przedruk
14.06.2021
Rdzenne języki wymierają, a wraz z nimi wiedza o roślinach leczniczych
Społeczności tubylcze posiadają ogromną wiedzę o otaczających nas roślinach i funkcjach, jakie te rośliny pełnią. Wiedzą np. że żucie określonego korzenia może leczyć niestrawność, albo, że istnieje specjalna jagoda, która może zapobiegać niewydolności serca. Czy wraz z wymieraniem rdzennych języków stracimy wiedzę o roślinach?
Większość tego starożytnego repertuaru medycznego zawarta jest wyłącznie w językach ludów tubylczych. Kultury te przekazują informacje ustnie, z pokolenia na pokolenie, więc jeśli te języki wyginą, unikalna wiedza, która jest za ich pomocą przekazywana, może również zostać utracona.
Na przykład w regionie Madre de Dios w peruwiańskim lesie
deszczowym Amazonii znany lokalnie Esa Eja Shaman, Don Ignacio,
od dziesięcioleci używał tradycyjnej medycyny z dżungli do
leczenia lokalnej rdzennej społeczności. Niedawno społeczność
Infierno w Tambopata opracowała książkę, w której znajduje się
wiedza tego starszego o rdzennej medycynie i roślinach –
poinformował na swoim Instagramie fotograf zajmujący się
ochroną przyrody Mohsin Kasmi. Wkrótce po ukończeniu
książki uzdrowiciel zmarł na COVID-19 w wieku 92 lat.
Gdyby nie ta książka, namacalny zapis niezastąpionej wiedzy Don
Ignacio, prawdopodobnie zostałaby wraz z jego śmiercią
utracona.
Język pozwala rdzennym społecznościom
wykorzystywać otaczającą je bioróżnorodność jako
„żywą aptekę” i opisywać lecznicze właściwości roślin.
Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Zurychu
wykazało, że każdy rdzenny język zapewnia „unikalny wgląd” w
zastosowania lecznicze roślin. Badanie, opublikowane w PNAS, miało
również na celu ilościowe określenie, w jakim stopniu rdzenna
wiedza na temat roślin leczniczych jest powiązana z poszczególnymi
językami oraz w jakim stopniu ta wiedza może zniknąć wraz z
wymieraniem języków – wyjaśniono w streszczeniu
badania.
„Stwierdzamy, że większość wiedzy medycznej
jest językowo wyjątkowa – tj. znana przez jeden język – i
silniej związana z zagrożonymi językami niż z zagrożonymi
roślinami” – napisali autorzy badania, Rodrigo Cámara-Leret i
Jordi Bascompte. „Każdy rdzenny język jest zatem unikalnym
rezerwuarem wiedzy medycznej ‒ kamieniem z Rosetty do odkrywania i
ochrony wkładu natury w życie ludzi”.
ONZ
przewiduje, że ponad 30 procent z 7400 języków świata zniknie do
2100 roku ‒ donosi The Guardian. Ponadto liczne kryzysy nadal
zagrażają istnieniu rdzennych ludów i kultur na całym świecie –
w tym kryzys klimatyczny, koronawirus, wylesianie i
utrata tradycyjnych terenów pod zabudowę.
Zespół badawczy
skoncentrował się na trzech regionach o wysokiej „różnorodności
biokulturowej”. Spośród 12 495 zastosowań leczniczych roślin w
społecznościach tubylczych, nowe badania wykazały, że ponad 75%
tych roślin jest związanych tylko z jednym lokalnym językiem.
Jeśli te unikalne słowa wychodzą z użycia, znika też unikalna
wiedza.
Obszary, w których języki są najbardziej zagrożone,
to północno-zachodnia Amazonia, gdzie 100 procent unikalnej wiedzy
medycznej było wspierane przez języki zagrożone, w Ameryce
Północnej jest to 86 procent, a w Nowej Gwinei 31 procent. Jeśli
rdzenne języki na tych obszarach wyginą, prawdopodobnie również
zniknie zawarta w nich wiedza medyczna.
Eksperci ostrzegają,
że jeśli nie podejmiemy wysiłków w celu ochrony i zachowania
rdzennych języków, możemy stracić potencjalnie kluczowe
informacje o roślinach, zwierzętach i zrównoważonych
praktykach związanych z ziemią.
Ekologia.pl (JS)
Bibliografia
“https://www.ecowatch.com/indigenous-languages-medicinal-plants-2653315057.html”; data dostępu: 2021-06-14
“https://www.sciencealert.com/languages-are-disappearing-and-they-re-taking-unique-medicinal-knowledge-with-them”; data dostępu: 2021-06-14
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz