Tajemnica kościoła w Skarszewach

 2013

Miłośnicy historii Skarszew wraz z parafią pw. św. Maksymiliana Kolbego chcą w ten weekend odtworzyć historyczne wydarzenie z 1741 r., jakim było zbudowanie świątyni w 24 godziny. Uda się kościół w Skarszewach zbudować w dobę i tym samym pobić rekord Guinnessa? 

czyli o tym, jak niemcy Polaków ..ten... tego... bez mydła.

Najpierw obszerne fragmenty tekstu z kociewiaków..

Z pokolenia na pokolenie przekazywano w grodzie nad Wietcisą piękną legendę o tym, jak w Skarszewach w ciągu 24 godzin zbudowano ewangelicki zbór. Po przebadaniu materiałów historycznych z poprzednich stuleci udało się udokumentować, że stara legenda jest w znacznym zakresie relacją z prawdziwego wydarzenia. Okazało się, że w ciągu jednej nocy z 14 na 15 września 1741 roku, z elementów budowlanych przywiezionych z Gdańska na 131 wozach, wybudowano w Skarszewach ewangelicki kościół.

Od początku siedemnastego wieku trzy kolejne ewangelickie zbory w Skarszewach wbudowane były w trójstronną basztę średniowiecznego muru miejskiego, usytuowaną ongiś u wylotu ulicy Kościelnej. Pierwszy basztowy zbór spłonął najprawdopodobniej w 1629 roku, podczas pierwszej wojny polsko-szwedzkiej. Niektórzy historycy podają , że kościół ten uległ zniszczeniu nieco później - w 1630 lub 1631 roku.

Następny zbór ewangelicki wybudowano na tym samym miejscu w 1635 roku. Służył on wiernym przeszło sto lat. Ostatnie chwile użytkowania tego kościoła były niezwykle dramatyczne. Ich opis znamy ze sprawozdania rządcy skarszewskiego zboru - kaznodziei Johanna Christopha Weise, który w 1741 roku doprowadził do zbudowania nowego kościoła ewangelickiego.

Ze sprawozdania wynika, że w święto wielkanocne 1741 roku, zaraz po rozpoczęciu mszy, świątynię wypełnił krzyk przerażenia. Z jednej strony wołano, że pękają belki, z drugiej – iż wybuchł pożar. Mimo, że obydwa alarmy były nieprawdziwe, ludzie tłocząc się do wyjścia i zeskakując z empor (wewnętrznych „balkonów” wspartych na kolumnach), wzajemnie się przygniatali. Kilka osób wskutek obrażeń wkrótce zmarło.

Choć całe zdarzenie spowodowane było nieuzasadnioną paniką, kaznodzieja Weise przyznaje, że ze względu na zły stan zboru, pęknięcie belek i załamanie empor stanowiło realne zagrożenie.

Orzeczenie rzeczoznawców było jednoznaczne: zbór nie nadaje się do remontu, należy go rozebrać. Te tragiczne wydarzenia i nakaz natychmiastowego zamknięcia świątyni spowodowały, że kaznodzieja Johann Weise zwrócił się do gdańskich ewangelików o pomoc przy budowie nowej świątyni. Ojcowie tego miasta wysłuchali jego prośby.

Darowizny w wysokości 900 florenów, które po trzykroć przez dostojną Radę otrzymał, pozwoliły na wynajęcie gdańskiego mistrza ciesielskiego Johanna Christopha Rohra. Drewniane elementy do budowy kościoła zostały potajemnie zamówione poza Skarszewami z obawy, że polski król na wieść o czynionych przygotowaniach mógłby zakazać budowy zboru. Kaznodzieja Weise podaje, że materiały budowlane nadeszły z Gdańska na 131 wozach, pod opieką 94 żołnierzy ( jako robotników), 24 cieśli, 12 murarzy i 20 pomocników.

Wyobraźmy sobie, jaką sensację musiał wzbudzać już sam wyjazd z Gdańska mierzącej ponad kilometr kolumny wozów z materiałami budowlanymi, w eskorcie prawie setki potężnych gdańskich żołnierzy i licznych rzemieślników, głównie cieśli okrętowych i murarzy. Zapewne nawet w takiej metropolii jak Gdańsk nie był to widok powszedni, a co dopiero w położonych przy drodze przejazdu małych miejscowościach.

