społeczeństwem etruskim.
„Prawie wszędzie indziej ci nowi ludzie i nowe języki
triumfowali wraz ze swoją kulturą” — mówi McCormick. „Tu
tak się nie stało: stara kultura utrzymywała się i kwitła”. Język
etruski był używany w inskrypcjach nagrobnych przez kolejne 800
lat, dopóki dominacja Rzymu i jego język łaciński nie spowodowały
jego cichego wyginięcia w I wieku n.e.
Aby upewnić się, że ludzkie szczątki, które sekwencjonowali,
są etruskie, naukowcy datowali je metodą radiowęglową, uzyskując
swego rodzaju bonus: prawie połowa szkieletów znalezionych przez
archeologów w grobowcach w stylu etruskim pochodziła z późniejszych
okresów. „Ludzie wielokrotnie wykorzystywali nekropolie
etruskie, aby chować swoich zmarłych” — mówi Posth.
Struktura genetyczna tych późniejszych szczątków wykazała, że
osoby z zewnątrz nadal migrują do regionu. W szczytowym
okresie Cesarstwa Rzymskiego, około 1 roku n.e., DNA odnotowuje
znaczny wkład ze wschodniej części Morza Śródziemnego, być może
niewolników przywiezionych do pracy na farmach środkowych Włoch. A
między 500 a 1000 rokiem n.e. napływ DNA z Europy Północnej
świadczy o plemionach germańskich, które najechały i podbiły
półwysep.
Odkrycie, że Etruskowie byli tak samo miejscowi jak ich sąsiedzi,
nawet jeśli ich język nie był spokrewniony, jest mile widzianym
przypomnieniem, że geny i kultura nie są synonimami, mówi Anthony
Tuck, archeolog z University of Massachusetts, Amherst, który nie
był w to zaangażowany. w badaniach. To coś, co często ginie
w ostatnich badaniach nad prehistorycznymi migracjami, mówi, a także
we współczesnym dyskursie o rasie i pochodzeniu etnicznym. „Byliśmy
zbyt uproszczeni, zakładając, że geny są równe kulturze” —
mówi Tuck. „Te dane pokazują, że ludzie mogą angażować
się w formy kulturowe, które nie są związane z ich składem
genetycznym”.
McCormick mówi, że następnym krokiem jest zrozumienie, jak
Etruskowie wytrzymali tak długo. „Mają taki sam przepływ
genów, jak wszędzie, ale nie ma to wpływu na ich kulturę i
język”, mówi. „Teraz piłka powraca na dwór historyków i
archeologów, aby zrozumieć… co takiego w kulturze Etrusków
pomogło jej przetrwać”.
wissenschaft.de
Nowe odniesienia do pochodzenia Etrusków
24 września 2021
Debata o pochodzeniu Etrusków sięga czasów starożytnych
filozofów. Grecki historyk Herodot wysunął tezę około 500
rpne, że przodkowie Etrusków wyemigrowali do Włoch z Lidii -
obszaru na śródziemnomorskim wybrzeżu Turcji - około 1000
rpne. Jednak około 500 lat później Dionizjusz z Halikarnasu
postawił tezę, że Etruskowie wyłonili się z kultury Villanova
epoki brązu i rozwinęli się lokalnie. Chociaż współczesna
analiza składu genetycznego dzisiejszej populacji obszaru Etrusków
wykazała wpływy z Azji Mniejszej, większość dzisiejszych
archeologów zakłada, że kultura powstała lokalnie. Jednak
genetycznych dowodów na to założenie było jak dotąd niewiele.
Stare DNA sprzed prawie 2000 lat
Zespół kierowany przez Cosimo Postha z Instytutu Historii
Człowieka im. Maxa Plancka w Jenie zarejestrował starożytne DNA ze
skamieniałych kości i zębów 82 osób z dwunastu stanowisk
archeologicznych w regionie Etrusków, które obejmują okres od 800
do 1000 p.n.e. AD . 48 osobników pochodziło z okresu
etruskiego w ośmiu wiekach pne, sześć z okresu od 1 do 500 n.e. i
28 z wczesnego średniowiecza od 500 do 1000 n.e.
