Niemcy w Gdańsku i Wrocławiu

Pisałem 10 lat temu: Czy Wolne Miasto Gdańsk istnieje?

Rada Miasta Gdańska:

W treści uchwały z 1945 roku użyto sformułowania 

"terytorium byłego Wolnego Miasta Gdańska"
"Na obszarach byłego Wolnego Miasta Gdańska"

,a  w    o ś w i a d c z e n i u     Rady Miasta Gdańska -

 "określa sytuację prawną na terenie Wolnego Miasta Gdańska"


Czy to znaczy, że Wolne Miasto Gdańsk istnieje??

O Hansie Försterze pisałem w lipcu 2015 r. w tekście: Antypolak patronem szkoły?

Natalia Nitek-Płażyńska: Co lato w Gdańsku wylewa się nazistowskie szambo

13.08.2025 09:00

– Brakuje nam długofalowej strategii. Niemcy prowadzą swoją konsekwentnie, niezależnie od rządu. My? Przez chwilę była propolska, gdy rządziło PiS. A teraz znowu: „Nie wracajmy do przeszłości, wszyscy coś tam mieliśmy na sumieniu”– mówi Natalia Nitek-Płażyńska, prezes Fundacji Łączy nas Polska, o polityce historycznej Niemiec realizowanej przy udziale władz Gdańska w rozmowie z Konradem Wernickim w historycznej Sali BHP w Gdańsku.

Natalia Nitek-Płażyńska / fot. Tygodnik Solidarność

Co musisz wiedzieć:W lipcu otwarto w Gdańsku wystawę czasową zatytułowaną "Nasi Chłopcy. Mieszkańcy Pomorza Gdańskiego w armii III Rzeszy"
Wystawa została przygotowana przez Muzeum Gdańska we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie. Jej celem było pokazanie tragicznego losu ludzi, którzy po 1939 roku zostali wpisani na Volkslistę i powołani do Wermachtu pod groźbą represji


"Nazistowskie szambo"

– Co się w tym naszym Gdańsku dzieje? Ostatnio mieliśmy wystawę „Nasi chłopcy” – to wszystkich zbulwersowało. No, może nie wszystkich, ale część prawicową w Gdańsku na pewno. Takich sytuacji w ostatnich latach było sporo. Mi od razu przypomina się ta impreza ku czci Stauffenberga.

– Z Gdańskiem jest problem. Ja tak ostatnio to skonstatowałam – może ładnie, może nieładnie, ale myślę, że celnie – co lato, co wakacje w Gdańsku wylewa się takie nazistowskie szambo. Niestety. Nawet pomijając ten rok – do którego zaraz dojdziemy – popatrzmy na poprzedni. Claus von Stauffenberg – polakożerca, nazista, Niemiec, który w Niemczech jest traktowany jako bohater. W Polsce próbuje się nam to przedstawiać również poprzez wydarzenia takie jak ubiegłoroczna impreza w Ratuszu w Gdańsku organizowana przez niemiecki konsulat. Było tam wiele osób z lokalnych elit, zwłaszcza ze środowisk liberalnych związanych z Platformą Obywatelską.

Fetowano Stauffenberga jako bohatera, który chciał zabić Hitlera. Ale nie mówi się, że chciał go zabić, bo uważał, że Hitler zbyt nieudolnie prowadził machinę zagłady – że należało robić to szybciej, skuteczniej, bardziej przemysłowo.

– Bo Stauffenberg chciał ratować III Rzeszę przed upadkiem.

– Dokładnie. Widział, że Hitler coraz gorzej sobie radzi, więc trzeba go zlikwidować, wejść w jego buty i kontynuować jego zamierzenia – tylko skuteczniej. Nie udało mu się, ale Niemcy – jako naród moralnie skompromitowany, bez wyrazistych bohaterów – próbują z takich ludzi robić autorytety. A problem w tym, że Polacy im w tym pomagają.

– To pokazuje, że w Niemczech nie było realnego ruchu oporu, skoro trzeba robić bohatera z regularnego nazisty...

– Tak. Jakiś czas temu przeglądałam niemieckie podręczniki do szkół ponadgimnazjalnych. Teoretycznie powinny dogłębnie przedstawiać historię. A tymczasem pomijają krzywdy wyrządzone Polakom. Jeśli już mówią o ruchu oporu, to tylko o Białej Róży – jako wielkim zrywie Niemców przeciwko „mitycznym nazistom”. To całkowicie wyolbrzymione.

Niemcy próbują dziś uchodzić za moralne mocarstwo. Przekręcają fakty, żeby pokazać, że oni też cierpieli i pomagali. Stauffenberg to przykład – a na imprezie w Gdańsku był tłum Polaków, urzędników, samorządowców. Nikomu to nie przeszkadzało.

Złożyliśmy zawiadomienie do prokuratury – razem z radnymi Andrzejem Skibą i Przemysławem Majewskim – ale prokuratura stwierdziła, że nie dopatrzyła się propagowania nazizmu. Kolejny skandal.

– Tłumaczyli, że Stauffenberg „był człowiekiem swoich czasów”. Tak próbowano go usprawiedliwić.

– To im zawsze dobrze wychodzi. Tylko dlaczego Polacy mają w to wchodzić? Dwa lata temu na Jarmarku Dominikańskim zespół z Niemiec wykonywał piosenkę „Ein Heller und ein Batzen”, którą Niemcy śpiewali, idąc mordować Polaków. I nikt nie zareagował. Gdyby nie czujny dziennikarz z „Gdańsk Strefa Prestiżu”, nikt by się o tym nie dowiedział.

A teraz mamy wystawę „Nasi chłopcy” – niektórzy mówią: „Nazi chłopcy”. Słyszałam, że pierwotnie miała się tak nazywać. I znowu – Gdańsk realizuje niemiecką politykę historyczną w sposób wręcz prostacki.


"Przemieleni przez wermacht"

– Wygląda to tak, jakby Gdańsk był wykorzystywany przez Niemcy do prowadzenia polityki historycznej albo sam gra w tę grę.

– Jedno i drugie. Są tacy, którzy wiedzą, w co grają, i robią to za pieniądze. Ale są też pożyteczni idioci. Niemcy prowadzą tę politykę od dekad – poprzez przemówienia, organizacje pozarządowe, działania na wielu poziomach. I widzimy tego efekty – wystawy, imprezy, akcje społeczne.

Byłam na tej wystawie. Przyszedł też rzecznik prasowy Muzeum Gdańska Andrzej Gierszewski. Powiedział, że lepszy byłby tytuł „Przemieleni przez wermacht”. Myślę, że gdyby ta wystawa nazywała się w ten sposób, to kontrowersji byłoby mniej. Ale gdy zaczęłam mówić o przekłamaniach, to reagował skrzywionym uśmieszkiem. Przechwalał się, że bywa na niemieckich salonach, że go zapraszają. A ja mogę to tylko oglądać przez internet i chodzić do prokuratury.

To pokazuje problem. Mówię o godności Polaka, a on o tym, że został „dopuszczony do stołu”. Okruszek mu spadł z niemieckiego stołu i już się czuje wyróżniony.

– Czyli część elit widzi w tym sposób na awans?

– Zdecydowanie. Bez tego proniemieckiego sformatowania trudno o awans w Gdańsku. Niemieckie wpływy są tam bardzo silne – imprezy, wydarzenia, wystawy – to codzienność.

– Polska jest dla tych osób przaśna, a niemieckość – bardziej europejska?