Po dotarciu na plac budowy, mimo protestów katolików, w ciągu zaledwie 24 godzin rozebrano starą świątynię i na jej miejscu wybudowano nowy ewangelicki zbór w konstrukcji „pruskiego muru”. Miał on 8,80m długości, 8,15m szerokości i okazałą wieżę, zakończoną chorągiewką z rokiem budowy, o wysokości ponad 27 metrów. Wieści o pomyślnym finale tego doskonale zaplanowanego i precyzyjnie wykonanego przedsięwzięcia rozeszły się szerokim echem w całych Prusach Królewskich. Dotarły nawet do polskiego króla wraz z skargą na zbrojny najazd grodu nad Wietcisą. Jednakże po fakcie gdańska Rada potrafiła skutecznie odeprzeć wszelkie zarzuty.

Słynny skarszewski zbór istniał 140 lat, do roku 1881. Wtedy to konsekrowano nowy, istniejący do dziś, kościół ewangelicki zbudowany za niebagatelną kwotę 180 tysięcy marek. Zasłaniający boczne wejście do nowej świątyni basztowy zbór został rozebrany, a zdatne do użytku drewno sprzedano gospodarzowi z Olszanki , który wybudował z niego wiatrak. 

 

LEGENDARNE WĄTKIWspaniałe dzieło gdańskich budowniczych w następnym stuleciu przeszło do legendy. Według niej polski król (albo wojewoda – w innej wersji legendy), będąc w nastroju do żartów, uległ prośbie skarszewskich ewangelików i wyraził zgodę na budowę nowego zboru, pod warunkiem ukończenia budowli w ciągu 24 godzin. Mimo to ewangelicy podjęli próbę budowy kościoła w tym nierealnym na pozór czasie. Dalszy przebieg akcji niemal dokładnie pokrywa się z faktami historycznymi. Legendarne jest tylko zakończenie, które podaję za nieżyjącymi już skarszewskimi gawędziarzami i niemieckimi publikacjami z dziewiętnastego wieku.

Gdy nadszedł świt, budowa ewangelickiego zboru w Skarszewach była na ukończeniu. Za kwadrans upływał czas wyznaczony na wykonywanie robót.. Wtedy na budowie zapanowało wielkie zamieszanie. Zginął gdzieś drewniany bolec potrzebny do połączenia ostatniej belki konstrukcyjnej. Bez tego nie uznano by dzieła za skończone. Robotnicy przeszukali wszystkie kąty. Bezskutecznie. Bolca nigdzie nie było. Budowniczym zostało tylko kilka minut. Ktoś chwycił za siekierę próbując wyciosać brakujący element, choć wiadomo było, że już nie zdąży.

Kiedy klęska ewangelików była przesądzona, z tłumu gapiów przecisnął się katolicki chłopiec. Podbiegł do głównego cieśli i wskazał oddalającego się mnicha jako sprawcę kradzieży poszukiwanego bolca. Bez słowa, z szybkością błyskawicy dopadli go potężni rzemieślnicy i odebrali mu brakujący element budowlany. Najzręczniejszy gdański cieśla okrętowy chwycił bolec i po rzuconej mu z góry linie wdrapał się na szczyt budowli. Przyłożył drewniany koł do otworu w belce i wielkim młotem wbił go do środka , łącząc ostatnie belki konstrukcyjne.

W tym momencie rozległo się donośne bicie zegara na wieży skarszewskiej fary, oznaczające całkowite wstrzymanie robót. Koniec wieńczy dzieło. W takich okolicznościach, według legendy, zakończono budowę zboru. Chłopiec, który udaremnił niecne zamiary mnicha, został hojnie nagrodzony, a skarszewscy ewangelicy zaprosili zebranych katolików do wspólnej uczty. Przed zbór zajechały wozy pełne beczek dubeltowego gdańskiego piwa, mocnej tabaki i przeróżnego jadła. Wszyscy mieszkańcy Skarszew i okolicznych wiosek przez wiele godzin w dobrej komitywie świętowali pojednanie. Tak oto katolickie dziecko przyczyniło się do pogodzenia zwaśnionej na tle wyznaniowym społeczności grodu nad Wietcisą.