Wynik: „Spośród 48 osobników z pierwszego przedziału
czasowego byliśmy w stanie przypisać 40 do wspólnego klastra
genetycznego, który wykazuje wyraźne podobieństwa z genetycznym
składem dzisiejszych Hiszpanów”, relacjonują naukowcy i dochodzą
do wniosku: „Etruskowie pula genów nie wydaje się być
spowodowana ruchami populacji z pobliskiego miasta, które powstały
na wschodzie. Etruskowie mają lokalny profil genetyczny, który
dzielą z innymi sąsiednimi populacjami, takimi jak Latynosi z Rzymu
i okolic, pomimo różnic kulturowych i językowych między dwiema
sąsiednimi grupami.
Podobne geny, inny język
Według analizy duża część profilu genetycznego Etrusków
pochodzi od ludów stepowych, które dotarły do Włoch i
znacznej części Europy w epoce brązu. Uważa się, że ich
wpływ jest genetycznie i kulturowo definiujący nasz kontynent. To
odkrycie jest godne uwagi, biorąc pod uwagę fakt, że dystrybucja
języków indoeuropejskich sięga wstecz do tej grupy, podczas gdy
Etruskowie wszystkich ludzi mówili językiem nieindoeuropejskim. „Ta
trwałość językowa w połączeniu ze zmianami genetycznymi stawia
pod znakiem zapytania upraszczające założenia, że geny są
tym samym co języki” – piszą naukowcy. Zamiast tego
prawdopodobne są złożone scenariusze, w których doszło do
przemieszania genetycznego, a jednocześnie zachowana została
kultura etruska i społeczność językowa.
Analizy wykazały również, że pula genów Etrusków pozostawała
w dużej mierze stabilna w ciągu 800 lat od epoki żelaza do
Republiki Rzymskiej. Tylko osiem z 48 osobników miało inne
pochodzenie genetyczne - z Afryki Północnej, Europy Środkowej i
Bliskiego Wschodu.
„Wyraźna stabilność genetyczna w Etrurii
przez prawie tysiąc lat jest zgodna z zapisami historycznymi, które
opisują asymilację z republiką rzymską jako proces polityczny, a
nie demograficzny, również dzięki zachowaniu kultury i języka
etruskiego w regionie zajęte od wieków ”- wyjaśniają badacze.
Wydarzenia historyczne widoczne w puli genów
Zmieniło się to wraz z pojawieniem się Cesarstwa
Rzymskiego. Sześć osobników z okresu od 1 do 500 ne miało
znacząco odmienne profile genetyczne niż Etruskowie z poprzednich
800 lat. „Ta genetyczna zmiana wyraźnie pokazuje rolę
Imperium Rzymskiego w przesiedlaniu się ludzi na dużą skalę w
czasach zwiększonej społeczno-ekonomicznej i geograficznej
mobilności” – mówi kolega z Postha, Johannes Krause. Wymieniono
około 50 procent wcześniejszej puli genów Etrusków,
prawdopodobnie pod wpływem niewolników i żołnierzy ze wschodniej
części Morza Śródziemnego.
Naukowcy zauważyli kolejny wstrząs w puli genów we wczesnym
średniowieczu. Wyniki sugerują, że germańscy imigranci
rozprzestrzenili się po półwyspie włoskim po upadku Cesarstwa
Zachodniorzymskiego i pozostawili ślady w genomie 28 badanych
osobników z okresu między 500 a 1000 rokiem n.e. Pula genów
tych osobników jest uderzająco podobna do tej u ludzi, którzy do
dziś żyją w tym regionie. „Nasze analizy wskazują zatem na
szeroką ciągłość populacji między wczesnym średniowieczem a
współczesnością w regionach Toskanii, Lacjum i Basilicata, co
sugeruje, że główna pula genowa dzisiejszego ludu w środkowych i
południowych Włoszech powstała co najmniej 1000 lat temu ”,
piszą Posth i jego koledzy.
Zdaniem naukowców, aby lepiej zrozumieć historię genetyczną
Etrusków oraz ich przodków i potomków, potrzebne będą dodatkowe
próbki starożytnego DNA z całych Włoch.