– Tak. Związki z Wolnym Miastem Gdańskiem czy niemieckie nazwy brzmią dla nich dumnie. A wystawa sugeruje, że służba w wermachcie to była przygoda. Nie ma tam słowa o niemieckim terrorze, o polskim cierpieniu. To uważają za „paździerz”, coś śmiesznego.

– Uroczystości rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte również są zawsze okazją do relatywizacji: „Na początku było złe słowo”, „nienawiść, nietolerancja”. Zamiast powiedzieć wprost – wojna była efektem niemieckiej żądzy podboju; polityka imperialistyczna, a nie żadna nienawiść.

– I do tego „Imagine there’s no hate” – hasło Magdaleny Adamowicz. Tym się przykrywa prawdę. Weźmy taki tramwaj, któremu nadano imię Hansa Förstera. On jest też proklamowany u nas jako bohater kociewski, podróżnik, taki wspaniały Niemiec, który pisał o Polsce i ją pokazywał. Tylko w ogóle się nie mówi o tym, że to on rozpowszechnił określenie „polnische Wirtschaft”, że to on pisał o Polakach jako o świniach, o narodzie, który powinien służyć.

Günter Grass też jest nam na każdym kroku w Gdańsku przedstawiany jako jakiś bohater. A był członkiem Waffen-SS.

– Mamy w Gdańsku tylu bohaterów z czasów Solidarności, II wojny światowej. Czemu sięga się po tamtych?

– Bo Niemcy w to inwestują, i to działa, a symbole wchodzą do przestrzeni publicznej. My słyszymy: „Nie rozdrapujmy ran”, „Patrzmy w przyszłość”.


"Musimy mówić prawdę"

– Jak zatem powinniśmy prowadzić własną politykę historyczną?

– Brakuje nam długofalowej strategii. Niemcy prowadzą swoją konsekwentnie, niezależnie od rządu. My? Przez chwilę była propolska, gdy rządziło PiS. A teraz znowu: „Nie wracajmy do przeszłości, wszyscy coś tam mieliśmy na sumieniu”.

W niemieckich szkołach już od dziesięcioleci uczy się tego, że Niemcy byli zaatakowani przez nazistów, że Niemcy pomagali innym. Dzisiaj 70% Niemców sądzi, że ich przodkowie nie byli wśród sprawców, a prawie 37% Niemców jest przekonanych, że ich przodkowie byli ofiarami nazistów. Tego uczą się dzieci w niemieckich szkołach, a u nas?

Dlatego my musimy mówić prawdę. Mamy Witolda Pileckiego, ojca Maksymiliana Marię Kolbego, powstańców – bohaterów, o których pamięć trzeba przywracać, a którzy teraz niestety są wymazywani z Muzeum II Wojny Światowej. Polecam wszystkim książki profesora Andrzeja Nowaka, Feliksa Konecznego – dla dzieci i dorosłych. To są dzieła, które naprawdę mogą łączyć pokolenia. Nasza piękna, fascynująca historia jest czymś, z czego naprawdę możemy być dumni. My jesteśmy narodem bohaterskim i dlatego cały czas zakazuje się nam o tym mówić i pamiętać.

Jeśli będziemy bezrefleksyjnie „kodować” kolejne pokolenia – bez rozmowy, bez kontekstu – na to, że Polacy też byli sprawcami, a Niemcy ofiarami, to stworzymy bardzo niebezpieczny grunt na przyszłość. W efekcie agresywnej polityki historycznej Niemiec przeinaczającej naszą historię może się okazać, że nasze dzieci albo wnuki będą musiały płacić reparacje Żydom i Niemcom. I to nie dlatego, że jesteśmy winni, ale dlatego, że nie zadbaliśmy o własną narrację.




Autor: Konrad Wernicki
Źródło: Tygodnik Solidarność nr 32 / 12 sierpnia
Data: 13.08.2025 09:00



------------

O Wrocławiu pisałem min. w opracowaniu "Werwolf".


Germanizacja i odpolszczanie Wrocławia

12.08.2025 18:00
Coraz więcej jest we Wrocławiu znaków rzekomej niemieckiej tożsamości. Eksponowane są nawet najbardziej banalne epizody tej części jego dziejów. 

Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu / pixabay.com



Korzenie Wrocławia

Rzekoma odwieczna niemieckość Wrocławia jest bzdurą. W początkach państwowości czeskiej istniał tu gródek o imieniu wziętym od księcia Vratislawa. Ekspertyzy węglowe dowiodły, że po roku 980 Mieszko I zbudował w jego miejscu warowny gród. W roku 1000 decyzją Bolesława Chrobrego stał się on siedzibą biskupstwa. Od polskiej prowincji kościelnej zostało ono oderwane dopiero w roku 1821.

Tak długo wśród tutejszych katolików silnie obecna była polszczyzna, której zanik przyspieszył dopiero wprowadzony w Prusach obowiązek chodzenia do niemieckojęzycznych szkół. Prowadzone od roku 1904 badania prof. Kazimierza Nitscha zaskoczyły ciągłą obecnością w szerokim pasie przylegającej do Dolnego Śląska Wielkopolski wszystkich językowych zjawisk charakterystycznych dla śląskiego dialektu naszego języka. Polskojęzycznych Dolnoślązaków ciągle więc musiało być mnóstwo, a ich kontakty z Wielkopolanami tak żywe, że wywierały wpływ na ich język.

Wszystko to mimo niemieckiej kolonizacji, już w XIII w. odciskającej się na składzie wrocławskiego patrycjatu czy związków małżeńskich, skutkiem których rycerskie rody Świnków zamieniały się w Schweinerów, a Krakwiczów w Krakwitzów.


Nazwiska dawnych Dolnoślązaków często zdradzają narodowość ich przodków. Uważającym się za Niemców zdarzały się powroty do tożsamości pradziadów. Najgłośniejszy był przypadek ziemianina spod Legnicy Alfreda von Olszewskiego, który po przeczytaniu „Trylogii” zadeklarował się jako Polak, tego samego żądając od swoich dzieci.

W okolicach Wrocławia nie brakowało też ziemian od polskich korzeni się nie odżegnujących, jak np. Machniccy, czy przyjmujących sarmacki styl życia Dolnoślązaków świeżej daty, jak przybyły w XVIII w. znad Renu ród Schaubertów – polonofili słynących z husarskiej fantazji i trumiennych portretów wykonywanych dla każdego członka rodziny. To w podwrocławskim Henrykowie w roku 1270 napisane zostało pierwsze zdanie w języku polskim. Od wynalezienia druku Wrocław zawsze należał też do głównych ośrodków wydawania polskich książek. To w nim w XIX w. premierę miała część dzieł Krasińskiego, Klementyny Tańskiej-Hoffmanowej, a stale wznawiano Jana Kochanowskiego, Juliusza Słowackiego, Ignacego Krasickiego, Jana Potockiego, Franciszka Karpińskiego…


Wrocław polski, czeski, niemiecki


W średniowieczu rangę przodującą w Polsce zyskiwał Wrocław za sprawą ludzi takich jak palatyn Krzywoustego Piotr Włast, świetny gospodarz fundujący opactwa m.in. na podwrocławskim Ołbinie, gdzie jedna z romańskich świątyń należała do największych w środkowej Europy. Nie mniejszą pracę wykonali piastowscy Henrykowie, których stolica po pożodze tatarskiej lokowana była z rozmachem oznaczającym budowę jednej z największych metropolii kontynentu. Wrocław stawał się wtedy rzeczywistym centrum polskiej państwowości.

