Najstarszy świadek pisma włoskiego

 

przedruk

„Najstarszym dowodem pisanego włoskiego jest napis na ścianie w katakumbach Kommodilli (w via delle Sette Chiese w Rzymie), datowany na VI-IX wiek: zaproszenie, by nie wypowiadać na głos tajemnic (prawdopodobnie zaproszenie zakonnik do swoich kolegów odmawiał ciche modlitwy) …

《Nie mów ille secrita a bboce》
(oryginalny tekst w języku ojczystym)

《Nie wypowiadaj sekretu (słów) na głos (na głos)》
(Aktualne tłumaczenie na włoski)

Napis ten przypominał celebransowi, aby nie odmawiał na głos tych modlitw mszalnych, zwanych sekretami, tzw. misteriami według formuły grecko-łacińskiej, które zgodnie z liturgią muszą być wypowiadane cichym głosem jako święte słowa skierowane wyłącznie do Boga, a nie do wszystkich.

Z lingwistycznego punktu widzenia zwracamy uwagę na użycie imperatywu przeczącego non dicere, wywodzącego się z klasycznego noli dicere (alternatywą jest ne dicas lub ne dixeris, z nawołującym trybem łączącym), przy czym dicere zachowało się również jako wulgarne forma przez całe średniowiecze.

Zaimek ille nabiera tutaj wartości rodzaju rodzaju żeńskiego w liczbie mnogiej, podczas gdy secrita wywodzi się od klasycznego rodzaju nijakiego w liczbie mnogiej secreta; a boce, z łac. ad vocem, przedstawia upadek końcowych spółgłosek, podwojenie fonosyntaktyczne i betacyzm, czyli przekształcenie v w b.

LA PIÙ ANTICA TESTIMONIANZA D'ITALIANO SCRITTO SI TROVA A ROMA

"La più antica testimonianza d'italiano scritto è un'iscrizione sul muro nelle Catacombe di Commodilla (in via delle Sette Chiese a Roma), che risalirebbe al VI-IX secolo: un invito a non dire i segreti a voce alta (probabilmente l'invito di un religioso ai suoi colleghi a recitare le orazioni a bassa voce)...

《Non dicere ille secrita a bboce》

(Testo originale in volgare)

《Non pronunciare le (parole) segrete a voce (alta)》

(Traduzione in italiano corrente)

Questa iscrizione ricordava al celebrante di non recitare a voce alta quelle preghiere della messa, dette secrete, i cosiddetti mysteria secondo la formula greco-latina, che secondo la liturgia devono essere pronunciate a bassa voce in quanto parole sacre dirette esclusivamente a Dio e non all'assemblea.

Dal punto di vista linguistico si nota l'uso della forma dell'imperativo negativo non dicere che deriva dal classico noli dicere (l'alternativa è ne dicas o ne dixeris, con il congiuntivo esortativo), mentre dicere si è conservato anche come forma volgare per tutto il Medioevo.

Il pronome ille assume qui valore di articolo femminile plurale, mentre secrita deriva dal classico neutro plurale secreta; a boce, dal latino ad vocem, presenta la caduta delle consonanti finali, un raddoppiamento fonosintattico e un betacismo, cioè la trasformazione della v in b.

fb