Źródło: Cosimo Posth (Max Planck Institute for the History
of Man , Jena) i in., Science Advances, doi: 10.1126 /
sciadv.abi7673
--------
lanazione.it
Etruskowie dzielili profil genetyczny z łacinnikami z pobliskiego
Rzymu i że znaczna część ich genomu pochodziła od przodków ze
stepów euroazjatyckich w epoce brązu.
Badania opublikowane
w „Science Advances” były koordynowane
przez uniwersytety we Florencji, Jenie i Tybindze i
zaangażowały naukowców z Włoch (oprócz Uniwersytetu
Florenckiego, Uniwersytetu Sieny, Uniwersytetu w Ferrarze, Muzeum
Cywilizacji w Rzymie), Niemiec, Stany Zjednoczone, Dania i Wielka
Brytania.
Badania rzucają światło na pochodzenie i dziedzictwo Etrusków
dzięki analizie genomu 82 osobników z środkowych i
południowych Włoch, żyjących między 800 pne a 1000 AD. Chociaż
archeolodzy uważają, że Etruskowie mieli lokalne pochodzenie, a
niektóre badania nad starożytnym DNA w przeszłości również
wspierały tę hipotezę, dopiero dzięki tym nowym badaniom –
biorąc pod uwagę, że po raz pierwszy zbadano kompletne genomy –
byliśmy w stanie podać ostateczne odpowiedzi na temat pochodzenia
tej populacji. Obecne badanie łączy informacje genomowe z
okresu prawie 2000 lat w odniesieniu do dwunastu stanowisk
archeologicznych i rzuca światło na tę tajemnicę. W
rzeczywistości podkreśla, że nie ma dowodów genetycznych na
niedawny ruch populacji z Anatolii.
Jednak badania DNA nie ujawniają tajemnicy języka
etruskiego. Biorąc pod uwagę, że grupy związane ze stepem
były prawdopodobnie odpowiedzialne za rozprzestrzenianie się
języków indoeuropejskich, którymi obecnie posługują się miliony
ludzi na całym świecie, utrzymywanie się nieindoeuropejskiego
języka etruskiego w Etrurii jest intrygującym i wciąż
niewytłumaczalnym zjawiskiem, które wymagają dalszych badań
archeologicznych, historycznych, językowych i genetycznych,
wyjaśniają badacze w artykule w „Science Advances”. „Ta
trwałość językowa w połączeniu z rotacją genetyczną podważa
tezę, że geny są równe językom – mówi David Caramelli,
profesor antropologii na Uniwersytecie we Florencji – i sugeruje
bardziej złożony scenariusz, który mógł wiązać się z
asymilacją pierwszego ludy italskie przez etruską społeczność
językową,
Patrząc na późniejsze wczesne średniowiecze, naukowcy zamiast
tego zidentyfikowali przodków z północnej Europy, którzy
rozprzestrzenili się po całym półwyspie włoskim po upadku
Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Odkrycia te sugerują, że
germańscy migranci, w tym osoby związane z nowo utworzonym
Królestwem Lombardzkim, mogli pozostawić możliwy do prześledzenia
wpływ na krajobraz genetyczny środkowych Włoch. W regionach
Toskanii, Lacjum i Basilicata istnieje ciągłość dziedzictwa
genetycznego populacji między wczesnym średniowieczem a dniem
dzisiejszym. Dane te sugerują, że główna pula genetyczna
współczesnych ludzi w środkowych i południowych Włoszech została
w dużej mierze ukształtowana co najmniej 1000 lat temu. Chociaż
w celu poparcia tej hipotezy konieczne jest uzyskanie bardziej
starożytnych danych DNA z całych Włoch, zmiany przodków w
Toskanii i północnym Lacjum podobne do tych zgłoszonych dla
miasta Rzymu i jego okolic sugerują, że wydarzenia historyczne z
pierwszego tysiąclecia naszej ery miały istotny wpływ na przemiany
genetyczne w dużej części półwyspu włoskiego.
polskieradio24.pl
Kim
byli Etruskowie? Badania DNA rzucają nowe światło na pochodzenie
niezwykłego ludu
Badanie przeprowadził międzynarodowy zespół naukowców
skupionych wokół Instytutu Maksa Plancka na podstawie genomu
pozyskanego z 82 starożytnych szczątków osób z 12 stanowisk
archeologicznych środkowych i południowych Włoch. Ludzie ci żyli
w okresie od ok. 800 p.n.e. do 1000 r. n.e.