Henryk Probus budował w nim na wskroś królewski zamek i ledwie krok dzielił go od koronacji. W 1290 roku dobrą passę śląskich Piastów i szanse Wrocławia na rangę stolicy polskiego państwa oddaliła nagła śmierć Probusa, a bezpotomne odejście w 1335 roku ostatniego wrocławskiego Piasta spowodowało przejście pod zwierzchność czeską.

Sprzeciwiał się temu biskup Nankier i wiele przemawia za tym, że tylko jako tymczasową utratę Śląska uważał Kazimierz Wielki. Zobowiązanym do jego odzyskania miał być Władysław Jagiełło, o konieczności tej pisał Jan Długosz. Wymianę dziedzictwa Piastów na posiadłości włoskie oferowała Bona Sforza. O Wrocławiu i Śląsku pamiętano, w latach 1471–1526 znalazły się nawet pod berłem Jagiellonów. Z nadarzających się okazji powrotu Polski nad Odrę nie skorzystano wskutek konieczności odpierania ciągłych agresji ze wschodu, południa i północy. Wrocław przechodził z rąk do rąk, w czasach Macieja Korwina zdarzył mu się nawet epizod panowania węgierskiego. Lata przynależności do kolejnych państw podliczał prof. Jerzy Łojek, z którego podsumowania wynika, że przynależność Wrocławia do Polski składa się na ok. 446 lat. Czyli nie tylko więcej od ok. dwóch wieków związku miasta z Czechami, ale i od trwającej łącznie od roku 1526 do 1945 przynależności kolejno do monarchii Habsburgów, Prus i wreszcie – Niemiec.

Jednak to, że przez dwa stulecia poprzedzające powrót do Polski Wrocław należał właśnie do Prus i Niemiec, ma oczywiste konsekwencje w postaci niedawnego i sporego dziedzictwa tych wieków.


Większość jednak tego, co definiowane bywa jako „poniemieckie”, w dużej mierze jest dziełem powojennej odbudowy.

W wydanym w 2009 roku albumie „Wrocław 1947. Fotografie lotnicze” zobaczyć można nie tylko pustynię, w jaką zamienione zostały najludniejsze dzielnice, ale też te zdefiniowane jako ocalone. A ich zdjęcia pokazują, że niemal wszystkie domy pozbawione w nich były dachów. W rzeczywistości nie miały też okien, często ścian i wielka ich część wymagała gruntownej odbudowy. Mnóstwo zachowanej tkanki miasta, posiadając przedwojenny rodowód, ma powojenne stropy. Co w większym stopniu czyni je dziełem powojennych, a nie przedwojennych gospodarzy.


Prof. Jerzy Woźniczka, konkludując to, co zostało po zmieniających się włodarzach, stwierdził, że z czasów Piastów mamy głównie zamki i gotyckie kościoły, z czesko-habsburskich barokowe klasztory, a z prusko-niemieckich koszary i więzienia.

Wnioskowi temu trudno odmówić słuszności. Wszystkie kościoły starsze od barokowych to fundacje Piastów. Na samym Starym Mieście stoi ich kilkanaście, w całym Wrocławiu taki rodowód ma kilkadziesiąt. Wrocławskie zamki potomków Bolesława Krzywoustego ocalały tylko we fragmentach. Te z Ostrowa Tumskiego dają jednak wyobrażenie o potędze Bolesława Wysokiego i jego następców. W podziemiach zobaczyć możemy m.in. część największej wieży mieszkalnej ówczesnej Europy.


Wrocław habsburski

Najwspanialszą pamiątką czasów habsburskich jest Uniwersytet, utworzony w roku 1702 jako Akademia Jezuicka. Jej inicjatorem, organizatorem i pierwszym kanclerzem był pochodzący z Inflant Fryderyk Kazimierz Wolf. Narodowość tej postaci, która karierę zaczęła na dworze Jana Kazimierza, prof. Gościwit Malinowski definiuje jako polską niemieckiego jedynie pochodzenia.


Z najpiękniejszym wnętrzem uczelni, Aulą Leopoldiną, związane jest kuriozum, którym jest portret Fryderyka II. Po zdobyciu miasta w roku 1742 zażądał on, by stanowiący część galerii dobrodziejów akademii portret cesarza Rudolfa II zastąpić jego własnym, mimo że rządy Fryca były dla niej kataklizmem.

Pojawienie się tego władcy przerwało budowę gmachu akademii, który miał być o jedną trzecią większy. Na parę dziesięcioleci zdegradował ją do roli seminarium duchownego, a prowadząc permanentne wojny, wspaniałą budowlę zamieniał w koszary, więzienie dla tysięcy jeńców, stajnie, magazyny, lazarety. W salach pełnych dzieł sztuki żołdactwo paliło ogniska, wybuchały pożary, perła architektury obracała się w ruinę.

Aula Leopoldina miała sporo szczęścia zarówno w wieku XVIII, jak i w roku 1945. Połowę gmachu bomby obróciły wtedy w gruzy, ale najpiękniejsza aula przetrwała bez wielkich zniszczeń. A w niej galeria portretów wraz z podobizną Fryderyka II. Tylko jeden z nich należy dziś do pierwotnego wystroju auli. Wszystkimi innymi – zastępowano wcześniejsze, wyrzucając np. wizerunki papieży, by w ich miejsce powkładać pruskich dygnitarzy.

Kiedy w roku 1945 w ruinach akademii i późniejszego Universitat Breslau powstawał Uniwersytet Wrocławski, profesorowie wywodzący się głównie z Uniwersytetu Jana Kazimierza zastanawiali się nad dziedzictwem wypełniającym Aulę Leopoldinę. Marmurowa postać jej patrona nie budziła niechęci – cesarz Leopold był nie tylko fundatorem uczelni, ale i sojusznikiem Polski. W czasach potopu wsparł nas 16 tysiącami żołnierzy. Dowodzący nimi Melchior von Hatzfeld spoczywa w podwrocławskich Prusicach pod sarkofagiem z wizerunkami walk m.in. o Kraków i Poznań. Oczywisty wstręt budził jednak znajdujący się w auli portret Fryderyka. I mimo że w roku 1945 wszystko, co pruskie, wywoływało fatalne skojarzenia, wizerunku inicjatora I rozbioru nie usunięto, uznając obraz za część dzieła sztuki, którym jest Leopoldina. W roku 1997 została ona jednak okradziona i sześć portretów, w tym Fryderyka II, uznano za utracone bezpowrotnie. Czyż nie należałoby w tej sytuacji przywrócić do galerii dobrodziejów uczelni, tych, którzy naprawdę nimi byli?

Należeli do nich papieże i królowie, których wizerunki odtworzyć można na podstawie ich znanych portretów. Zamiast tego mamy dziś w Leopoldinie najświeższej daty kopie wizerunków Fryderyka II i pruskich dygnitarzy. A nie mamy w tym najważniejszym dla Uniwersytetu wnętrzu godła Rzeczpospolitej Polskiej, które po ostatniej konserwacji – nie wróciło.


„Omnia per Polonia!”

To we Wrocławiu w 1816 roku powstała pierwsza polska korporacja akademicka, której hasłem było „Omnia per Polonia!”.


W murach wrocławskiego uniwersytetu studiowali Marian Langiewicz, Józef Lompa, Adam Asnyk, Jan Kasprowicz, Wojciech Korfanty, Ignacy Chrzanowski, liczni uczestnicy wszystkich naszych powstań narodowych XIX i XX wieku. Wśród profesorów byli współtwórca współczesnej medycyny Jan Mikulicz-Radecki i wyniesiony do godności rektora filolog Władysław Nehring.