CENNE ZABYTKIPo basztowych zborach zachowało się niewiele pamiątek. Szczęśliwie, na dachu zakrystii poewangelickiego kościoła, przetrwał do naszych czasów niezmiernie ciekawy zespół zabytków z dawnych ewangelickich świątyń. Są to zamocowane na jednym maszcie dwie historyczne chorągiewki wieżowe oraz stanowiący ich zwieńczenie promienny krzyż. Starsza chorągiewka, częściowo zniszczona, pochodzi z luterańskiego kościoła zbudowanego w 1635 roku. Natomiast młodsza zdobiła ongiś legendarny zbór z 1741 roku.

W Muzeum Skarszew, z okien którego roztacza się najwspanialszy widok na kościół poewangelicki i dziedziniec, gdzie kiedyś stały kolejno trzy basztowe zbory, przygotowywana jest ekspozycja pamiątek związanych z tymi obiektami. Wśród zabytków są takie rarytasy, jak blaszany półksiężyc z chorągiewki wieżowej kościoła ewangelickiego z 1741 roku oraz pieczęć Parafii Ewangelickiej w Skarszewach, na której najprawdopodobniej znajduje się wizerunek pierwszego basztowego zboru, spalonego przez Szwedów w 1629 roku . Ze względu na atrakcyjność zgromadzonych eksponatów, związanych z burzliwymi dziejami grodu nad Wietcisą, warto będzie odwiedzić utworzone z inicjatywy burmistrza Dariusza Skalskiego Muzeum Skarszew. Otwarcie tej placówki zaplanowane jest na 9 października bieżącego roku.
Edward Zimmermann

Za magazynem Kociewiak - dodatek do piątkowego wydania Dziennika Bałtyckiego. 

Tyle legenda, a może raczej – zafałszowana historia....

Jak było naprawdę?

A więc, było to tak....

Prawdopodobnie odpadł tynk i w ścianie zauważono nietypowy element budowlany – (Zginął gdzieś drewniany bolec potrzebny do połączenia ostatniej belki konstrukcyjnej. Robotnicy przeszukali wszystkie kąty. Bezskutecznie. Bolca nigdzie nie było ) domyślam się co to było, ale nie będę o tym pisał. Żeby go wydobyć trzeba było rozebrać ścianę nośną budynku, stąd cała afera...

świątynię wypełnił krzyk przerażenia. Z jednej strony wołano, że pękają belki, z drugiej – iż wybuchł pożar. Mimo, że obydwa alarmy były nieprawdziwe,

Kiedy zauważono ten element, podjęto szybką decyzję – niewygodnych świadków zabito zrzucając ich z empor, skacząc im po głowie, bądź kopiąc i bijąc pięściami.

Jeszcze do końca nie ustalili wersji, jaka katastrofa, ale też krzykami starali się zagłuszyć krzyki ofiar....

PO morderstwie rozgłoszono fałszywe wieści i kościół zamknięto na 4 spusty.

Potajemnie doskonale zaplanowali i precyzyjnie wykonali przedsięwzięcie wywiezienia tego elementu do Gdańska.

Pod obstawą zbrojnie przyjechali wydobyć i wywieźć ten element.

na 131 wozach, pod opieką 94 żołnierzy ( jako robotników) jaką sensację musiał wzbudzać już sam wyjazd z Gdańska mierzącej ponad kilometr kolumny wozów z materiałami budowlanymi, w eskorcie prawie setki potężnych gdańskich żołnierzy i licznych rzemieślników, głównie cieśli okrętowych i murarzy. Zapewne nawet w takiej metropolii jak Gdańsk nie był to widok powszedni, a co dopiero w położonych przy drodze przejazdu małych miejscowościach.

zbrojny najazd - mimo protestów katolików, w ciągu zaledwie ... godzin rozebrano starą świątynię wydobyto co trzeba i na jej miejscu wybudowano nowy ewangelicki zbór w konstrukcji „pruskiego muru” - dokonano podmiany budynku – był budynek, potem go nie było i znowu był.... a tajemnica pozostała tajemnicą.

Skąd my to znamy?

Ktoś coś jednak wiedział - "mimo protestów katolików", oraz: "rozeszły się szerokim echem w całych Prusach Królewskich. Dotarły nawet do polskiego króla wraz z skargą" (ale na co?)

Jednakże po fakcie gdańska Rada potrafiła skutecznie odeprzeć wszelkie zarzuty. Jakie zarzuty?