Wyniki badań pokazują, że Etruskowie, pomimo ich unikalnej
kultury, byli blisko spokrewnieni ze swoimi italskimi sąsiadami.
Z uwagi na to, że Etruskowie posługiwali się wymarłym
językiem, który jest obecnie tylko częściowo zrozumiały dla
badaczy, wiele z tego, co początkowo było wiadomo o cywilizacji
etruskiej, pochodzi z komentarzy późniejszych pisarzy greckich i
rzymskich. Jedna z hipotez dotyczących ich pochodzenia,
zaproponowana przez Herodota, wskazuje na wpływ starożytnych
greckich elementów kulturowych. Zgodnie z tym założeniem
Etruskowie mieli wywodzić się z migrujących grup anatolijskich lub
egejskich. Inna hipoteza, której orędownikiem był Dionizjusz z
Halikarnasu, zakłada, że Etruskowie wywodzili się z ludności
tworzącej w epoce brązu lokalną kulturę Villanova, stanowili
zatem ludność autochtoniczną w środkowej i północnej
Italii.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Maksa Plancka
przyznały rację tej drugiej hipotezie. W DNA nie odnaleziono
wskazówek dotyczących pokrewieństwa z mieszkańcami Anatolii.
Etruskowie dzielili za to profil genetyczny z Latynami żyjącymi
w pobliskim Rzymie, przy czym duża część ich profili genetycznych
pochodziła od przodków związanych ze stepem, którzy przybyli do
regionu w epoce brązu.
Jak podkreślają autorzy badań, biorąc pod uwagę, że grupy
związane ze stepem były prawdopodobnie odpowiedzialne za
rozprzestrzenianie się języków indoeuropejskich, którymi obecnie
posługują się na całym świecie miliardy ludzi, utrzymywanie się
nieindoeuropejskiego języka etruskiego jest intrygującym i wciąż
niewyjaśnionym zjawiskiem, które będzie wymagało dalszych badań
archeologicznych, historycznych, lingwistycznych i genetycznych.
- Ta językowa trwałość, w połączeniu z genetyczną rotacją,
podważa proste założenia, że geny równają się językom i
sugeruje bardziej złożony scenariusz, który mógł obejmować
asymilację wczesnych italskich mówców przez etruską wspólnotę
mowy, prawdopodobnie w drugim tysiącleciu przed naszą erą - mówi
współautor badań, prof. David Caramelli z Uniwersytetu we
Florencji.
Pomimo kilku osobników o pochodzeniu wschodniośródziemnomorskim,
północnoafrykańskim i środkowoeuropejskim, pula genów etruskich
pozostawała stabilna przez co najmniej 800 lat, obejmujących epokę
żelaza i okres rzymskiej republiki. Badanie wykazało jednak, że
podczas późniejszego okresu cesarstwa rzymskiego, środkowe Włochy
doświadczyły zmiany genetycznej na dużą skalę, wynikającej z
napływu osób o pochodzeniu wschodniośródziemnomorskim.
Najprawdopodobniej byli to w przeważającej części niewolnicy i
żołnierze relokowani przez imperium rzymskie.
- To genetyczne przesunięcie wyraźnie obrazuje rolę imperium
rzymskiego w przemieszczeniach ludzi na dużą skalę w czasach
zwiększonej mobilności społeczno-ekonomicznej i geograficznej -
wskazuje Johannes Krause, dyrektor Instytutu Antropologii Ewolucyjnej
Maksa Plancka.
Kolejna duża zmiana w puli genowej mieszkańców Italii miała
miejsce na przełomie antyku i wczesnego średniowiecza. Badacze
zidentyfikowali w DNA ślad po Germanach rozprzestrzeniających się
na Półwyspie Apenińskim po upadku Zachodniego Cesarstwa
Rzymskiego. Wyniki badań sugerują, że germańscy migranci, w tym
osoby związane z nowo powstałym królestwem Longobardów,
pozostawili wpływ na krajobraz genetyczny środkowych Włoch.