Sensacją akademickich dziejów miasta były następstwa wykładu prof. Rudolfa Westphala, nacjom używającym deklinacji sześcioprzypadkowej przypisującego „przyrodzoną podrzędność”. Polemiczny głos polskich studentów doprowadził do wyzwania jednego z nich na pojedynek. Westphal w ustalonym przez sekundantów miejscu się nie zjawił, więc gazety wydrukowały protokół o jego „obraniu z czci i honoru”, a senat uniwersytetu ogłosił wydalenie ze społeczności akademickiej. Westphal zniknął wtedy jak kamfora, po latach karierę wznowił w Moskwie.

Przez całe stulecia Niemcy we Wrocławiu przeważali, ale obecność w nim Polaków zawsze była znacząca.


Kiedy w 1806 roku miasto otoczyły wojska Napoleona, narodowy skład jego garnizonu przyczynił się do szybkiej kapitulacji.

Dwie piąte stanowili w nim bowiem Polacy, ośmiuset zbiegło do Francuzów, wraz z którymi w zdobytym mieście znaleźli się też ułani Legionów Polskich, przyprowadzający tysiąc jeńców wziętych do niewoli po zwycięskich szarżach pod Szczawnem. W 1807 roku sformowano we Wrocławiu trzy polskie pułki. Wyspami polskości były przedmieścia, Ostrów Tumski (liczni polscy duchowni i niemal zawsze polski biskup pomocniczy), Ołbin z kościołem św. Michała – jednym z największych w mieście i zwanym polskim. Wprawdzie w spisie przeprowadzonym w roku 1910 narodowość polską zadeklarowało ledwie 3% wrocławian, jednak rzeczywista ich liczba mogła wynosić nawet 50 tysięcy. Gwałtownie zaczęło ich ubywać po roku 1918, gdy wrogość otoczenia wzrosła, a granica II RP była blisko. Idylliczny obraz tamtych czasów, ukazywany dziś w niezliczonych wystawach i książkach, mało ma wspólnego z prawdą. W skali poparcia dla NSDAP ówczesny Wrocław ścigał się z Gdańskiem, jako pierwszy dorobił się obozu koncentracyjnego, to w nim powstawały zręby ludobójczego Generalplan Ost. Na Polaków napadano, demolowano siedziby ich organizacji, nawet Konsulat RP. Od 1939 roku miasto wypełniało się przymusowymi robotnikami i więźniami obozów, wśród których Polacy należeli do najliczniejszych. Działał polski ruch oporu, ale – jak w przypadku siatki Olimp – kończyło się to śmiercią jego uczestników.


Wtórna germanizacja Wrocławia

W 1945 roku powszechne było wśród Polaków przekonanie, że za zabitą Warszawę Niemcy zapłacą Wrocławiem, a zwycięskie mocarstwa ziemie do Odry i Nysy uznały za rekompensatę połowy Polski anektowanej przez ZSRS. Miasto, które w 75% było kupą gruzów, jest dziś metropolią bardziej rozległą i ludną niż kiedykolwiek wcześniej. Większość wrocławian mieszka w domach od fundamentów zbudowanych w ostatnim osiemdziesięcioleciu.


Coraz częściej dochodzi jednak do wynaturzeń historycznej narracji i symbolicznej przestrzeni Wrocławia. Według szydzących z polskości pisarek „nazwy miejscowe nadane w roku 1945 są brzydkie i bez polotu”. A prawda jest taka, że trud wybitnego językoznawcy prof. Stanisława Rosponda w ok. 90% polegał na przywracaniu pierwotnego, polskiego brzmienia imion tysięcy wsi i osiedli.

W postaci ledwie zniemczonej wszystkie one przetrwały aż do czasów Hitlera, kiedy powymyślano dla nich całkiem nowe, niemieckie, i które mimo totalitarnych realiów III Rzeszy nie zdołały wejść do pozaoficjalnego użytkowania. Z fasad pałaców zniknęły tablice informujące o ich powojennej odbudowie, podobnie jak płyty upamiętniające liczne filie obozów pracy. Rzadko żądanie ich przywrócenia przynosi skutek taki, jak w przypadku upamiętnienia Emanuela Kani, autora muzyki do „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza czy Stefana Kulczyńskiego – polskiego lekarza, cudem ocalonego z łap Gestapo, a potem UB, którego dom służy dziś jako pałac ślubów.


Nawet Rok Józefa Wybickiego nie był we Wrocławiu powodem, by autora naszego hymnu upamiętnić na fasadzie domu, w którym mieszkał i napisał księgę „Życie moje”. Tacy wrocławianie jak Witelon, pierwszy polski uczony rangi światowej, w pamięci miasta niemal nie istnieją. Nie jest jej godny autor tłumaczeń, bez których nie byłoby sporej części nauki renesansu oraz dzieł pionierskich dla okulistyki i optyki? Albo Benedykt Polak, który po wyruszeniu z Wrocławia jako pierwszy Europejczyk dotarł na Daleki Wschód? Było to 25 lat przed wyprawą Marco Polo, o którym ani słowa nie ma w żadnej z azjatyckich kronik, a misję wrocławianina, autora pierwszego słownika języków Wschodu, opisano tam ze szczegółami. Nawet gdy miasto było Europejską Stolicą Kultury, niewiele zrobiono dla promocji jego unikatowych dokonań.

W czasach Marka Grotowskiego i Henryka Tomaszewskiego Wrocław był przecież światowym centrum nowego teatru. Zaraz potem – bastionem walki z komunizmem, w którym setki audycji Radia Solidarność Walcząca emitowano siecią tajnych nadajników rozmieszczonych w każdej dzielnicy. Ilość drukowanej w podziemiu prasy (prawie 500 tytułów!) była większa niż poza granicami naszego kraju w całym sowieckim imperium od Łaby po Kuryle. Tutaj działała Pomarańczowa Alternatywa.


Czy to nie większy powód do chwały od stworzonej w Pałacu Fryderyka II apoteozy Hohenzollernów, gloryfikującej nawet złodzieja polskich koron królewskich, który kazał je przetopić na polskie monety?

Na bramy mostu w roku 1945 zniszczonego tak dalece, że nie runął tylko dzięki pryzmie opartych o dno Odry barek, po 80 latach mają wrócić godła Prus, Rzeszy Niemieckiej i niemieckojęzyczny napis wyrażający cześć dla Wilhelma II. Był most tego samego imienia w Berlinie, ale i tam je zmieniono, czci tej kanalii nadal oddawać tam nikt nie zamierza. A we Wrocławiu mamy takich, co starają się być bardziej niemieccy od samych Niemców.

Już powrót nazwy Hala Stulecia był pluciem w twarz każdemu, komu bliska jest polska niepodległość. Bo w nazwie tej przecież chodzi o pruski triumf pod Lipskiem przypieczętowujący kres Księstwa Warszawskiego, zakuwający Polskę w kajdany niewoli. Teraz kolejna dominanta Wrocławia cześć ma oddawać katom dzieci wrześnieńskich, wodzowi armii, która wojnę w Polsce zaczęła od spalenia Kalisza.

Autor: Artur Adamski
Źródło: Tygodnik Solidarność nr 32 / 12 sierpnia
Data: 12.08.2025 18:00






2015 r.:

Prawym Okiem: Czy Wolne Miasto Gdańsk istnieje?