Potem wyczyszczono archiwa, zlikwidowano stopniowo świadków, zabór, wojny..... zrobiły swoje.

Osobnym wątkiem jest to, skąd się wziął luteranizm.

Ano udawanie przed Słowianami chrześcijan było tak uporczywie trudne, że trzeba było coś z tym zrobić - wyciągnęli z jakiejś dziury jakiegoś Lutra i kazali mu rozgłaszać to co napisali mu na kartce - świetnie pokazali to twórcy serialu Ranczo w jednym z odcinków, kiedy ksiądz proboszcz przybija kartkę do drzwi kościoła, jest nawet stosowny komentarz, który wskazuje na inspirację...
Czy ktoś słyszał w Polsce Europie na świecie o tym, jak w Wilkowyjach proboszcz przybił kartkę na drzwi?? No, nie. Nie, bo nie miał odpowiednio zorganizowanego pijaru - jak Hitler przy podpalaniu Reistagu, Amerykanie przy obalaniu pomnika Saddama Husaina w Bagdadzie, albo Ukraińcy ze swoim fortepianem na ulicach Kijowa podczas tzw. spontanicznej rewolucji.
Bez pijaru nie ma niczego. Widzicie, niejaki Braun, który zrobił o luteraniźmie dwu godzinny film, pracował nad nim wiele miesięcy, a może lat, a ja wam to wyjaśniłem lepiej i szybciej w kilku zdaniach...

Establiszment zachodni przetrzymuje ludzkość w ciemnocie, bo z tego wynika jego przewaga nad nami.

Niemcy nieustannie zabawiają nas historyjkami i mrzonkami o swojej wymyślonej niby wyższości intelektualnej, zakłamują nieustannie zafałszowują naszą historię, wprowadzając chaos do naszego życia, stosują chore zagrywki psychologiczne, skłócają nas ze sobą, wodzą za nos wpędzając w obłęd taką specjalnie w tym celu spreparowaną grą, która sprawia, że zamiast zajmować się na serio swoim życiem, ludzie zajmują się wirtualnymi problemami.... 

Ta gra niszczy związki między ludźmi, niszczy współpracę i zaufanie, znieważa i upadla ludzi, wprowadza złość i nienawiść do społeczeństwa, ta gra staje się ważniejsza niż realne problemy i powoduje stratę czasu i energii na coś, co jest tylko sztuczką umysłu, a nie rzeczywistością.... grają na tej nucie, zajmują nas nią nieustannie, a my nie widzimy prawdy, rzeczywistość umyka, prawda umyka, choć patrzymy na nią cały czas, prawie nikt nie zadaje pytań o nią....

Paradoksalnie ta gra ośmiesza nas i sprawia, że niemcy pogardzają nami, bo wpuszczają nas w kanał jak małe naiwne dzieci....

Ta gra nazywa się: KTO MA DŁUŻSZY SAMOCHÓD..

Znacie taką grę?

Wydarzeniem w Skarszewach zainteresowało się wiele ogólnopolskich mediów. Do Skarszew przyjeżdżają także mieszkańcy z całego Pomorza i Polski. W miasteczku pojawiło się również wielu znanych gości; m.in. senator Andrzej Grzyb, wiceprezydent Tczewa ds. gospodarczych Adam Burczyk, radni powiatowi, przedstawiciele różnych organizacji.

- Budowa kościoła w 24 godziny jest świetną promocją Skarszew, Kociewia i Pomorza - powiedział nam senator.

Wiceprezydent dodał: - Jako rodowity mieszkaniec Skarszew jestem dumny z ks. Dariusza Lemana i ludzi, którzy podjęli się tego wyjątkowego przedsięwzięcia. Gratuluję im. Myślę, że ten obiekt będzie świetnie służył promocji miasteczka - dodał Adam Burczyk. 

http://maciejsynak.blogspot.com/2018/08/tajemnica-malborskiego-relikwiarza.html

http://kociewiacy.pl/gminy/skarszewy/index.php?option=com_content&task=view&id=76

http://starogardgdanski.naszemiasto.pl/artykul/skarszewy-zobacz-zdjecia-z-budowy-kosciola-w-24-godziny-i,1997074,artgal,t,id,tm.html

P.S.

uderz w stół....

https://www.tvn24.pl/wlochy-runal-dach-kosciola-w-centrum-rzymu,864995,s.html