W regionach Toskanii, Lacjum i Basilicaty rodowód ludności
pozostał w dużej mierze tożsamy między wczesnym średniowieczem a
dniem dzisiejszym, co sugeruje, że główna pula genów obecnych
mieszkańców środkowych i południowych Włoch została w dużej
mierze ukształtowana co najmniej 1000 lat temu.
Wydaje się, że polityka imperium rzymskiego pozostawiła
długotrwały ślad w profilu genetycznym południowych
Europejczyków, wypełniając lukę między europejskimi i
wschodnimi populacjami śródziemnomorskimi na genetycznej mapie
zachodniej Eurazji – ocenia prof. Cosimo Posth z Uniwersytetu w
Tybindze i Centrum Ewolucji Człowieka i Paleośrodowiska
Senckenberg.
Odkrycie mogło właśnie rozstrzygnąć trwającą 2400 lat
debatę
Nowa analiza genetyczna mogła wreszcie ujawnić pochodzenie
Etrusków — tajemniczego ludu, którego cywilizacja kwitła we
Włoszech na wieki przed założeniem Rzymu.
Okazuje się, że enigmatyczni Etruskowie byli lokalni w okolicy,
z niemal identyczną genetyką jak ich łacińskojęzyczni sąsiedzi.
To odkrycie jest sprzeczne z wcześniejszymi teoriami, że
Etruskowie – którzy przez wieki mówili wymarłym,
nieindoeuropejskim językiem, który różnił się znacznie od
innych w regionie – pochodzili z innego miejsca niż ich łacińscy
sąsiedzi.
Zamiast tego, obie grupy wydają się być migrantami z
pontyjsko-kaspijskiego stepu – długiego, cienkiego pasa ziemi
rozciągającego się od północnego Morza Czarnego wokół Ukrainy
do północnego Morza Kaspijskiego w Rosji. Po przybyciu do
Włoch w epoce brązu pierwsi mówcy języka etruskiego zakorzenili
się, asymilując osoby mówiące innymi językami z własną
kulturą, gdy rozkwitły one w wielką cywilizację.
Odkrycie „podważa proste założenia, że geny równają
się językom i sugeruje bardziej złożony scenariusz, który mógł
wiązać się z asymilacją wczesnych użytkowników języka
włoskiego przez społeczność mowy etruskiej” – powiedział
w oświadczeniu David Caramelli, profesor antropologii na
Uniwersytecie we Florencji .
Z miastami tak wyrafinowanymi jak te starożytnych Greków; sieci
handlowe tak lukratywne jak Fenicjanie; i ogromne bogactwo
rywalizujące ze starożytnym Egiptem , cywilizacja
Etrusków, pierwsze znane supermocarstwo zachodniej części Morza
Śródziemnego, miała blask dorównujący jedynie tajemnicą
otaczającą jej język i jego pochodzenie. Dochodząc do
szczytu swojej potęgi w środkowych Włoszech w VII wieku pne,
Etruria dominowała w regionie przez wieki, aż do nadejścia
republiki rzymskiej, która prawie podbiła Etrusków przed połową
III wieku pne, w pełni asymilując ich przez 90 pne
Archeolodzy od dawna wiedzą, że Etruskowie przekazali
późniejszej Republice Rzymskiej swoje rytuały religijne, obróbkę
metali, walkę gladiatorów oraz innowacje w architekturze i
inżynierii, które przekształciły Rzym z niegdyś prymitywnej
osady w wielkie miasto. Niewiele jednak wiedziano o
geograficznym pochodzeniu Etrusków lub ich enigmatycznym, częściowo
zrozumiałym języku, co czyni ich przedmiotem ponad 2400 lat
intensywnej debaty.
Starożytny grecki pisarz Herodot (powszechnie uważany
za pierwszego historyka) uważał, że Etruskowie wywodzili się z
ludów anatolijskich i egejskich, które uciekli na zachód po
głodzie w dzisiejszej zachodniej Turcji. Inny historyk grecki,
Dionizjusz z Halikarnasu, stwierdził, że cywilizacja przedrzymska,
pomimo greckich zwyczajów i języka nieindoeuropejskiego, pochodziła
z półwyspu włoskiego.