Prawym Okiem: Antypolak patronem szkoły?

Prawym Okiem: Wyniki wyszukiwania: forstera

Werwolf: 8. Mały sabotaż – podstawowa metoda Werwolf-u

tysol.pl/a145022-natalia-nitek-plazynska-co-lato-w-gdansku-wylewa-sie-nazistowskie-szambo

tysol.pl/a144975-germanizacja-i-odpolszczanie-wroclawia



13 8

Pełzająca germanizacja Wrocławia (1)

15 lutego 2009 12:00

Prof. Jerzy Robert Nowak
Jak pamiętają Czytelnicy „Naszego Dziennika”, w związku ze storpedowaniem konferencji naukowej we Wrocławiu (po naciskach „Gazety Wyborczej” i władz uczelni) opisałem już szeroko „stalinowskie praktyki” na Uniwersytecie Wrocławskim. Sprawa ta spowodowała również głośny protest 225 osób ze środowisk naukowych i kulturalnych, oświadczenie 13 europosłów, głos zabrało też kilkaset osób w internecie etc. Szczególnie szokujące okazało się jednak to, co znalazłem w różnych materiałach na temat pełzającej germanizacji Wrocławia.
Ponad dwa miesiące poświęciłem niemal wyłącznie badaniu tej sprawy, korzystając z pomocy blisko 20 osób ze środowisk naukowych i kulturalnych Wrocławia (szczególnie gorąco dziękuję za pomoc prof. dr. hab. Tadeuszowi Marczakowi, dr Marii Dębowskiej, prezesowi klubu „Spotkanie i Dialog” Lechowi Stefaniakowi, prezesowi Związku Dolnośląskiego Adamowi Maksymowiczowi, publicyście i nauczycielowi Arturowi Adamskiemu). Wiele dało również wyszukiwanie w internecie bardzo rozproszonych tekstów i protestów przeciw niemczeniu Wrocławia. Generalny bilans tych poszukiwań jest doprawdy szokujący. Nasze największe centrum kulturalno-naukowe na Ziemiach Odzyskanych jest w bardzo dużym stopniu zagrożone działaniami regermanizacyjnymi, częstokroć wspieranymi usilnie przez niektórych włodarzy miasta (szczególnie niechlubną rolę pod tym względem odegrał były prezydent Wrocławia, a obecny minister kultury i dziedzictwa narodowego (!) Bogdan Zdrojewski).

Kto skłamał: „Wyborcza” czy Jego Magnificencja?

Porażające okazały się już ustalenia na temat kulisów odwołania zaplanowanej na 10 grudnia 2008 r. konferencji naukowej na Uniwersytecie Wrocławskim i późniejszego, po kilku dniach, usunięcia profesora Tadeusza Marczaka ze stanowiska dyrektora Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Najpierw muszę tu sprostować ewidentną nieprawdę, zawartą w nadesłanym do redakcji „Naszego Dziennika” wyjaśnieniu rektora Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Marka Bojarskiego. Twierdził on – wbrew faktom – jakoby nie miał żadnego wpływu na odwołanie konferencji, bo zadecydowały o tym rzekomo wyłącznie władze Instytutu, w którym miała się odbyć konferencja. Pan rektor zapomniał, że istnieją aż nadto wymowne dowody jego ingerencji w tej sprawie – w postaci informujących o tym artykułów na łamach bliskiej mu wrocławskiej edycji „Gazety Wyborczej”. Oto przykłady. 5 grudnia 2008 r. wrocławska „Gazeta Wyborcza” informowała w tekście Jacka Harłukowicza „Nowak poległ, dyrektor Marczak w tarapatach”: „Na wysokości zadania stanął rektor Uniwersytetu prof. Marek Bojarski, który, mimo że trzy dni temu twierdził, że nie może naciskać na samodzielny Instytut, w czwartek osobiście przekonywał dyrekcję ISM, by imprezę odwołać”. A więc naciskał! Dodajmy, że wrocławska „Gazeta Wyborcza” z 11 grudnia 2008 r. pisała, że według nieoficjalnych informacji odwołanie konferencji miało nastąpić „za namową rektora Bojarskiego”. Zapytajmy więc, kto kłamie w tej sprawie – „Wyborcza” czy Jego Magnificencja? Jeśli skłamała „Wyborcza”, i to parokrotnie, to dlaczego pan rektor nie posłał sprostowania do niej zamiast do „Naszego Dziennika”?


Bachmann dyrygował nagonką

Szczególnie szokujące okazały się, otrzymane przeze mnie, dokładne informacje o przebiegu Rady Naukowej Instytutu Studiów Międzynarodowych, na której usunięto prof. Tadeusza Marczaka ze stanowiska dyrektora. Chodziło o skończenie z dotychczasową rolą, jaką odgrywał właśnie ten Instytut pod kierownictwem profesora Marczaka jako najważniejszy naukowy wrocławski przyczółek obrony polskości i polskiej racji stanu wbrew pretensjom germanofili. Tym ostatnim bardzo nie w smak były zarówno konferencja planowana na 10 grudnia 2008 r. z dwoma referatami pokazującymi niemieckie zafałszowania na temat historii Polski, jak i planowana na luty kolejna konferencja naukowa „Czy grożą nam pruskie rugi. O niemieckich roszczeniach wobec Polski”. Bardzo nie odpowiadały im, wydawane przez prof. Marczaka, znakomite cykliczne kilkusetstronicowe publikacje „Racja stanu. Studia i materiały” (dotąd ukazały się trzy tomy, pełne troski o obronę polskich interesów narodowych). Postanowiono więc usunąć niewygodnego, tak „niepoprawnego politycznie” prof. Tadeusza Marczaka ze stanowiska dyrektora. Całą operacją dyrygował były korespondent niemiecki w Polsce Klaus Bachmann, który nagle przed paru laty przekształcił się w naukowca, dodajmy, wielce tendencyjnego, szczególnie aktywnie współpracującego z wrocławską „Gazetą Wyborczą”. W lecie zeszłego roku Bachmann zamieścił tam dość szczególną propozycję, aby promować Wrocław poprzez umieszczenie w tym mieście specjalnej międzynarodowej brygady wojskowej polsko-niemieckiej (!). Na szczęście projekt Bachmanna został przyjęty we Wrocławiu bardzo krytycznie. Na szczęście, bo na pewno szybko wystąpiliby podobni pomysłodawcy z projektami promowania Gdańska (zwłaszcza Westerplatte), Elbląga etc., przez usadowienie w nich brygad niemieckich żołnierzy.

Przypomnijmy, że to właśnie Bachmann jako pierwszy zgłosił na Radzie Naukowej Instytutu Studiów Międzynarodowych wniosek o usunięcie profesora Marczaka. Co ciekawsze, Bachmann był zatrudniony w tym Instytucie zaledwie parę miesięcy (od września 2008 r.). Wiele osób przypuszcza, że dał się zatrudnić tylko dla zrobienia brudnej roboty – usunięcia ze stanowiska dyrektora profesora Marczaka, zatrudnionego na Uniwersytecie Wrocławskim od 38 lat, dokładnie od 1970 roku (!). Bachmann cały czas dyrygował na Radzie Naukowej atakiem na storpedowaną kilka dni wcześniej konferencję i na dyrektora Marczaka osobiście. Uzasadniając swój wniosek o odwołanie prof. Marczaka, ostrzegał, że jeśli się go nie usunie, to można sobie wyobrazić, że „jutro ukaże się artykuł w ‚Gazecie Wyborczej’ – ‚Dyrektor – obrońca antysemityzmu zostaje'”. Następnie Bachmann perorował na temat „antysemickiej twarzy prof. J.R. Nowaka w mediach”. I co najlepsze, podkreślił, że „rzeczywiste poglądy prof. Nowaka są nieistotne, liczy się to, co znajdzie się w prasie”. Należy zatem odwołać dyrektora Marczaka jako obrońcę „antysemity” Nowaka!

Wiadomo dziś, że dyrygującego nagonką przeciw profesorowi Marczakowi swoimi wystąpieniami w dyskusji wsparło tylko troje znanych miejscowych germanofili: profesorowie Elżbieta Stadtmueller, Beata Ociepka i Romuald Gelles. Szczególnie gwałtownie wystąpiła prof. Elżbieta Stadtmueller, autorka skrajnie proniemieckiej książki „Granica lęku i nadziei”. Atakowała w niej polskich polityków, m.in. Jana Łopuszańskiego, za to, że krytycznie oceniali na skutek swego „nacjonalizmu katolickiego” tendencje zjednoczeniowe w Niemczech i traktat z Niemcami podpisany przez Krzysztofa Skubiszewskiego. Parokrotnie wśród atakowanych za polski nacjonalizm wymieniła człowieka z marginesu politycznego – B. Tejkowskiego. Całkowicie pominęła natomiast (co dowodzi albo całkowitej słabości jej warsztatu naukowego, albo tendencyjnej złej woli) zastrzeżenia wysuwane wobec traktatu z Niemcami przez tak słynnego znawcę problematyki polsko-niemieckiej jak prof. Alfons Klafkowski, czy były wiceminister spraw zagranicznych RP Ernest Kucza. „Zapomniała” również wspomnieć i to, że bardzo krytycznie o zjednoczeniu Niemiec wypowiadała się m.in. premier Wielkiej Brytanii pani Margaret Thatcher. „Zapomniała” również wspomnieć, że z ostrzeżeniami do Polaków przed zjednoczeniem Niemiec wystąpiły między innymi takie postacie z Niemiec jak noblista Günter Grass czy dyrektor naukowy Fundacji w Ebenhausen – Christophe Royen. Kolejną germanofilką, która szczególnie wyróżniła się w ataku na prof. Marczaka jako swego rodzaju „adiutantka” Bachmanna, była prof. Beata Ociepka. Jest to autorka paru nudnych, że przy czytaniu zęby bolą, książkowych gniotów o niemieckich przesiedleńcach z Polski, których ciągle nazywa „wypędzonymi”, co oznacza, że padli ofiarą „polskiego bezprawia”. Pani Ociepka należy do naukowców polskich szczególnie aktywnych w upowszechnianiu godzącego w Polskę terminu „wypędzeni”. Cóż, pani ta była w Niemczech przez 10 miesięcy na niemieckim stypendium, szczególnie aktywnie uczęszczając na spotkania z niemieckimi przesiedleńcami.

Powracając do rektora Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Marka Bojarskiego, warto przypomnieć, że odegrał on ważną rolę w umocnieniu współpracy Uniwersytetu Wrocławskiego z Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta, główną instytucją niemiecką promującą niemieckość we Wrocławiu. Powstało ono w 2002 r. i na mocy porozumienia polsko-niemieckiego miało być corocznie finansowane po połowie przez stronę polską (na sumę 1 mln złotych) i niemiecką (przez Niemiecką Centralę Wymiany Akademickiej DAAD – na sumę 250 tys. euro). Poprzedni rektor Uniwersytetu Wrocławskiego. Leszek Pacholski krytykował działalność Centrum i przekonywał, że „prowadzone w nim badania są chaotyczne, a wydawane publikacje i książki niskiej wartości” (wg tekstu bardzo wspierającej Centrum „Gazety Wyborczej” z 27 stycznia 2009 r. pt. „Centrum im. Willy’ego Brandta szuka dyrektora”). Przypomnę, że z tym Centrum współpracowali tacy „naukowcy” jak Bachmann czy Ociepka (ta ostatnia starała się nawet o funkcję dyrektora). Według „Wyborczej”, dwa lata temu rektor UWr. Leszek Pacholski nie zdecydował się nawet na podpisanie drugiej umowy w sprawie funkcjonowania Centrum. Nowy rektor UWr. Marek Bojarski nie miał żadnych zastrzeżeń i podpisał kolejną umowę ze stroną niemiecką. Co więcej, we wrześniu 2008 r. mianowano p.o. dyrektorem Centrum prof. Marka Zyburę z Uniwersytetu Opolskiego. Ten naukowiec dobrze jest już znany czytelnikom „Naszego Dziennika” jako autor skrajnie proniemieckiej książki „Niemcy w Polsce”. Podał w niej m.in. szczególnie nikczemną antypolską brechtę, oskarżającą Polaków, że rzekomo zamordowali 5800 Niemców we wrześniu 1939 r. w Berezie Kartuskiej. Warto dodać, że nawet kierowane przez Ribbentropa hitlerowskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych podało 17 listopada 1939 r. w swym oszczerczym oświadczeniu dane o ilości rzekomo zamordowanych Niemców w Polsce, które były znacznie mniejsze od tych zawartych w fałszu Zybury.

Można podziwiać fakt, że rektor Bojarski zaakceptował akurat takiego antypolskiego germanofila jak M. Zybura na stanowisku p.o. dyrektora Centrum im. Willy’ego Brandta. Zwracam się w tym miejscu z apelem do wszystkich patriotycznych wrocławian. Zareagujcie wreszcie w sprawie Zybury! Do końca lutego trwa konkurs na dyrektora Centrum im. Willy’ego Brandta. Jest kilku kandydatów, w tym usilnie popierany przez „Wyborczą” M. Zybura. Zajrzyjcie do jego germanofilskiej książki (m.in. do plugawego oszczerstwa, obwiniającego Polaków o śmierć 5800 internowanych Niemców we wrześniu 1939 r. na s. 180) i zwracajcie się do rektora Bojarskiego z postulatami: niech wyjaśni swoje zachowanie w sprawie mianowania Zybury na p.o. dyrektora Centrum.


Regermanizacyjna fala

Efekty przeglądania materiałów na temat ekspansji niemczyzny we Wrocławiu są wręcz przerażające. Okazało się, że Wrocław szybko dogania Opolszczyznę i Szczecin w działaniach regermanizacyjnych typu: przywracanie niemieckich nazw kosztem dotychczasowych polskich, otaczanie szczególnym pietyzmem różnych pamiątek niemieckiej przeszłości. Wielce ponurą rolę w tym względzie odgrywają miejscowe sprzedajne pseudoelity, zwłaszcza naukowcy gotowi do wielbienia Niemiec na klęczkach w zamian za wysokie granty, honoraria, wykłady, stypendia, nagrody i odznaczenia. Przytoczę teraz najbardziej oburzające przykłady oddziaływań tej germanofilskiej fali.