Podczas gdy ostatnie dowody archeologiczne, które pokazują
niewiele dowodów na migrację, przechylają się na korzyść
argumentu Halikarnasu, „brak starożytnego DNA z regionu sprawił,
że badania genetyczne stały się niespójne” – napisali
naukowcy w oświadczeniu. Aby rozwiązać ten problem, naukowcy
zebrali starożytne informacje genomowe ze szczątków 82 osób,
które żyły między 2800 a 1000 lat temu w 12 stanowiskach
archeologicznych w środkowych i południowych Włoszech.
Po porównaniu DNA tych 82 osób z DNA innych starożytnych i
współczesnych narodów naukowcy odkryli, że pomimo silnych różnic
w zwyczajach i języku, Etruskowie i ich łacińscy sąsiedzi mają
wspólny profil genetyczny. W rzeczywistości pochodzenie obu
grup wskazuje na ludzi, którzy po raz pierwszy przybyli do regionu
ze stepu pontyjsko-kaspijskiego w epoce brązu. Po tym, jak ci
wcześni Etruskowie osiedlili się w północnych i wschodnich
Włoszech, ich pula genów pozostała stosunkowo stabilna — zarówno
w epoce żelaza, jak i wchłonięciu cywilizacji etruskiej do
Republiki Rzymskiej. Potem, po powstaniu Cesarstwa Rzymskiego,
nastąpił wielki napływ nowych genów, prawdopodobnie w wyniku
masowych migracji, jakie spowodowało imperium.
„Ta genetyczna zmiana wyraźnie pokazuje rolę Cesarstwa
Rzymskiego w przesiedleniach ludzi na dużą skalę w czasach
zwiększonej mobilności społeczno-ekonomicznej i geograficznej w
górę lub w dół” – powiedział Johannes Krause, dyrektor
Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Niemczech.
wyrok.
Teraz, gdy starożytna debata mogła w końcu zostać
rozstrzygnięta, naukowcy planują przeprowadzić szersze badania
genetyczne z wykorzystaniem starożytnego DNA z innych
regionów Cesarstwa Rzymskiego. Pomoże im to nie tylko ustalić
dalsze szczegóły dotyczące pochodzenia Etrusków i ich dziwnego,
obecnie wymarłego języka, ale także odkryć ruchy narodów, które
przekształciły ich potomków w genetycznie zróżnicowanych
obywateli globalnego supermocarstwa.
Naukowcy opublikowali swoje odkrycia 24 września w
czasopiśmie Science Advances .
https://www.livescience.com/origins-of-etruscans-discovered?fbclid=IwAR1r78tKS1czejqclEz834vSTKRUO8BmqEdiZcLFCmt63lO9mh-M5s1L0Xk
https://en.wikipedia.org/wiki/Villanovan_culture
https://en.wikipedia.org/wiki/Urnfield_culture
https://en.wikipedia.org/wiki/Tumulus_culture
https://en.wikipedia.org/wiki/Unetice_culture
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_unietycka
https://polskieradio24.pl/39/156/Artykul/2818142,Kim-byli-Etruskowie-Badania-DNA-rzucaja-nowe-swiatlo-na-pochodzenie-niezwyklego-ludu
https://www.science.org/content/article/they-may-have-founded-rome-then-vanished-work-sheds-light-mysterious-etruscans?fbclid=IwAR3knu4GKS9MmCk5-68Jpu6PY58xlUlst6P7a7QTMTg_GnPWPsX9ii9XJD0
https://www.ilmessaggero.it/spettacoli/cultura/etruschi_studio_dna_scoperta_mistero_origini_lingua-6217990.html?fbclid=IwAR3VibAO2cDBLtidjIlsvIKAPwbDFJvmokdAiuUX5MKfn0x8OSB22MUkosM
https://www.wissenschaft.de/geschichte-archaeologie/neue-hinweise-zum-ursprung-der-etrusker/?fbclid=IwAR3lFzdKyGAEbLtV1PQSha6GU6B1IAhDW0tL6lFnS7SPEf3Udew5UeESBbs
https://www.lanazione.it/firenze/cronaca/etruschi-origini-1.6844029?fbclid=IwAR3BzR61TiF1Bhk3p3vSmVuuo_Y11w5tW8XZ_XwFUoi6BBKWEFLEsoxbuaQ