Uhonorowanie zbrodniarzy hitlerowskich na cmentarzu pod Wrocławiem

Do jakich żałosnych sytuacji prowadzi germanofilstwo, najlepiej świadczy historia cmentarza w Nadolicach Wielkich niedaleko Wrocławia. 5 października 2002 r. uroczyście odsłonięto tam niemiecki cmentarz wojskowy, na którym pochowano niemieckich żołnierzy, którzy zginęli na Dolnym Śląsku w czasie drugiej wojny światowej. Cmentarz miał być swego rodzaju wielkim symbolem pojednania polsko-niemieckiego. Powstał z inicjatywy Ludowego Niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi. Od 1998 r. pochowali oni tam 12 tys. żołnierzy niemieckich, ekshumowanych z innych miejsc na Dolnym Śląsku. Związek założył na tym terenie w 1998 r. także Park Pokoju, dla którego sponsorzy zakupili ponad 600 drzew. Zgodnie z panującą teraz w Polsce modą na europejskość, połowa znaczących przedsiębiorstw we Wrocławiu partycypowała w sponsorowaniu budowy niemieckiego cmentarza wojskowego równocześnie z niemieckimi sponsorami. Jak pojednanie, to pojednanie! W oficjalnych uroczystościach otwarcia nekropolii brali udział m.in.: metropolita wrocławski ks. kard. Henryk Gulbinowicz, przedstawiciel Episkopatu Niemiec, ambasador RFN w Polsce, niemiecki konsul we Wrocławiu oraz sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik.

Dostojni uczestnicy uroczystego otwarcia cmentarza w Nadolicach Wielkich nie mieli pojęcia, że w tym miejscu pochowano m.in. ciała setek niemieckich zbrodniarzy wojennych, w tym esesmanów, najbardziej bestialskich katów Warszawy z brygady SS Dirlewangera.

Tę skandaliczną sprawę po raz pierwszy ujawniono w niemieckiej gazecie „Junge Welt” z 9 listopada 2002 r. w artykule Mariana Stankiewicza (przypuszczalnie Polaka) pt. „SS na drodze do katolickiego nieba Polski”. (Można go przeczytać po niemiecku na stronie internetowej: www.jungewelt.de/2002/ 11-09/013php). Autor publikacji w „Junge Welt” pisał m.in. „5.10.2002 w miejscowości Nadolice Wielkie pod Wrocławiem na Dolnym Śląsku został poświęcony niemiecki cmentarz. Polska orkiestra wojskowa odegrała hymny narodowe, na maszt zostały wciągnięte obie flagi narodowe, polscy żołnierze i oficerowie klękali przed grobami i składali wieńce. Podczas gdy jedni stali na warcie honorowej, ich przełożeni stali na baczność i salutowali. Arcybiskup Wrocławia Henryk Gulbinowicz wraz z licznie przybyłymi kanonikami i ewangelickimi pastorami oddali cześć tu pochowanym, którzy zostali ekshumowani z pól bitewnych II wojny światowej z pobliskiej okolicy i pochowani w plastikowych trumnach. (…) Niemiecki ambasador w Polsce mówił o ofiarach, które nie na darmo poniosły śmierć, a przewodniczący niemieckiej instytucji opieki nad grobami wojennymi, Karl Wilhelm Lange, dał wyraz swemu poruszeniu, że także polscy żołnierze uczestniczyli w zakładaniu cmentarza. Także polski minister Andrzej Przewoźnik [szef Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa – J.R.N.] cieszył się z pięknie rozwijającego się posadzonego przezeń drzewa. Komu oni oddawali cześć?

Na cmentarzu poświęconym w ten sposób spoczywają polegli członkowie 20. Dywizji Grenadierów SS ‚Estland’, 18. Dywizji Grenadierów Pancernych SS ‚Horst Wessel’, 31. i 36. Dywizji Grenadierów SS, 35. Policyjnej Dywizji SS, Dywizji SS ‚Galizien’, Brygady SS Dirlewangera, esesmani z Ukrainy, Litwy, Łotwy, Estonii, Węgier, Holandii, Flandrii i Niemiec. Z pułku SS-Obersturmbannfuhrera Bessleina [jednego z pięciu fortecznych pułków, broniących tzw. Festung Breslau – J.R.N.] przeżyli tylko nieliczni. Tu zostali skupieni zbyteczni już w urzędach okupacyjnych oficerowie gestapo z Krakowa i Radomia, przepędzeni niemieccy oficerowie policji z Radomia, Łodzi, Warszawy. Nie można też zapomnieć o jeszcze zdolnych do służby wartownikach SS obozu koncentracyjnego z Oświęcimia, który został rozwiązany 27.01.1945 roku (…). Polscy żołnierze oddali więc cześć katom swego narodu” (podkr. – J.R.N.).


Niemieckie marmury i polska ruina cmentarna

Pomimo publikowanego już w listopadzie 2002 r. szokującego artykułu w „Junge Welt” o cmentarzu w Nadolicach Wielkich, w centralnej polskiej prasie dopiero po wielu miesiącach podjęto tak kompromitującą sprawę. Zaczęło się od artykułu Artura Guzickiego „Dwa cmentarze” w „Polityce”, nr 46 z 2003 roku. Tekst Guzickiego jest tak wstrząsający, że warto zacytować jego najwymowniejsze fragmenty: „Wybrukowane alejki, przystrzyżona trawa. Marmurowe tablice z nazwiskami. Mają przypominać, że ofiarami wojny byli także Niemcy (…). Na cmentarzu rosną 622 drzewa. Dęby, buki i klony. Każde kosztowało 500 marek. Przy każdym jest tabliczka z nazwiskiem fundatora (podkr. – J.R.N.). Za drzewka płaciły osoby prywatne, stowarzyszenia byłych niemieckich żołnierzy i wypędzonych. Wśród nich Witold Krochmal, były wojewoda dolnośląski. (…)

Kilka kilometrów za Nadolicami, przy tej samej szosie, tuż przed wioską Miłoszyce, też jest tablica kierunkowa. Tyle, że umieszczony na niej napis ‚Cmentarz ofiar hitleryzmu’ trudno dostrzec. Tablica stoi w zarośniętym chwastami rowie. Polna droga prowadzi do miejsca, w którym pochowano sześciuset więźniów filii obozu koncentracyjnego (podkr. – J.R.N.). (…) – Słynna była nasza wioska na całą okolicę (…) tylko przez ten obóz, co go Niemcy za wsią postawili. Tam po sześć tysięcy ludzi na raz trzymali. A ten lasek na wzgórzu to na nieboszczykach z obozu rośnie – opowiada pan Karol, były sołtys Miłoszyc. (…) – Tam bezpańskie psy stadami latały. Szczątki ludzkie po okolicy rozwlekały. Wygrzebywały kawałki ciał z wielkiego dołu. Obóz koncentracyjny w Miłoszycach powstał jesienią 1943 roku. Był jedną z filii obozu Gross-Rossen. (…) – W tym lasku znajdziecie wielki dół. Tuż obok jest pomnik. Chociaż pomnik to chyba za duże słowo – mówi pan Karol. Betonowy nagrobek jest porośnięty mchem, spękany. Pośrodku metalowy krzyż z tarczą w biało-niebieskie pasy. Obok tablica ‚NN’. Żadnych dat, żadnych nazwisk, żadnego napisu (podkr. – J.R.N.).

Wracając do Wrocławia, można jeszcze raz zajrzeć do Nadolic. Wśród pochowanych w Parku Pokoju jest Karl Stoppel. W księgach cmentarnych nie ma zapisu, że w czasie wojny był oficerem SS, komendantem obozu Funfteichen. To on, według relacji mieszkającego dziś w Essen Hermana Kusina, jednego z majstrów w zakładach Berta Werke, jeszcze na dzień przed ewakuacją rozważał możliwość wymordowania wszystkich więźniów obozu. Grób Maxa Skrzipuletza, dowódcy ukraińskiego oddziału SS, odpowiedzialnego za transport i ewakuację więźniów do Gross-Rosen, także można odnaleźć bez trudu. W księgach cmentarnych są też Johan Schneider, Franz Plattner, Sejf Krinke, Robert Esterberger – esesmani z obozu (…)”.

Niezadługo po tekście „Polityki” do tematu cmentarza w Nadolicach Wielkich powrócił tygodnik „Wprost”, i to w sposób dużo bardziej szczegółowy i wręcz oskarżający polskich urzędników, odpowiedzialnych za szczególne uhonorowanie cmentarza, na którym znalazły się groby tak licznych niemieckich oprawców i zbrodniarzy wojennych. W numerze 6. tygodnika „Wprost” z 2004 r. ukazał się wstrząsający artykuł Sławomira Sieradzkiego „Polski panteon SS”. „Na nadolickiej nekropolii spoczywają m.in. żołnierze ukraińskiej dywizji SS Galizien. To oni zapędzili do drewnianego kościoła mieszkańców Huty Pieniackiej na Wołyniu. Według zeznań naocznego świadka Stanisława Krawczyka: ‚SS-mani w śnieżnobiałych mundurach upychali ludzi między ławkami. Przechodzili i uderzali po głowach: trach, trach. Ogłuszeni padali pod ławki. Wówczas wganiali następnych. Trzy warstwy dygocących ciał’. Potem esesmani podpalili kościół. W Nadolicach spoczęli także żołnierze niemieckiej brygady SS Dirlewanger, odpowiedzialni za wymordowanie 1500 mieszkańców Woli podczas Powstania Warszawskiego. (…) W Nadolicach pochowano też wachmanów z obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Ober-scharfuhrer Erich Slega z pułku SS Besslein (służyli w nim wartownicy z obozu koncentracyjnego Auschwitz) zginął 15 lutego 1945 r. w obleganym przez Sowietów Wrocławiu. Jest pochowany w bloku 4. nadolickiej nekropolii (…). Zdobyliśmy dowody, że w Nadolicach uroczyście upamiętniono zbrodniarzy wojennych. Może ich tam leżeć nawet kilka tysięcy. Na Śląsku od stycznia 1945 roku do końca wojny broniło się co najmniej kilkanaście tysięcy esesmanów. Większość z nich zginęła, bo Sowieci rzadko brali do niewoli esesmanów. (…).

Biorący udział w ekshumacjach pracownicy niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi, tak jak ich polscy koledzy, wiedzieli, że wśród odkrywanych szczątków są też prochy i kości esesmanów. Przy szczątkach znajdowano bowiem na przykład trupie czaszki z nierdzewnego metalu, które esesmani nosili na czapkach” (podkr. – J.R.N.).

Wkrótce po opublikowaniu we „Wprost” bulwersującego tekstu S. Sieradzkiego, w opracowywanym przez IPN „Przeglądzie mediów” z 26 lutego 2004 r. podano oficjalne komentarze na temat całej sprawy, pisząc: „Szczątki SS-manów znajdują się na cmentarzu w Nadolicach Wielkich (woj. dolnośląskie) – poinformował dzisiaj dziennikarzy we Wrocławiu sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik. Przewoźnik przyznał, że zarówno strona niemiecka, jak i polska wiedziały od początku, kogo chowają w tamtejszym Parku Pokoju. Przewoźnik nie potwierdził jednak, że informacja została zatajona celowo i z rozmysłem. Włodzimierz Suleja z IPN uważa, że ‚to wysoce niefortunne, że ta wiedza nie została ujawniona od razu’. (…) Na otwartym niedawno niemieckim cmentarzu wojennym w Nadolicach pod Wrocławiem spoczywają żołnierze frontowych jednostek Waffen SS. Nie zostali jednak tam pochowani żołnierze ze znanych ze zbrodni wojennych dywizji SS Galizien, z brygady SS Dirlewanger oraz wachmani z załogi obozu w Auschwitz. – Nie można wykluczyć, że wśród pochowanych, niezidentyfikowanych żołnierzy byli także uczestnicy zbrodni wojennych – zaznaczył jednak Przewoźnik. – Tworząc cmentarze, respektujemy wynikające z konwencji genewskiej prawo każdego żołnierza do pochówku. Żołnierze Waffen SS, która przez Trybunał Norymberski została uznana za organizację przestępczą, nie powinni być upamiętniani na cmentarnych płytach – uważa natomiast profesor Suleja, dyrektor wrocławskiego oddziału IPN w tekście ‚Pamięć nie dla zbrodniarzy’, ‚Rzeczpospolita’ z 26 lutego 2004 r.”.

W sporze tym wyraźnie racja stoi po stronie prof. Sulei, a nie A. Przewoźnika, który był odpowiedzialny za umieszczenie ciał esesmanów pod upamiętniającymi ich cmentarnymi płytami. Tłumaczenie Przewoźnika wyglądało po prostu na próby rozpaczliwego wykręcania się z niewygodnej sytuacji.

W całej sprawie jedno nie ulega wątpliwości. Przez wiele lat władze Wrocławia nie zadbały o odpowiednie zaopiekowanie się leżącym w pobliżu miasta, zapuszczonym, zrujnowanym cmentarzyskiem ofiar zbrodni niemieckich w Miłoszycach. Te same władze maksymalnie poparły uroczyste otwarcie niemieckiego cmentarza wojskowego w Nadolicach Wielkich, na którym spoczywają tysiące żołnierzy niemieckich – biorących udział w agresji na inne kraje. Na uroczyście otwartym cmentarzu pochowano licznych esesmanów, w tym również przypuszczalnie hitlerowskich zbrodniarzy wojennych. Pomimo przejściowego rozgłosu nadanego pod koniec 2003 i na początku 2004 r., szokującemu kontrastowi: marmurowy cmentarz ku czci agresorów i zrujnowane cmentarzysko ku czci ich ofiar, jakoś nie słyszy się o żadnych działaniach włodarzy miasta Wrocławia dla poprawy sytuacji w tym względzie. Choćby o staraniach w celu dużo lepszego zadbania o cmentarz polskich ofiar w Miłoszycach i usunięcia marmurowych tablic upamiętniających osoby, które były członkami formacji SS, uznanych za przestępcze przez Trybunał w Norymberdze. Sprawa wyraźnie przycichła. Rzecz szczególna. O całym skandalu tym razem pisały – o ile wiem – wyłącznie tygodniki dość odległe od polskich narodowych tradycji, postkomunistyczne tygodniki „Polityka” i „Wprost”, które te tradycje bardzo często wyśmiewały. Akurat w sprawie cmentarza w Nadolicach zachowały się jednak w sposób, za który należałoby je pochwalić. Zapytajmy jednak, dlaczego o tak bulwersującej sprawie milczała i milczy prasa nurtu patriotycznego? Historia cmentarzy w Nadolicach Wielkich i Miłoszycach potwierdza moje stare przemyślenia na temat jakże różnych zachowań Polaków w porównaniu z Niemcami i Żydami. Przedstawiciele obu wymienionych nacji są nader konsekwentni w forsowaniu przez dziesięciolecia celów swej polityki historycznej i interesów narodowych. Polacy natomiast działają głównie zrywami, przejściowo przez parę tygodni czy miesięcy donośnie reagują na jakiś problem czy konflikt, a potem o nim całkowicie zapominają, całą sprawę odkładając do lamusa. I płacą frycowe za swój brak systematyczności w drążeniu poszczególnych tematów. Wygrywają ci, którzy realizują politykę ciągłą i systematyczną.


http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/pelzajaca-germanizacja-wroclawia-1/